معنای حملات هوایی سنگین به لاذقیه

نویسنده: دکتر امین پرتو، مدیر پرونده سوریه در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه

در فاصله کمتر از دو ماه، اسرائیل دست به انجام حملات هوایی بی‏ سابقه علیه بندر لاذقیه سوریه زده است. این حملات به این سبب بیسابقه هستند که اولاً چند سال بود که از اجرای چنین حملاتی خبری نبود و ثانیاً به سبب استقرار پرشمار نیروهای نظامی روسیه در این بندر و خطرات ناشی از تصادم نظامی دو طرف، اسرائیل قصد نداشت بحران تازهای در روابط گرم خود با مسکو ایجاد کند. در سال 2018 و در جریان حمله هوایی اسرائیل به لاذقیه، یک هواپیمای ایلیوشین-20 شناسایی نیروی هوایی سوریه که همزمان با حضور جنگنده ‏های اسرائیلی در حال پرواز بر فراز مدیترانه بود به اشتباه به وسیله دفاع هوایی سوریه و با یک تیر موشک سام-5 (اس-200) سرنگون شد. سقوط این هواپیما به کشته شدن 15 نفر خدمه آن منتهی شد. روسیه به شدت خشمگین شد؛ اسرائیل را مقصر اصلی دانست؛ به سوریه سامانه دفاع هوایی اس-300 را تحویل داد و اسرائیل هم وادار شد تا مدت‏ها از انجام حمله هوایی علیه این منطقه اجتناب کند. همین طور در سایر مناطق که نیروهای نظامی روسیه مستقر بودند، دست اسرائیل برای انجام حملات هوایی بسته شد و هماهنگی پیش از انجام حملات با روسیه به یک رویه برای آن بدل شد.

این بار اما پس از گذشت بیشتر از سه سال، اسرائیل حملاتی گسترده را علیه بندر لاذقیه تدارک دید. هدف حملات، کانتینرهایی در بندر بوده که مطابق با ادعای اسرائیل، حامل اسلحه پیشرفته ساخت ایران برای نیروهای نیابتیش در سوریه و لبنان بوده است. اسرائیل ادعا می‏ کند در این دو حمله مجموعه قابل توجهی از سلاح ‏های تغییردهنده بازی مانند موشک بالستیک، موشک کروز و پهپادها را منهدم کرده است. البته پیامد این حملات آسیب دیدن محوطه بندر، اختلال در کار آن و آتش سوزی وسیع در جریان حملات دوم بود که اطفای آن بیشتر از یک روز طول کشید. برخی این حملات در فاصله‏ای بسیار نزدیک با پایگاه روسیه در لاذقیه را گواهی از نتایج توافقات پنهانی روسیه و اسرائیل در جریان دیدار ولادیمیر پوتین و نفتالی بنت می‏دانند. اینکه دفاع هوایی روسیه با موشک‏های پیشرفته اس-300 و اس-400 هیچ واکنشی در برابر این حملات نشان نمی‏دهد و جنگنده‏ های پیشرفته روسی مانند سوخو-30 و سوخو-35 به مصاف جنگنده‏های اسرائیلی نمی‏روند خارج از دو حالت نیست: یا اینکه روسیه واهمه دارد این گل‏های سرسبد تسلیحاتیش در مصاف فناوری نظامی آمریکایی و اسرائیلی بازنده شوند و یا اینکه اراده سیاسی مسکو ابداً در تقابل با تجاوز اسرائیل و متوقف کردن آن نیست.

معنای دیگر این حملات اسرائیل می ‏تواند پیامی به ایران باشد. منابع اسرائیلی ادعا می‏کنند انتقال تسلیحات از ایران برای محور مقاومت در لبنان و فلسطین از راه زمین را بسیار سخت و دشوار کرده ‏اند و با فراغ بال این محموله‏ های زمینی در سوریه را بمباران می‏ کنند. آوی کوخاوی فرمانده کل ارتش اسرائیل ادعا کرده است که 1600 حمله علیه این محموله ‏ها اجرا کرده و 70 درصد حجم آنها را نابود کرده‏اند و آن 30 درصد منتقل شده باقی مانده هم شامل تسلیحات غیرحساس مانند اسلحه سبک و مهمات معمولی است. از مسیر هوایی به سبب گران بودن جابه جایی مسائل دیگری وجود دارد که دست مقاومت باز نباشد. اما محموله‏ های دریایی هم از نظر حجم جابه جایی و هم پوشش و هم ایمنی قابل توجه هستند. اسرائیل احتمالاً قصد دارد هزینه فعالیت در دریا را برای ایران زیاد کند و مانع این خط کمکی به مقاومت شود.

معنای واپسین این حملات را هم شاید بتواند خطاب به بشار اسد دانست. اسرائیل قصد دارد این پیام را به اسد بدهد که خوب است به کشورهای عربی مانند امارات متحده عربی نزدیک شود و از ایران تا حد ممکن فاصله بگیرد. تردیدی نیست اسد دوستی به جز جمهوری اسلامی ایران که در سخت ترین روزها به یاریش شتافت ندارد. اسرائیل اما قصد دارد با این حملات و تنبیه اسد به شیوه نظامی و اقتصادی برای او خط و نشان بکشد. اسد باید تنها آن میزان قدرت داشته باشد که در برابر جنگ داخلی سر پا بماند. به جز آن همکاری او با مقاومت و جمهوری اسلامی ایران باید کاهش بیابد.

جهت ارجاع علمی: امین پرتو، « معنای حملات هوایی سنگین به لاذقیه»، تاریخ انتشار در سایت مرکز: 1400/10/11