نویسنده: مهدی سلامی  |   ۲ اسفند ۱۳۹۹

در این یادداشت با ارائه یکسری از داده ها، متوجه واقعیت ها و پتانسیل های ویژه عربستان از لحاظ برخوردار بودن از قدرت های ژئواکونومیک، ژئوکالچر، ژئوپلیتیک و... خواهیم شد. اما در ادامه بررسی آن ها متوجه خواهیم شدکه کوره ای به نام معمای امنیت (security dilemma) وجود دارد که با گداخته شدن هیزم هایش به نام توهم توطئه، توانایی سوزاندن پتانسیل ها را دارند.

نویسنده: احسان فلاحی  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

ایران و عربستان دو رقیب سنتی در خاورمیانه و خلیج فارس محسوب می‌‌شوند. این رقابت در برخی مقاطع به سمت خصومت و برخورد نظامی نیز سوق یافته است. به همین سبب هر دو کشور مایل به ایجاد موازنه بیرونی بر علیه یکدیگر هستند.

نویسنده: جواد حیران نيا (مدیر گروه)  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

نشست «مسائل خلیج فارس در نگاه جو بایدن؛ حد و شروط تغییر و تداوم» با سخنرانی پروفسور «محمود منشی پوری» استاد دانشگاه های سانفرانسیسکو و کالیفرنیا برکلی با حضور دکتر قدیر نصری، رییس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، دکتر سید جواد صالحی ناظر علمی گروه مطالعات خلیج فارس و با مدیریت دکتر جواد حیران نیا، مدیر گروه مطالعات خلیج فارس و جمعی از میهمانان، پژوهشگران و اعضای گروه برگزار شد.

نویسنده: افسانه رشاد (دبیر گروه )  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

دومین نشست علمی گروه مطالعات بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه پژوهشکده روز سه‌شنبه 7 بهمن 1399 با عنوان «رویکرد دولت بایدن به مسائل خاورمیانه و دلالت‌های استراتژیک آن برای ایران» و ارائه دکتر ناصر هادیان و دکتر جلال دهقانی فیروز آبادی برگزار شد. در آغاز نشست، دکتر فاطمه سلیمانی مدیر گروه مطالعات استراتژیک ضمن بیان مقدمه‌ای به طرح مسأله در چارچوب ترسیم فضای سیاسی دگرگون‌شدۀ ایالات متحده پرداخت. ایشان اشاره کرد که امریکا در شرایط موجود با چالش‌های بزرگی در داخل مانند شکاف فزایندۀ اجتماعیِ نشأت گرفته از پدیده ترامپیسم و بحران کووید-19 و در خارج با چالش‌های «اقتصادی، امنیتی چین، روسیه، اتحادیه اروپا، توسعه همکاری‌های بین‌المللی در مقابله با شیوع کروناویروس و درنهایت احیای رهبری جهانی امریکا» مواجه است. در میانه این درگیری‌ها، شناخت جایگاه خاورمیانه در سیاست خارجی دولت جدید امریکا و نوع رویکرد بایدن به مسائل منطقه و به‌ویژه ایران از اهمیت و ضرورت آشکار برخوردار می‌شود، چرا که از رهگذر درک راهبردی این مسأله است که می‌توان به دلالت‌های استراتژیکِ واقع‌بینانه و بیشینه‌جویانۀ منفعت‌محور برای ایران نائل آمد.

نویسنده: حمید احمدی (ناظر علمی) نجمه ملکیان بروجنی سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه) حسین زینلیان بروجنی هیراد مخیری (دبیر گروه)  |   ۲۵ بهمن ۱۳۹۹

« بحران در قفقاز و امنیت ملی ایران »، عنوان پرونده ای است که به همت اعضای گروه مطالعاتی کشمکش و همکاری در خاورمیانه نگاشته شده و نمادی از هم فکری جمعی و پردازش متمرکز در خصوص یک مسأله است. آنچه این پرونده را درخشان نموده انتقال تجارب و یادگیری نحوه و ظرافت های پژوهش زیر نظر ناظر علمی گروه است

نویسنده: سجاد شیرمحمدی (دبیر گروه)  |   ۲۵ بهمن ۱۳۹۹

نشست تخصصی گروه «اقتصاد سیاسی تحریم» پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با عنوان «اقتصاد ایران در سایه تحریم ها: روندهای کنونی و چشم انداز آینده» در تاریخ هشتم بهمن ماه ۱۳۹9 با حضور دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک آمریکا برگزار شد.

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۲۰ بهمن ۱۳۹۹

امکان و مکانیسم کاربرد اندیشه سیاسی در عرصه عمل، عنوان نشست تخصصی ­ای است که روز پنج شنبه ۹ بهمن ­ماه ۱۳۹۹ توسط گروه مطالعاتی روندهای فکری در ایران و خاورمیانه وابسته به پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار گردید. این نشست علمی با حضور قدیر نصری رئیس پژوهشکده و استاد اندیشه سیاسی دانشگاه خوارزمی، مختار نوری مدیر گروه روندهای فکری، سیدحکیم کمال از روشنفکران افغانستانی و دانشجوی دکترای فلسفه سیاسی در دانشگاه هایدلبرگ آلمان و عارف عبادی دانش آموخته نظریه سیاسی از دانشگاه ناتینگهام انگلستان و پژوهشگر مهمان در گروه روندهای فکری و علاقه­مندان به این حوزه در بستر فضای مجازی برگزار گردید. در ادامه شرح مختصری از موضوعات مطرح شده توسط سخنرانان در این جلسه ارایه خواهد شد.

نویسنده: گلاره رستگارنیا (دبیر گروه)  |   ۱۹ بهمن ۱۳۹۹

نشست مجازی گروه نفت، گاز و انرژی ­های نو با عنوان" بانک سوخت آژانس بین ­المللی انرژی اتمی؛ سیاست ­های عرضه ­ای" روز سه­ شنبه 14 بهمن ماه 1399 با سخنرانی جعفر مقدم کارشناس حقوق هسته ­ای و حضور دکتر قدیر نصری رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و دکتر رحمت حاجی ­مینه مدیر گروه نفت، گاز و انرژی ­های نو برگزار شد. در این نشست تخصصی با مدیریت گلاره رستگارنیا دبیر این گروه مطالعاتی جمعی از اعضا و علاقه­ مندان نیز حضور داشتند.

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۹ بهمن ۱۳۹۹

به نظر می‌رسد که محاصره طولانی‌مدت قطر نه تنها نتوانست رفتارهای دوحه را مطابق خواست ریاض اصلاح کند بلکه روابط ایران و قطر را برای آینده قابل پیش‌بینی تقویت کرد. اعضای نشست تحت عنوان "همبستگی و ثبات منطقه‌ای" در ژانویه 2021 اعلامیه‌ای را برای پایان دادن به محاصره قطر در العلا عربستان امضا کردند. این اعلامیه یک پیروزی برای دوحه بود زیرا مجبور نبود که از ابتدای مناقشه نسبت به خواسته­ های مطرح‌شده توسط ائتلاف چهارجانبه ضد قطر (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر) تمکین کند

۱۹ بهمن ۱۳۹۹

جوامع در دل تجربه های نو دست به تصمیم گیری های بزرگ می زنند مانند انتخابات اخیر ایالات متحده که ترامپ را از کاخ سفید بیرون راند اگرچه ترامپیسم همچنان باقی است و در دل تحولات پسین این جامعه به زیست خود ادامه می دهد. اما پرسش این جا است که در آمریکای پسا ترامپ کدامین سیاست برای خاومیانه تجویز می گردد؟