گسترده شدن میز مذاکرات

نیروی پهپادی، رکن چهارم

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۸ آذر ۱۴۰۰

در حالی که توجه مجامع جهانی به سمت مذاکرات پیش‌رو در وین دوخته شده است و اما و اگرهای بسیاری در باب نتایج منتج از آن در خروجی رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفته است، اما سعی طرف‌های درگیر این بوده است که روزهای منتهی به این مذاکرات را با بازی‌های روانی، مانورهای نظامی و اقدامات سیاسی طی کنند تا دست بالاتر را در مذاکرات داشته باشند. ایران نیز به عنوان طرف تنها و موثر این مذاکرات، اقدام به این قبیل مانورهای سیاسی، نظامی و روانی کرده است. مجموعه اتفاقات در حوزه خلیج فارس، دعوت از مدیر کل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و مانورهای نظامی گسترده را می‌توان در همین بستر تحلیل کرد.

آفات خاورمیانه شناسی در ایران

یادداشت اختصاصی دکتر محمود سریع القلم برای افتتاحیه پژوهشگران مهمان در سال 1400

نویسنده: محمود سریع القلم  |   ۲۹ آبان ۱۴۰۰

مقاله اختصاصی دکتر محمود سریع القلم، رئیس اسبق پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و استاد دانشگاه شهید بهشتی به نشست افتتاحیه پژوهشگران مهمان

ظرفیت شکننده چین به مثابه تکیه گاه سیاست خارجی ایران

نویسنده: علی عیدی پور  |   ۲۳ آبان ۱۴۰۰

در هر نظام بین المللی دولتهایی که از نظم و نظام موجود ناراضی هستند، استراتژی تجدیدنظر طلبی را در دستور کار خود قرار می دهند تا نظم و نظامی مطابق با خواست و آرمان خود را مستقر سازند.جمهوری اسلامی ایرانِ ناراضی از نظم موجود نیز از زمان شکل گیری،جهت گیری تجدید نظرطلبانه را در سیاست خارجی خود در پیش گرفت، اما این استراتژی نه تنها به نظم مورد نظر نینجامید بلکه باعث آسیب پذیری‌هایی برای کشور شده است.

سودان و تداوم ناآرامی­های سیاسی

نویسنده: سید عبدالامیر نبوی (ناظر علمی)  |   ۲۲ آبان ۱۴۰۰

تحولات سودان از 3 آبان (25 اکتبر) بدین­ سو سبب شده است مسایل این کشور باردیگر در صدر اخبار آفریقا قرار گیرد. در این روز، عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش و رئیس شورای حکومت انتقالی، ضمن اعلام انحلال هیئت وزیران، در کشور وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد و بلافاصله خبر دستگیری عبدالله حمدوک، نخست­ وزیر، و تعدادی از وزرای دولت منتشر شد. اندکی بعد محمد حمدان دقلو معروف به ژنرال حمیدتی، فرمانده نیروهای واکنش سریع سودان، نیز از اقدام فرماندهی ارتش حمایت کرد. با این اقدام، در واقع، بخش نظامی حکومت انتقالی کنترل کامل اوضاع را پس از چند هفته اختلاف بر سر بحران در شرق سودان به دست گرفت و تلاش­ های سازمان­ها و گروه­های خارجی برای میانجی­ گری هم تاکنون بی ­نتیجه مانده است.

کارنامه امروز، برنامه فردا

۱۸ آبان ۱۴۰۰

گفت و گوی صریح و شفاف روابط عمومی مرکز مطالعات خاورمیانه با دکتر قدیر نصری ، رییس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه در مورد برنامه های سال کاری پیشِ رو ، برنامه پژوهشگران مهمان ، فصلنامه ها ، سایت و طرح های جدید

نقش دیپلماسی نظامی در استراتژی اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۱۶ آبان ۱۴۰۰

در نگاه کلی اسرائیل تمایل دارد امنیت ملی خود را در یک منشور محدود از قدرت نظامی درک کند و سایر ارکان اساسی مانند نهادهای دموکراتیک و انعطاف‌پذیری ملی را کم‌اهمیت جلوه دهد. در واقع، تأثیرات تاریخی و فرهنگی منجر به یک جدول زمانی ادراکی شده است که جنگ‌ها به عنوان نقطه عطف آن و هر چیز دیگری، منجر به آن می‌شود یا ناشی از آن است و دیپلماسی نظامی کاملا مورد توجه قرار نمی‌گیرد. بر اساس این طرز تفکر، زمانی برای دیپلماسی وجود دارد که صرفا توسط دیپلمات‌ها مدیریت می‌شود و وقتی دیپلماسی شکست می‌خورد، نظامیان به جنگ می‌پردازند. این امر اصطلاح دیپلماسی نظامی را محدود می‌کند؛ اما در واقعیت، همه چیز مشخص نیست و ارتش به طور متناوب از ابزارهای دیپلماتیک برای خدمت به مأموریت و اهداف ملی خود استفاده می‌کند و نقش مهمی در مدیریت و شکل دادن به واقعیت دارد.

بازی باخته امارات در سوریه

نویسنده: امین پرتو  |   ۱۱ آبان ۱۴۰۰

مدت‏ها است که امارات متحده عربی تلاش می‏کند تا روابط خود را با دولت سوریه گرم‏ تر کند. امارات در شروع جنگ داخلی سوریه، به حمایت از مخالفین بشار اسد پرداخت و اگرچه در خط دوم و پس از ترکیه، قطر و عربستان سعودی قرار داشت، اما به سهم خود اقدام به ارسال اسلحه و مهمات برای مخالفین کرد. اما پس از مدتی موضع امارات نسبت به جنگ داخلی سوریه به کلی دگرگون شد. ضدیت و دشمنی امارات با اخوان المسلمین سبب تیرگی روابط آن با ترکیه و قطر شد. از سوی دیگر، جریان‏ های اخوان المسملین سوریه و سایر جریان‏ های اسلامی این کشور هم که در حال جنگ با دولت مرکزی بودند، دشمن ابوظبی به حساب آمدند

راهبرد قیچیِ اسرائیل در تقابل با راهبرد پیکانِ ایران

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۱۰ آبان ۱۴۰۰

در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم با مجموعه اتفاقاتی که در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا اتفاق افتاد، ژئوپلیتیک منطقه دچار تغییرات اساسی شد.

اقدامات روسیه در افغانستان وکاهش نفوذ ایالات متحده آمریکا

نویسنده: ویدا یاقوتی (دبیر گروه افپاک)  |   ۸ آبان ۱۴۰۰

پس از خروج ایالات متحده آمریکا از افغانستان، روسیه برای پر کردن این خلاء به عنوان محرک اصلی در افغانستان زمان را از دست نداده است. اگرچه مسکو بنابر اصول سیاست خارجی خود علاقه چندانی به دخالت مستقیم در امور کشورها ندارد، اما آشکارا رهبری و سازماندهی بازیگران منطقه ای را به منظور هماهنگی سیاست ها در قبال حکومت جدید افغانستان به عهده گرفته است.

ایران یا اسرائیل؟!

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۵ آبان ۱۴۰۰

در حالی که خاورمیانه با خروج ایالات متحده از افغانستان، دچار خلاء ناشی از تضعیف تدریجی حضور آمریکا در این منطقه و گذار به نظم جدید است؛ موضوعی که بیش از پیش جلب توجه می‌کند، رقابت گسترده دو کشور ایران و اسرائیل در این منطقه است. رقابتی که علاوه بر تقابل‌های ژئوپلیتیک، سعی در جلب حمایت کشورهای خاورمیانه دارد.