نویسنده: محمد عابدی  |   ۴ مرداد ۱۳۹۹

خلیج فارس در روز 15 آوریل 2020  یکبار دیگر در کانون توجهات بین المللی قرار گرفت. نزدیک شدن شناورهای سپاه پاسداران به ناوهای ایالات متحده، اگرچه واکنشی به سلسله اقدامات امریکا در آب های خلیج فارس محسوب می شود؛ اما با عکس العمل شدید این کشور مواجه شد. ترامپ در این باره در پیامی توییتری نوشت: "من به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده‌ام که اگر قایق‌های ایرانی‌ برای کشتی‌های ما در دریا مزاحمت ایجاد کردند، به سوی آنها شلیک و همه آنها را منهدم کنند." در پاسخ، نیروی دریایی سپاه پاسداران نیز با هالیوودی خواندن روایت ایالات متحده از اتفاقات، به امریکا اطمینان داد هرگونه خطای محاسباتی آنان را قاطعانه پاسخ خواهد داد. با وجودی که توئیت ترامپ می توانست به جرقه یک بحران تمام عیار تبدیل شود اما گذشت زمان تأیید کرد که تنش به وجود آمده(مانند دیگر تنش ها) فروکش کرده و روند اقدامات به سوی عادی شدن پیش می رود. بنابراین زمان مناسبی برای طرح این مسئله است که چرا تنش های ایران و امریکا به جنگ منتهی نمی شود؟

نویسنده: اعظم ملایی  |   ۴ مرداد ۱۳۹۹

در ماه‌های اخیر هر چند بحران کرونا به سرتیتر اصلی اخبار جهان تبدیل شده و این پاندمی اولویت و دغدغه عمده افکار عمومی جهانی بوده است، اما در عین حال، «جنگ» این بیماری مزمن و کشنده جامعه بشری نیز متوقف نشده و همچنان تلفات می گیرد. با وجود تلاشهای سازمان ملل برای برقراری آتش بس در مناطق جنگی در ایام کرونا، کشورهای مختلف، از لیبی گرفته تا یمن هم چنان درگیر جنگ هستند، به‌راستی چرا زمانی که هر عقل سلیمی لزوم توقف منازعات و همکاری برای مقابله با یک بحران جدی‌تر را تأیید می کند و سران کشورها نیز در سیاستهای اعلانی بر اهمیت این امر تأکید دارند، سیاستهای اعمالی به مسیر دیگری می رود و جنگ و منازعات سیاسی در کشورهای مختلف، دوشادوش کرونا جان انسانها را می گیرد؟

نویسنده: گلاره رستگارنیا (دبیر گروه)  |   ۴ مرداد ۱۳۹۹

در سنگینی سایه کرونا بر جشهان کنونی، مار زیادی از برنامه¬های فضایی از جمله برنامه¬های ایالات متحده در سکوتی اجباری به تعویق افتادند و در مقابل پرتاب موشک لانگ مارچ بی 5 که قرار است در آینده فضانوردان چینی را به ایستگاه فضایی ساخت این کشور و پس از آن به ماه ببرد، نشان می¬دهد چین فعالیت¬های فضایی خود را در پیچیده¬ترین شرایط بین¬الملل بی¬وقفه پیش می-برد. از سویی دیگر درحالی¬که چین از ورود رقابت خود با آمریکا به مرحله خطرناکی خبر داده، دونالد ترامپ قطع هرگونه همکاری با چین را اعلام کرده و پیش از این تجربه جهانی نیز معاون وزیر دفاع آمریکا در امور چین بر لزوم در اختیار داشتن تسلیحات پیشرفته و آمادگی برای رویارویی با این کشور تأکید کرده است. افزایش امکان هرگونه رویارویی نظامی بین ایالات متحده و چین با توجه به پیشینه مملو از هراس در روابط فضایی دو کشور جایگاه فضا در مناسبات دو کشور را در جهان پس از کرونا و در بستری از تحولات عرصه بین¬الملل بحث ¬برانگیز ساخته است.

نویسنده: جلیل بیات  |   ۲۱ تیر ۱۳۹۹

تلاش جدید دولت ترامپ برای ممانعت از صدور سوخت به ونزوئلا توسط ایران که به آن چاشنی حقوقی و قضایی داده است، می‌تواند دور جدیدی از افزایش تنش میان امریکا و ایران در فاصله چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری امریکا ایجاد کند. بعد از عملیات موفقیت آمیز 5 نفتکش ایرانی در صادرات سوخت به ونزوئلا، حالا گفته شده 4 نفتکش ایرانی دیگر در حال حمل سوخت به سمت ونزوئلا هستند و طی ماه‌های آینده به مقصد خواهند رسید. این در حالی است که دولت امریکا که دفعه قبل از ارعاب و تهدید ایران به جایی نرسیده بود، اینبار مصمم است مانع از این اقدام شود. در این راستا وزارت دادگستری آمریکا از دستور یک قاضی فدرال برای مصادره محموله‌های چهار نفتکش ارسالی ایران به ونزوئلا خبر داده است. این دستور پیرو درخواست دادستان‌های امریکایی و به این بهانه صادر شده است که ایران درآمد حاصل از صدور سوخت به ونزوئلا را صرف فعالیت‌های جنگ‌طلبانه، گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و تجهیزات و تسلیحات نظامی در پشتیبانی از تروریسم و نقض حقوق بشر می‌کند.

نویسنده: ابراهیم متقی (ناظر علمی) افسانه رشاد (دبیر گروه )  |   ۱۶ تیر ۱۳۹۹

کتاب «امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب: دولت قوی یا منطقه قوی» نوشته زهره پوستین‌چی و ابراهیم متقی، به امنیت در خاورمیانه، گروهک تروریستی داعش و امنیت داخلی ایران می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی تهران منتشر شده است.

نویسنده: علی رضا مسعود  |   ۱۰ تیر ۱۳۹۹

امروز در زمان و زمانه‌ای زیست می‌نماییم که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، نقطه عطفی در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود. نظم و نظامی که در دوره پساجنگ سرد، نهادینه و تعمیق شده است و آن را «نظم لیبرال بین‌الملل» نیز می‌نامند، اما این نظام از چندی پیش افولی بی‌سابقه را تجربه کرده و می‌توان رای به ادامه، تعمیق و تسریع روندهای پیشین در دوران پساکرونا نیز داد. ظهور چین به مثابه قدرتی بزرگ و همچنین افول و هبوط آمریکا از قامت هژمون، نظام بین‌الملل را محمل تغییراتی نوین کرده است. انتشار سند «رویکرد استراتژیک آمریکا در قبال جمهوری خلق چین» در 20 می 2020، بار دیگر این سوال را ایجاد کرده است که آیا جهان، در حال بازگشت به دورانی مشابه نظام دو قطبی و پیروزی مجدد رئالیسم در روابط بین‌الملل است؟

نویسنده: مرتضی بدری  |   ۱۰ تیر ۱۳۹۹

روابط ایران و آمریکا با انقلاب اسلامی در ایران دچار تحولی عمیق شد. قرائت ایدئولوژیکی منحصربه فرد هر کدام سرآغاز غیریت سازی و ایجاد گفتمان متقابل و در نتیجه خصومت گردید تا جایی که در سالهای اخیر روابط ایران و آمریکا تا مرز جنگ نظامی پیش رفته است. البته در عرصه فشار اقتصادی این تقابل با سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ وارد فاز نهایی شده است، تا جایی که موثر و غیرموثر بودن این سیاست برای هریک از دولت های ایران و آمریکا به مسأله حیاتی تبدیل شده است. مسأله از این قرار است که به لحاظ تجربه تاریخی، تحمیل مطلق یک سیاست علیه یک یا چند کشور در روابط بین المللی به دلیل پیچیدگی های مربوط به آن دور از ذهن بوده و با واقعیت بیرونی فاصله دارد. اما دولت ترامپ از آغاز روی کار آمدن این اصل روابط بین المللی و سیاسی را نادیده گرفت و از توافق هسته ای با هدف به زانو درآوردن ایران از آن خارج شد.    

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه)  |   ۳۱ خرداد ۱۳۹۹

مدت هاست روابط سیاسی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل در رسانه‌ها و محافل دانشگاهی بسیار برجسته شده است. روابط این کشورهای پادشاهی با اسراییل می‌تواند تاثیرات امنیتی و سیاسی قابل ملاحظه‌ای بر امنیت ایران داشته باشد. از آن‌جایی که کشور عمان در دو دهه اخیر روابط گسترده و حسنه‌ای با ایران داشته‌ است و در موارد متعدد نقش میانجی بین ایران و ایالات‌متحده، و همچنین دیگر کشورهای خلیج فارس، را ایفا کرده‌ است، هرگونه روابطش با اسراییل قطعاً پیامدهای امنیتی و سیاسی چشمگیری برای ایران خواهد داشت. در واقع توسعه روابط عمان با رژیم اسراییل می‌تواند راه را برای ایجاد و گسترش روابط دیگر کشورهای منطقه با رژیم اسراییل هموار کند و در نتیجه ایران باید همه تلاش خود را به کار بگیرد تا مانع توسعه روابط کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل شود. به همین جهت در این نوشتار به پیامدهای سیاسی امنیتی روابط عمان با رژیم اسراییل می پردازیم تا با درک دلایل شکل‌گیری این روابط، بتوانیم شیوه‌هایی برای جلوگیری از تکرار آن در رابطه با دیگر کشورهای منطقه بیابیم.

نویسنده: طه اکرمی  |   ۲۷ خرداد ۱۳۹۹

پرتاب ماهواره نور توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مدار 425 کیلومتری و توسط ماهواره بر 3 مرحله‌ای قاصد در 3 اردیبهشت ماه، باعث واکنش‌های مختلفی در سرتاسر جهان گردید. از جمله، سخنگوی وزارت خارجه انگلیس مدعی شد که این اقدام ایران غیر قانونی بوده و"سازمان ملل از ایران خواسته تا فعالیت ‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک را که با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند، انجام ندهد. ایران باید از این امر تبعیت کند". در آمریکا نیز واکنش‌های مختلفی را شاهد بودیم. به عنوان مثال، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که "ایران باید بابت این اقدام پاسخگو باشد و اقدام ایران نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است". شورای امنیت ملی آمریکا نیز در حساب کاربری خود در توئیتر به اقدام اخیر سپاه پاسداران در پرتاب ماهواره نظامی واکنش نشان داد و گفت "ایران نباید اجازه داشته باشد به توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌ پیما بپردازد و به همین دلیل است که این حکومت زیر تحریم است".

نویسنده: سهراب انعامی علمداری  |   ۲۴ خرداد ۱۳۹۹

زمانی که ویروس کرونا موسوم به «کووید ۱۹» در اواسط ماه دسامبر (۲۴ اذر) در شهر ووهان در مرکز چین گزارش شد، شاید کمتر تحلیلگر و پژوهشگری پیش بینی می کرد که این ویروس و بیماری آرام آرام به عاملی برای تغییرات در سطوح مختلف فردی، جوامع، دولت ها و حوزه های منطقه ای و بین المللی تبدیل شود.