نویسنده: محمد حسین امیدی  |   ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰

«گروه جامعه و سیاست لبنان» بیست و دوم اسفند سال ۱۳۹۹ در نشستی مجازی، به واکاوی طرح تشکیل اجلاس بین المللی برای لبنان پرداخت. در این نشست، دکتر «طلال عتریسی» تحلیلگر ارشد سیاسی و استاد دانشگاه ملی لبنان در گفت و گو با «محمد حسین امیدی» پژوهشگر گروه جامعه و سیاست لبنان، به بهانه تکرار پیشنهاد جنجالی کاردینال «بشاره الراعی» رهبران مسیحیان مارونی لبنان، مبنی بر «بین المللی شدن» این کشور و «بی طرفی» در سیاست خارجی، پیرامون آخرین وضعیت این کشور کوچک اما مهم غرب آسیا به بحث و بررسی نشستند.

نویسنده: کامران کرمی  |   ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰

اولین تماس رسمی میان مقامات امنیتی ایران و عربستان سعودی پس از یک دوره قطع روابط، در بغداد و بر سر مسائل منطقه ای از جمله بحران یمن برقرار شده است. چند رسانه خبر این دیدار مهم را پس از گذشت 9 روز از وقوع آن خبر داده و نوشته اند دور اول مذاکرات مستقیم روز 9 آپریل-20 فروردین با میانجیگری نخست وزیر عراق در منطقه سبز بغداد برگزار شده و قرار است دور دوم این گفت وگوها هفته آینده برگزار شود.

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

طی سال‌های اخیر و به ویژه بعد از افزایش قیمت نفت و درآمد سرشارتر از نفت، دولت‌های عربی به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه‌های مختلف در مغرب زمین حرکت کردند. در زمینه فرهنگی نیز شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیمی از سوی این کشورها بوده‌‌ایم که به طور اخص در حوزه ورزش، سینما و بازی‌های رایانه‌ای نمود داشته است. در زمینه ورزشی با ورود سرمایه‌های اعراب، باشگاه‌های مطرح اروپایی به تملک شیوخ حاشیه خلیج فارس در آمدند. هم اکنون بیش از ۱۲ تیم در چهار لیگ اروپایی تحت مالکیت اعراب حوزه خلیج فارس قرار دارد.ل‌های اخیر و به ویژه بعد از افزایش قیمت نفت و درآمد سرشارتر از نفت، دولت‌های عربی به سمت سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه‌های مختلف در مغرب زمین حرکت کردند. در زمینه فرهنگی نیز شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیمی از سوی این کشورها بوده‌‌ایم که به طور اخص در حوزه ورزش، سینما و بازی‌های رایانه‌ای نمود داشته است. در زمینه ورزشی با ورود سرمایه‌های اعراب، باشگاه‌های مطرح اروپایی به تملک شیوخ حاشیه خلیج فارس در آمدند. هم اکنون بیش از ۱۲ تیم در چهار لیگ اروپایی تحت مالکیت اعراب حوزه خلیج فارس قرار دارد.

نویسنده: سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه) عبدالعزیز مولودی هیراد مخیری (دبیر گروه)  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

"وقتی از ناسیونالیسم در عصر مدرن صحبت به میان می‌آید،منظور یک اندیشه و عمل است که به دنبال ایجاد یا تقویت«احساس ملی» در بین مردم است ، ناسیونالیسم به گونه ای در تمام نقاط ایدئولوژی سیاسی از چپ تا راست میانه یافت می‌شود و این نشان از آن دارد که ناسیونایسم چیزی عام‌تر و مبهم‌تر از یک ایدئولوژی خاص است"

نویسنده: محمد ریگی درخشان  |   ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

انقلاب سال 1979 ایران به رهبری آیت ‌الله سید روح‌الله خمینی (ره)، از دیدگاه اسلامگرایان مهم ‌ترین رویداد قرن بیستم محسوب می‌شود. وقوع این انقلاب نه تنها سیاست جهانی، بلکه جهان اسلام را نیز دچار تحول کرد. گروه‌های اسلامگرای ترکیه نیز در سال‌های 1960-1980 نیز تحت تاثیر جریان انقلاب در کشور همسایه (ایران) قرار گرفتند. در این یادداشت می‌کوشیم با توجه به حافظه تاریخی، خوانش جدیدی از موقعیت و چگونگی تاثیر انقلاب ایران بر گروه‌های اسلامی در محدوده زمانی مذکور بپردازیم.

نویسنده: حسن سلامی  |   ۲۹ فروردین ۱۴۰۰

در لبنان مساله یا مشکل فرهنگی و اجتماعی بزرگی وجود دارد که می توان آن را " نابرابری منزلت " نامید. برای نمونه ، جوانانی وجود دارند که تحصیلات عالیه دارند و دانش آموخته ی دانشگاه های مهم داخلی و خارجی هستند اما اغلب بیکارند. در دیدار آذرماه 1398 خورشیدی با «زیاد حرفوش» مدیرعامل خبرگزاری ملی لبنان در ساختمان وزارت اطلاع رسانی در خیابان الحمراء در غرب بیروت، او با تاکید بر تازه ترین آمار گفت که 35 درصد دانش آموختگان این کشور، بیکارند.

نویسنده: مسعود رضائی  |   ۲۳ فروردین ۱۴۰۰

جمهوری اسلامی ایران، پیشرفت چشمگیر چین را معادل افول نسبی سلطة جهانی آمریکا می‌داند. این نگاه در راستای تفکری است که تهران مایل است آن را توزیع جهانیِ درست قدرت، یعنی ساختار چندقطبیِ جهانی در نظر بگیرد. به‌همین جهت ظرف سه دهۀ اخیر، تهران همواره در پی شکل‌دهی به ترتیبات همکاری راهبردی با چین و نیز در تلاش برای دستیابی به سازوکارهایی با مضامین ائتلاف و اتحاد نظامی بوده است. این تمایل و چشم‌انداز از زمان تصویب سند همکاری 25 ساله با چین در هیأت دولت و متعاقباً امضای آن در اوایل فروردین 1400، نزد برخی مسئولان ایرانی جدی‌تر شده است. اما به نظر نمی‌رسد منطق ورود به مشارکت راهبردی چین با ایران (به‌رغم وجود برخی دغدغه‌های مشترک) با سطح و محدوده‌ای که تهران برای آن تعیین و روی آن مانور می‌دهد همخوانی داشته باشد و سطوح عالی ائتلاف و اتحاد را پوشش دهد.

نویسنده: عارف مسعودی (مدیر گروه)  |   ۱۸ فروردین ۱۴۰۰

نوشتار حاضر به مناسبت سومین سالگرد درگذشت داریوش شایگان به تقریر درآمد، فیلسوفی آزاد اندیش که جایگاهی بی همتا درسپهر فلسفی ایران خواهد داشت.

نویسنده: محمدرضا صدقی رضوانی  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

رخداد پیچیده و متکثری نظیر بهار عربی را نمی‌توان تنها از یک منظر بررسی کرد؛ دشواره‌ای که منبعث از دینامیزم متفاوت تحولات در هر کدام از کشورهای درگیر در این انقلابات است. در حالی که تحولات در تونس و مصر منجر به رخدادهایی مدنی‌تر و مسمالت‌آمیزتر شد، همزمان این خیزش‌ها در کشورهایی نظیر لیبی، سوریه و یمن به جنگ‌های داخلی و دخالت‌ نظامی نیروهای خارجی منتهی شد. بر این مبنا نمی‌توان چنین پدیدۀ سیاسی و اجتماعی چند وجهی را به یک وضعیت همگن در همۀ جوامع متأثر از بهار عربی تقلیل داد. این امر لزوم توجه به وضعیت خاص هر کدام از این کشورها را برجسته می‌کند. علی‌رغم تفاوت‌هایی که به پویایی تحولات و ساخت‌ سیاسی و وضعیت نیروهای اجتماعی هر کدام از این جوامع مرتبط است، در یک نگاه کلی مشابهت‌هایی به مثابۀ زمینۀ شکل‌گیری این انقلابات در بین این کشورها قابل مشاهده است.

نویسنده: عارف بیژن  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژيك خاورميانه، در تاريخ ٢٤ اسفند ماه ۱۳۹۹، نشست آنلايني به زبان فارسی با عنوان «کالبد شکافی قدرت نرم ترکیه در خاورمیانه، بالکان و شبه قاره هند» را با حضور و سخنرانی خانم مِروه کایا پژوهشگر و کاندیدای دکتری مطالعات منطقه­ای- خاورمیانه دانشگاه تهران و با مدیریت عارف بیژن، پژوهشگر مهمان و دانشجوی دکتری مطالعات منطقه­ای دانشگاه سن پترزبورگ روسیه و با حضور دکتر قدیر نصری، رئیس پژوهشکده ، دکتر اسدالله اطهری ناظر علمی گروه ترکیه شناسی، دکتر احسان اعجازی مدیر گروه، دکتر مهدی لکزی دبیر اجرایی گروه و همچنین برخی اساتید و پژوهشگران برگزار شد.