نوسان‌های روابط بین‌المللی و منطقه‌ای

نویسنده: ابوالقاسم قاسم‌زاده  |   ۲ بهمن ۱۴۰۰

بایدن در سالروز ریاست جمهوریش در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره بحران «اوکراین» و احتمال حمله نظامی روسیه به آن، گفت: «احتمال یک حمله محدود و ضعیف را می‌دهم. اگر روسیه به اوکراین حمله کند، عواقب آن برای مسکو وخیم خواهد بود و اگر روسیه تسلیحات اتمی مستقر کند، ما نیروهای خود را در اوکراین، لهستان و رومانی تقویت خواهیم کرد. پوتین هنوز تحریم‌هایی را که در صورت حمله به اوکراین گفته‌ام، شاید ندیده است. در صورت حمله به اوکراین بانک‌های روسیه دیگر نمی‌توانند با دلار معامله کنند… »

ترجمان استراتژیک

روسیه در قزاقستان قمار می‌کند

نویسنده: هیراد مخیری (دبیر گروه)  |   ۲ بهمن ۱۴۰۰

وقوع بحران اخیر قزاقستان، کرملین را بسیار غافلگیر نمود، بحرانی که به‌عنوان اعتراضی علیه افزایش شدید قیمت سوخت آغاز شد و در مدت یک هفته با سرعتی برق‌آسا در سراسر این کشور پهناور گسترش یافت و نهایتاً در پایتخت سابق، شهر آلماتی به خشونت گسترده کشیده شد. تنها چند روز قبل از سال نو، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در یک نشست غیررسمی در سن‌پترزبورگ میزبان رئیس‌جمهور کنونی قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف و سلف و حامی بسیار بانفوذش، نورسلطان نظربایف و چند تن از رهبران پس از فروپاشی شوروی بود. باید توجه داشته باشیم که هیچ‌یک از اتفاقاتی که در آن زمان در حال رخ دادن بود، قابل پیش‌بینی نبود.

چرا اسرائیل نباید بازدارندگی متعارف ایران را تضعیف کند؟

نویسنده: مسعود رضائی  |   ۲۶ دی ۱۴۰۰

با روی کار آمدن نفتالی بنت به عنوان نخست‌وزیر، این انتظار وجود داشت که وی مسیر متفاوتی را در مقایسه با سیاست‌های نتانیاهو در پیش بگیرد. اگر این انتظار را در هر موضوعی محتمل و امکان‌پذیر فرض کنیم، ایران یک استثنا است. چرا که در نگاه مقام‌های سیاسی و نظامیِ اسرائیل، ایران یک تهدید راهبردی و موجودیتیِ پایدار است. همانگونه که در فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی، اسرائیل یک دشمن همیشگی است. به‌همین جهت با ازسرگیریِ مجدد گفتگوهای هسته‌ای ایران در وین، اسرائیل بر کارزار قریب الوقوع بودنِ حملۀ نظامی به ایران شدت بخشیده است. ایران هم ظرف سالهای گذشته تلاش کرده است به نوعی موازنه وحشتِ موشکی را در راستای مقابله با اسرائیل و بر محور بازدارندگیِ معتبر تعریف کند.

دکتر قدیر نصری در گفت وگو با شفقنا

داعش در سال ۲۰۲۲: موج مُرده یا ببر خفته؟!

نویسنده: قدیر نصری (رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه)  |   ۲۵ دی ۱۴۰۰

ببینید در قاموس فکری داعش و گروه های مشابه آن یک عبارتی است تحت عنوان «نکایه»! نکایه یعنی فرسوده سازی دولت مستقر با حملات گاه و بیگاه و مکرر. به زعم عبدالله بن محمد در کتاب «المذکره الاستراتیجیه» یا یادداشت های استراتژیک، یک گروه جهادی فعال باید به هوش و فعال باشد و دولت یا گروه هدف را حتی یک ثانیه هم به حال خود رها نکند یعنی با حملات مکرر و غافلگیر کننده به اماکنی مانند پمپ بنزین ها، تجمعات نظامی، مناسک مذهبی، مدارس و یگان های دولتی، رعب را در دل عدو یا دشمن زنده نگه دارد. این حملات گاه و بیگاه ، در راستای همین مفهوم نکایه هست که خوب مقدمه های است برای مراحل بعدی تاسیس دولت اسلامی.

چالش‌های امنیت آب در عراق

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۰ دی ۱۴۰۰

عراق که در متون تاریخی به‌عنوان سرزمین بین دو رودخانه (بین‌النهرین) نیز شناخته می‌شود، از زمان طلوع دوره‌های تمدنی از دسترسی به آب فراوان برخوردار بوده است. با این حال، بیشتر منابع آب عراق یا از کشورهای همسایه سرچشمه می‌گیرد یا از آن عبور می‌کند. سیاست‌های آبی نزد کشورهای همسایه باعث کاهش عرضه آب عراق شده و منجر به تحت تاثیر قرار دادن بخش کشاورزی از یک سو و افزایش آلودگی آب از سوی دیگر در بیشتر مناطق این کشور شده است.

ضرورت ها و ظرافت های حضور ایران و روسیه در اتحاد 3+3

نویسنده: معصومه محمدی  |   ۱۹ دی ۱۴۰۰

در اوان سال 2022 ، به نظر می رسد اختلافات و موضوعات متعددی در جوار ایران هستند که نیازمند تبادل نظر و ارتباط پیوسته بین قدرت های منطقه ای هستند. آینده قره باغ ، افغانستان ، عراق و سوریه از جمله این موارد هستند.اکنون موضوع یا مسأله این است که محرکه و دشواره های این همسویی برای حل و فصل اختلالفات فزاینده کدامند؟ آیا اتحاد موسوم به 3+3 می تواند مسأله قره باغ را حل و فصل کند؟

معنای حملات هوایی سنگین به لاذقیه

نویسنده: امین پرتو  |   ۱۱ دی ۱۴۰۰

در فاصله کمتر از دو ماه، اسرائیل دست به انجام حملات هوایی بی‏ سابقه علیه بندر لاذقیه سوریه زده است. این حملات به این سبب بیسابقه هستند که اولاً چند سال بود که از اجرای چنین حملاتی خبری نبود و ثانیاً به سبب استقرار پرشمار نیروهای نظامی روسیه در این بندر و خطرات ناشی از تصادم نظامی دو طرف، اسرائیل قصد نداشت بحران تازهای در روابط گرم خود با مسکو ایجاد کند. در سال 2018 و در جریان حمله هوایی اسرائیل به لاذقیه، یک هواپیمای ایلیوشین-20 شناسایی نیروی هوایی سوریه که همزمان با حضور جنگنده ‏های اسرائیلی در حال پرواز بر فراز مدیترانه بود به اشتباه به وسیله دفاع هوایی سوریه و با یک تیر موشک سام-5 (اس-200) سرنگون شد. سقوط این هواپیما به کشته شدن 15 نفر خدمه آن منتهی شد.

ممانعت عربستان سعودی از بازگشت حکومت سوریه به محیط بین‏ المللی

نویسنده: امین پرتو  |   ۱۱ دی ۱۴۰۰

مدت چند سال است که این خبر را به صورتی تکراری می‏ شنویم که بسیاری از دولت‏ های عربی خواستار بهبود روابط خود با بشار اسد هستند و از هیچ کوششی فروگذار نمی‏ کنند. در راس همه امارات متحده عربی قرار دارد که با بازگشایی سفارت خود در دمشق، معرفی سغیر، لابی‏گری برای بشار اسد و رابطه اقتصادی پنهانی با آن، کوشش می‏ کند خود را به دولت سوریه نزدیک کند. به جز امارات، بحرین و عمان هم راه و روش مشابهی دنبال کرده ‏اند.

نقش های جدید و امنیت منطقه ای: رویکرد هند در افغانستان

نویسنده: ویدا یاقوتی (دبیر گروه افپاک)  |   ۱۱ دی ۱۴۰۰

از زمانی که طالبان در اوت ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفتند چهار ماه می­گذرد، افغانستان در آستانه یک قحطی گسترده است. در مواجهه با سقوط اقتصادی، تخمین زده می شود که ۸/۲۲ میلیون نفر« بیش از نیمی از جمعیت کشور» در زمستان امسال با ناامنی غذایی بالقوه که زندگی آنها را تهدید می کند روبرو خواهند شد. در حالی که افغانستان در اثر پیامدهای جنگ برای چندین دهه از سوء تغذیه رنج می برد، بحران گرسنگی این کشور در ماه های اخیر شدت یافته است. بر اساس تجزیه و تحلیل برنامة جهانی غذا و سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، انتظار می رود در زمستان امسال، ۷/۸ میلیون نفر به قحطی نزدیک شوند

تبیین تغییرات جدید در ساختار قدرت مذهبی سوریه

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ دی ۱۴۰۰

در اواسط ماه نوامبر 2021، رئیس‌جمهور سوریه با صدور فرمانی، سمت مفتی اعظم این کشور را لغو کرد. وی همچنین اختیارات شورای فقهی را که نمایندگانی از تمام فرقه‌های مذهبی دارد، گسترش داد. این تصمیم چندین سؤال را در مورد انگیزه‌های آن و اینکه آیا هدف آن ایجاد تغییرات جدید در جامعه سوریه است، ایجاد می‌کند. آیا این تصمیم غیرمعمول باعث تغییر شکل و مهندسی مجدد سوریه پس از جنگ خواهد شد؟ یا آیا این فقط یک گام رویه‌ای در مجموعه‌ای از اصلاحات است که حکومت اسد انجام می‌دهد؟