روابط بین المللی در دوران پسا کرونا

نویسنده: مرتضی بدری  |   ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹

نظام های سیاسی نمایندگان طبقات خاصی از اجتماع اقلیت اکثریت شده هستند که به صورت سرمایه گذار و حامی در صحنه های سیاسی حضور می یابند. قبل از ویروس کرونا نظام های سیاسی و بازیگران در سطح محلی، منطقه ای و بین المللی بر این باور بودند که علیرغم حضور در جمع، منافع انحصاری را دنبال کنند. پدیداری ویروس کرونا همه معادلات خطی روابط بین المللی جاری پس از جنگ دوم جهانی را بهم ریخت و بازیگران عرصه بین المللی را از اهمیت حضور، باور و پذیرش آگاه ساخت.

توسعه‌طلبی رژیم اسراییل با طرح معامله قرن

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه)  |   ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹

حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، منازعه اعراب و فلسطین را که در اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما در حاشیه سیاست خارجی ایالات متحده قرار داشت، وارد مرحله جدیدی نمود. با توجه به دوستی عمیق بین کابینه بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ، دور از انتظار نبود که دولت ایالات متحده سیاستی را در قبال این منازعه در پیش بگیرد، که بیش از پیش در جهت منافع رژیم اسرائیل قرار داشته باشد. ابتکار «طرح معامله قرن» را می توان در همین راستا ارزیابی کرد. مفاد این طرح نشان می دهد که ایالات متحده در ابتکار خود تنها منافع حیاتی اسراییل را در نظر گرفته است و از فلسطینی ها می خواهد که با دریافت پول و گرفتن امتیازات اقتصادی اندک از حقوق خود چشم پوشی کنند. اما این طرح با چالش های جدی روبرو است.

انتشار سرمقاله رئیس پژوهشکده در روزنامه شرق

دیپلماسی هوشمند

نویسنده: کیهان برزگر  |   ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

در کنار تمامی گرفتاری های ویروس «همه گیر» کرونا برای زندگی روزمره اقتصادی-اجتمایی مردم و فعالیت های معمول دولت، شاید بتوان یک تصویر فرصت گونه برای اتخاذ یک «دیپلماسی هوشمند» برای کشورمان ترسیم کرد. این فرصت در نتیجه شیفت کنونی از موضوعات اصلی عرصه سیاست بین الملل (بازیگری دولت ها در عرصه جهانی) به موضوعات عرصه روابط بین الملل (تعامل همزمان دولت ها و ملت ها) و شکل گیری حوزه های جدیدی در همکاری های منطقه ای است.

آیا امارات به دنبال بهبود روابط با ایران است؟

نویسنده: جلیل بیات  |   ۴ اردیبهشت ۱۳۹۹

تغییر سیاست های امارات متحده عربی در ماه‌های اخیر را می توان دو سناریو بدبینانه تحت عنوان «سیاست فریب» و «ارزیابی واکنش ایران» و دو سناریو خوش بینانه تحت عنوان «بازسازی رابطه با ایران» و «تلاش برای بازیگری مستقل» مطرح کرد. در سال های گذشته امارات متحده عربی در کنار عربستان و بحرین به جبهه گیری علیه ایران پرداخته و برای انزوا و شکست سیاست های منطقه ای ایران با دونالد ترامپ همراه شده بود. اما از حدود یکسال اخیر با افزایش تنش در منطقه خلیج فارس بعد از حملات به نفتکش ها و سپس شهادت سردار سلیمانی، امارات حداقل در ظاهر نشان داد خیلی با جبهه موردنظر همراه نیست و به کاهش تنش با ایران پرداخته است.

کرونا و ضرورت بازبینی مجدد در نظریات امنیتی

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

ویروس کرونا به مثابه حادترین بحران جهانی بسیاری از کشورها و نظام­های سیاسی را با چالش­های جدی مواجه ساخته است. خطر بحران کرونا برای صلح و امنیت جهانی به حدی است که سازمان ملل خواهان آتش­بس در تمامی درگیری‌ها در جهان شده است. مسائلی مانند رکود در اقتصاد جهانی، چالش علیه همکاری­های منطقه‌­ای و بین­‌المللی، چالش­ در اتحادیه اروپا، تضعیف ارتباطات بین­‌المللی، گسترش بیکاری در سطح جهانی، سقوط بازارهای مالی، آسیب دیدن نظام معیشت و رفاه مردم در کشورهای توسعه نیافته، کم­ حجم شدن زندگی روزمره مردم، محدود شدن روابط اجتماعی ، بحران‌­های روحی و روانی و... صرفاً بخشی از چالش­‌های ناشی از این بحران خطرناک محسوب می­شوند.

انتشار سرمقاله رئیس پژوهشکده در روزنامه خراسان

«تصویر دوم» در دوران پساکرونا

نویسنده: کیهان برزگر  |   ۳۱ فروردین ۱۳۹۹

با افزایش بحران ناشی از «همه گیری» ویروس کرونا در سطح جهانی، یک «تصویر دوم» و متفاوت همزمان برای «جوامع مردمی»، «حکومت ها» و «نهادهای اجتمایی و اقتصادی» در حال شکل گیری است. نخست، در حالی که به هم پیوستگی ناشی از بحران، احساس همدردی و نزدیکی بین جوامع مردمی در سطح دنیا را بیشتر کرده، همزمان منجر به دوری مردم از حکومت ها و نهادهای اجتمایی و اقتصادی شده است که عمیقا از کاهش رشد و فعالیت های اقتصادی نگرانند. از این لحاظ، نوعی شکاف بین مردم و حکومت ها در حال شکل گیری است. این شکاف حتی بین حکومت ها در یک مجموعه همگرا همانند اتحادیه اروپایی بیشتر نمایان شده است. اکنون ایتالیا و اسپانیا از حضور در این مجموعه به دلیل عدم کمک به موقع هم نوعان اروپایی خود احساس شرم می کنند.

سقوط قیمت نفت و امنیت انرژی بین المللی

نویسنده: بهروز نامداری  |   ۲۸ فروردین ۱۳۹۹

در روزهایی که اخبار ویروس کرونا به خبر غالب خبرگزاری های جهان تبدیل شده، برای بسیاری اخبار مربوط به بازار و قیمت نفت که به نوعی به حوزه سلامت و رشد اقتصادی کشورها هم گره خورده از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. اما چرا سقوط قیمت نفت در زمان کنونی رخ داده است؟ این سقوط قیمتی تا کجا پیش خواهد رفت؟ و تاثیر آن بر صادر کنندگان نفت چه خواهد بود؟

تغییر جهت تجارت خارجی آسیای مرکزی و اهمیت آن برای ایران

نویسنده: سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه)  |   ۲۸ فروردین ۱۳۹۹

مدت‌ها بود که مسیر تجارت اروپا به آسیای مرکزی از خاک روسیه می‌گذشت. روسیه مسیرهای ارتباطی را یک ابزار سیاسی مهم جهت رسیدن منافع اقتصادی و امنیتی خود در عرصه بین‌المللی می‌داند. اما در پنج سال گذشته، مسیرهای تجاری جدیدی از آسیای مرکزی شروع به فعالیت نموده است. این مسیرها از دریای خزر و راه‌آهن ترکیه و ایران عبور کرده و به دیگر مناطق جهان ارسال می‌گردند. این مسیرها که به «ماورای خزر» (ترانس کاسپین) شناخته می‌شوند از طریق بندر آکتائو و کوریک به بندر باکو در آذربایجان و یا بندر امیرآباد ایران می‌رسند. ازآنجا هم از طریق راه‌آهن باکو –تفلیس-آخالکالک- قارص (BTK-BTAK) به اروپا و یا از طریق ایران به بندرها ایران در خلیج‌فارس، دریای عمان و یا به مرز ترکیه با ایران (مرز بازرگان، رازی) می‌روند. با شروع سال 2021 برآورد می‌شود حجم حمل‌ونقل در طول مسیر باکو- تفلیس- قارص از 6.5 میلیون تن به بیش از 17 میلیون تن در سال برسد.

معرفی کتاب جديد جوزف ناي ( ژانويه 2020)

چرا اخلاق در سياست مهم است؟

نویسنده: کیهان برزگر مریم پاشنگ  |   ۹ بهمن ۱۳۹۸

«آيا اخلاق در سياست نقش دارد؟» اين عنوان جديدترين كتاب جوزف نای، از اندیشمندان آمريكايي روابط بین الملل است. در این کتاب، نای نقش اخلاق در سیاست خارجی دولت های آمریکا از زمان روزولت تا ترامپ را مورد بررسي قرار داده و معتقد است كه آمريكائي ها به ويژه در تاريخ معاصر، به شيوه هاي متفاوت از ابزارهاي قضاوت اخلاقي براي پيشبرد سياست خارجي خود استفاده كرده اند و اين خود چالش هايي براي اين كشور در صحنه سياست جهاني به همراه داشته است. از نظر ناي، معيارهاي استفاده از اين ابزارها استاندارد شفافي ندارند. بر همين مبنا، اخلاق را نمي توان از سياست خارجي آمريكا جدا كرد، اما براي قضاوت صحيح، آمريكائي ها بايد ياد بگيرند كه چگونه از معيارهاي اخلاقي استفاده درست كنند. دونالد ترامپ هم از اين جريان مستثنی نبوده و سياست «آمريكا نخست» او برگرفته از يك معيار اخلاقي جديد است كه تنها شكل آن تغيير يافته است.

انقلاب شیل های نفتی نقطه قوت ترامپ در مبارزات انتخاباتی

نویسنده: مریم پاشنگ  |   ۲۹ دی ۱۳۹۸

این روزها رقابت های انتخاباتی در آمریکا آغاز شده و کاندیدا ها از هر دو حزب به برنامه های خود برای توسعه بیشتر این کشور می پردازند. طبق معمول سخنان دونالد ترامپ واکنش های زیادی را بر می انگیزد، اما آنچه که بسیاری از کارشناسان به آن اذعان دارند موفقیت سیاست های اقتصادی ترامپ به ویژه در بخش انرژی است. آمریکا در دوره ترامپ رویای استقلال نسبی انرژی را به واقعیت تبدیل کرد و این کشور به صادرکننده خالص نفت تبدیل شد. واقعیت این است که صنعت نفت ماهیت بین المللی دارد و برای توسعه آن نیز جدای از استفاده بهینه از توان داخلی شامل ظرفیت های مدیریتی، مالی، نیروی انسانی و ... به همکاری های موثر بین المللی و روابط گسترده تجاری با مصرف کنندگان و دیگر تولید کنندگان نیاز است. توسعه شیل های نفتی آمریکا نمونه موفقی از بسیج توانمندی های داخلی و استفاده بهینه از ظرفیت های روابط بین الملل و دیپلماسی انرژی است.