رهنامه استراتژیک ایران در کریدور زنگزور

(با گفتار و تحلیل آقای فریدون مجلسی ، دکتر حسین علایی ، دکتر محمود شوری و دکتر رحمن قهرمانپور)

تهیه و تدوین: محمد زندی زیارانی، دبیر اجرایی گروه مطالعات ژئوپلتیک-استراتژیک خاورمیانه

مقدمه

در 26مین روز از شهریورماه 1403 و در آیین آغاز به کار گروه مطالعات مسایل ژئوپلیتیک و استراتژیک خاورمیانه، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، نشست تخصصی «رهنامه استراتژیک ایران در کریدور زنگزور» برگزار شد. این نشست با هدف بررسی ابعاد گوناگون ژئوپلیتیک و استراتژیک کریدور زنگزور و تأثیرات آن بر منافع ایران و منطقه، به تحلیل موضوعات کلیدی از جمله سویه‌های حقوقی و سیاسی، ابعاد نظامی و امنیتی، و ملاحظات کشورهای ترکیه و روسیه پرداخت.

در این نشست تخصصی، اعضای گروه یک (برگزیدگان دانشگاهها و مراکز پژوهشی)، صاحب‌نظران و کارشناسان برجسته، از جمله استاد فریدون مجلسی، دیپلمات، نویسنده و مترجم شناخته‌شده، دکتر حسین علایی، استاد دانشگاه و تحلیلگر نظامی امنیتی، دکتر رحمن قهرمانپور، تحلیلگر روابط بین الملل و مسائل استراتژیک و دکتر محمود شوری، روسیه‌شناس و استاد دانشگاه، حضور داشتند. جلسه با خوش آمدگویی دکتر امیرهوشنگ میرکوشش، مدیر گروه مطالعات مسائل ژئوپلیتیک و استراتژیک خاورمیانه آغاز و با طرح پرسش های کلیدی نشست از سوی دکتر قدیر نصری، رییس پژوهشکده، به کار خود ادامه داد. دکتر نصری، از مدعوین نشست دعوت کرد ضمن حضور در جایگاه به طور مشخص به این سه پرسش متمرکز شوند تا رهنامه ایران در قبال مسیر زنگزور به سیاقی علمی روشن و تعریف شود؛

«نخستین پرسش این است که جمهوری آذربایجان و ارمنستان به دنبال توافقی هستند که به ایجاد این کریدور بینجامد. در این زمینه، ایران به لحاظ حقوقی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ آیا ما باید نگران تکرار تجارب تلخ گذشته، مانند تقسیم خزر، باشیم؟

دومین پرسش این است که با ایجاد این کریدور و زیرساخت‌های مرتبط، آیا ایران به نحو غیرقابل جبرانی منافع خود را در ارتباط با ارمنستان از دست خواهد داد؟ آیا این به معنای کاهش همسایگان ایران از ۱۵ به ۱۴ کشور نخواهد بود؟ تبعات واقعی و میدای چنین اتفاقی چیست؟

سومین پرسش این است که آیا در پس این تحولات، بازی‌های بزرگ‌تری در حال شکل‌گیری است که ایران را در محاصره قرار می دهد؟ آیا این معادله به نفع دیگر بازیگران مانند چین، روسیه و ناتو خواهد بود و ایران را در وضعیت ضعف قرار خواهد داد؟آیا هیچ فرصتی برای ایران متصور نیست؟ آیا قدرتهای دخیل نمی توانند این  مسیر را به جای بحران و تنش به کریدور همکاری بدل کنند؟»

بعد از مقدمه مدیر گروه و رییس پژوهشکده ، استادان مدعو به شرحی که در ادامه می خوانید به شرح نظرگاه خود پرداختند؛ گزارش کامل این جلسه در فایل پی دی اف زیر قرار دارد.