ترجمان استراتژیک خاورمیانه

تروریسم در دهة 2020: بررسی چشم‌انداز تهدید جهانی - بخش اول

۱۰ اسفند ۱۳۹۹

مطلب زیر خلاصه‌ای است از رساله دکتری با عنوان تروریسم در دهة 2020: بررسی چشم‌انداز تهدید جهانی. به دلیل حجیم بودن پایان‌نامه، تلاش کردیم آن را به سه بخش تقسیم کنیم و هر بخش در عین حال که یادداشت مستقلی محسوب می‌شود، همزمان به هم پیوند خورده‌اندب زیر خلاصه‌ای است از رسالة دکتری با عنوان تروریسم در دهة 2020: بررسی چشم‌انداز تهدید جهانی. به دلیل حجیم بودن پایان‌نامه، تلاش کردیم آن را به سه بخش تقسیم کنیم و هر بخش در عین حال که یادداشت مستقلی محسوب می‌شود، همزمان به هم پیوند خورده‌اند

مبانی خاورمیانه شناسی به قلم دکتر محمود سریع القلم

نویسنده: محمود سریع القلم  |   ۶ اسفند ۱۳۹۹

کلیدی ترین مفهوم در شناخت وضعیت نابسامان خاورمیانه / شمال آفریقا، مفهوم Nation-State است. تقریبا در این منطقه، هیچ کشوری Nation-State نیست. ویژگی که محصول سیاسی مدرنیته است و به همه کشورهای جهان تسری پیدا کرده است. دولت - ملت یعنی نیروها و فراکسیون های سیاسی و اجتماعی در مورد اهداف و جهت گیری های کشور به اجماع پایدار دست یافته اند.

اطلس گرسنگی در سوریه

نویسنده: امین پرتو  |   ۶ اسفند ۱۳۹۹

سازمان بشردوستانه «حفاظت از کودکان» اخیراً در گزارشی به شدت در مورد افزایش شدید گرسنگی در سراسر سوریه ابراز نگرانی کرده است. این گزارش تخمین می‏زند که 6.2 میلیون کودک سوری بدون غذا هستند. رشد این رقم تنها در مدت چهار ماه گذشته 35٪ افزایش را نشان می‏دهد. اما کودکان در تحمل این گرسنگی تنها نیستند. بر اساس گزارش «برنامه جهانی غذا» طی شش ماه گذشته 12.4 میلیون نفر دیگر از نظر غذایی در سوریه دچار ناامنی شده‏اند. برآوردهای عمومی حاکی از آن است که حدود 50٪ جمعیت سوریه سوریه کودک هستند. این یعنی حدود 60٪ از جمعیت سوریه اکنون با نوعی کمبود مواد غذایی روبرو هستند که 1.3 میلیون نفر با کمبود شدید غذا مواجهند.

کوره معمای امنیت؛ پتانسیل های سوخته عربستان سعودی

نویسنده: مهدی سلامی  |   ۲ اسفند ۱۳۹۹

در این یادداشت با ارائه یکسری از داده ها، متوجه واقعیت ها و پتانسیل های ویژه عربستان از لحاظ برخوردار بودن از قدرت های ژئواکونومیک، ژئوکالچر، ژئوپلیتیک و... خواهیم شد. اما در ادامه بررسی آن ها متوجه خواهیم شدکه کوره ای به نام معمای امنیت (security dilemma) وجود دارد که با گداخته شدن هیزم هایش به نام توهم توطئه، توانایی سوزاندن پتانسیل ها را دارند.

راهبرد مصون‌سازی چین در بستر رقابت منطقه‌‌ای ایران و عربستان

نویسنده: احسان فلاحی  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

ایران و عربستان دو رقیب سنتی در خاورمیانه و خلیج فارس محسوب می‌‌شوند. این رقابت در برخی مقاطع به سمت خصومت و برخورد نظامی نیز سوق یافته است. به همین سبب هر دو کشور مایل به ایجاد موازنه بیرونی بر علیه یکدیگر هستند.

نشست «مسائل خلیج فارس در نگاه جو بایدن » با سخنرانی پروفسور محمود منشی پوری

نویسنده: جواد حیران نيا (مدیر گروه)  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

نشست «مسائل خلیج فارس در نگاه جو بایدن؛ حد و شروط تغییر و تداوم» با سخنرانی پروفسور «محمود منشی پوری» استاد دانشگاه های سانفرانسیسکو و کالیفرنیا برکلی با حضور دکتر قدیر نصری، رییس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، دکتر سید جواد صالحی ناظر علمی گروه مطالعات خلیج فارس و با مدیریت دکتر جواد حیران نیا، مدیر گروه مطالعات خلیج فارس و جمعی از میهمانان، پژوهشگران و اعضای گروه برگزار شد.

برگزاری دومین نشست علمی گروه مطالعات بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه با عنوان «رویکرد دولت بایدن به مسائل خاورمیانه و دلالت‌های استراتژیک آن برای ایران»

نویسنده: افسانه رشاد (دبیر گروه )  |   ۲۶ بهمن ۱۳۹۹

دومین نشست علمی گروه مطالعات بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه پژوهشکده روز سه‌شنبه 7 بهمن 1399 با عنوان «رویکرد دولت بایدن به مسائل خاورمیانه و دلالت‌های استراتژیک آن برای ایران» و ارائه دکتر ناصر هادیان و دکتر جلال دهقانی فیروز آبادی برگزار شد. در آغاز نشست، دکتر فاطمه سلیمانی مدیر گروه مطالعات استراتژیک ضمن بیان مقدمه‌ای به طرح مسأله در چارچوب ترسیم فضای سیاسی دگرگون‌شدۀ ایالات متحده پرداخت. ایشان اشاره کرد که امریکا در شرایط موجود با چالش‌های بزرگی در داخل مانند شکاف فزایندۀ اجتماعیِ نشأت گرفته از پدیده ترامپیسم و بحران کووید-19 و در خارج با چالش‌های «اقتصادی، امنیتی چین، روسیه، اتحادیه اروپا، توسعه همکاری‌های بین‌المللی در مقابله با شیوع کروناویروس و درنهایت احیای رهبری جهانی امریکا» مواجه است. در میانه این درگیری‌ها، شناخت جایگاه خاورمیانه در سیاست خارجی دولت جدید امریکا و نوع رویکرد بایدن به مسائل منطقه و به‌ویژه ایران از اهمیت و ضرورت آشکار برخوردار می‌شود، چرا که از رهگذر درک راهبردی این مسأله است که می‌توان به دلالت‌های استراتژیکِ واقع‌بینانه و بیشینه‌جویانۀ منفعت‌محور برای ایران نائل آمد.

بحران در قفقاز و امنیت ملی ایران پرونده ای در باب مسأله قره باغ

نویسنده: حمید احمدی (ناظر علمی) نجمه ملکیان بروجنی سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه) حسین زینلیان بروجنی هیراد مخیری (دبیر گروه)  |   ۲۵ بهمن ۱۳۹۹

« بحران در قفقاز و امنیت ملی ایران »، عنوان پرونده ای است که به همت اعضای گروه مطالعاتی کشمکش و همکاری در خاورمیانه نگاشته شده و نمادی از هم فکری جمعی و پردازش متمرکز در خصوص یک مسأله است. آنچه این پرونده را درخشان نموده انتقال تجارب و یادگیری نحوه و ظرافت های پژوهش زیر نظر ناظر علمی گروه است

گزارش نشست گروه اقتصاد سیاسی تحریم با عنوان «اقتصاد ایران در سایه تحریم ها: روندهای کنونی و چشم انداز آینده»

نویسنده: سجاد شیرمحمدی (دبیر گروه)  |   ۲۵ بهمن ۱۳۹۹

نشست تخصصی گروه «اقتصاد سیاسی تحریم» پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با عنوان «اقتصاد ایران در سایه تحریم ها: روندهای کنونی و چشم انداز آینده» در تاریخ هشتم بهمن ماه ۱۳۹9 با حضور دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک آمریکا برگزار شد.

گزارش نشست گروه روندها و جریان های فکری در ایران و خاورمیانه با عنوان «امکان و مکانیسم کاربرد اندیشه سیاسی در عمل»

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۲۰ بهمن ۱۳۹۹

امکان و مکانیسم کاربرد اندیشه سیاسی در عرصه عمل، عنوان نشست تخصصی ­ای است که روز پنج شنبه ۹ بهمن ­ماه ۱۳۹۹ توسط گروه مطالعاتی روندهای فکری در ایران و خاورمیانه وابسته به پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار گردید. این نشست علمی با حضور قدیر نصری رئیس پژوهشکده و استاد اندیشه سیاسی دانشگاه خوارزمی، مختار نوری مدیر گروه روندهای فکری، سیدحکیم کمال از روشنفکران افغانستانی و دانشجوی دکترای فلسفه سیاسی در دانشگاه هایدلبرگ آلمان و عارف عبادی دانش آموخته نظریه سیاسی از دانشگاه ناتینگهام انگلستان و پژوهشگر مهمان در گروه روندهای فکری و علاقه­مندان به این حوزه در بستر فضای مجازی برگزار گردید. در ادامه شرح مختصری از موضوعات مطرح شده توسط سخنرانان در این جلسه ارایه خواهد شد.