گروه مطالعات مسایل خلیج فارس و شبه جزیره عربستان

تعداد 2227

نبرد بهیموت‌ها، آیا منطق واقع‌گرایی در حال بازگشت به جهان است؟

نویسنده: علی رضا مسعود  |   ۱۰ تیر ۱۳۹۹

امروز در زمان و زمانه‌ای زیست می‌نماییم که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، نقطه عطفی در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود. نظم و نظامی که در دوره پساجنگ سرد، نهادینه و تعمیق شده است و آن را «نظم لیبرال بین‌الملل» نیز می‌نامند، اما این نظام از چندی پیش افولی بی‌سابقه را تجربه کرده و می‌توان رای به ادامه، تعمیق و تسریع روندهای پیشین در دوران پساکرونا نیز داد. ظهور چین به مثابه قدرتی بزرگ و همچنین افول و هبوط آمریکا از قامت هژمون، نظام بین‌الملل را محمل تغییراتی نوین کرده است. انتشار سند «رویکرد استراتژیک آمریکا در قبال جمهوری خلق چین» در 20 می 2020، بار دیگر این سوال را ایجاد کرده است که آیا جهان، در حال بازگشت به دورانی مشابه نظام دو قطبی و پیروزی مجدد رئالیسم در روابط بین‌الملل است؟

پیام سیاسی تحویل فرآورده های نفتی ایران به ونزوئلا در اوج فشار حداکثری آمریکا

نویسنده: مرتضی بدری  |   ۱۰ تیر ۱۳۹۹

روابط ایران و آمریکا با انقلاب اسلامی در ایران دچار تحولی عمیق شد. قرائت ایدئولوژیکی منحصربه فرد هر کدام سرآغاز غیریت سازی و ایجاد گفتمان متقابل و در نتیجه خصومت گردید تا جایی که در سالهای اخیر روابط ایران و آمریکا تا مرز جنگ نظامی پیش رفته است. البته در عرصه فشار اقتصادی این تقابل با سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ وارد فاز نهایی شده است، تا جایی که موثر و غیرموثر بودن این سیاست برای هریک از دولت های ایران و آمریکا به مسأله حیاتی تبدیل شده است. مسأله از این قرار است که به لحاظ تجربه تاریخی، تحمیل مطلق یک سیاست علیه یک یا چند کشور در روابط بین المللی به دلیل پیچیدگی های مربوط به آن دور از ذهن بوده و با واقعیت بیرونی فاصله دارد. اما دولت ترامپ از آغاز روی کار آمدن این اصل روابط بین المللی و سیاسی را نادیده گرفت و از توافق هسته ای با هدف به زانو درآوردن ایران از آن خارج شد.    

نگاهی به تاثیرات منطقه‌ای روابط پنهان و آشکار عمان با رژیم اسراییل

نویسنده: احسان اعجازی (مدیر گروه)  |   ۳۱ خرداد ۱۳۹۹

مدت هاست روابط سیاسی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل در رسانه‌ها و محافل دانشگاهی بسیار برجسته شده است. روابط این کشورهای پادشاهی با اسراییل می‌تواند تاثیرات امنیتی و سیاسی قابل ملاحظه‌ای بر امنیت ایران داشته باشد. از آن‌جایی که کشور عمان در دو دهه اخیر روابط گسترده و حسنه‌ای با ایران داشته‌ است و در موارد متعدد نقش میانجی بین ایران و ایالات‌متحده، و همچنین دیگر کشورهای خلیج فارس، را ایفا کرده‌ است، هرگونه روابطش با اسراییل قطعاً پیامدهای امنیتی و سیاسی چشمگیری برای ایران خواهد داشت. در واقع توسعه روابط عمان با رژیم اسراییل می‌تواند راه را برای ایجاد و گسترش روابط دیگر کشورهای منطقه با رژیم اسراییل هموار کند و در نتیجه ایران باید همه تلاش خود را به کار بگیرد تا مانع توسعه روابط کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با رژیم اسراییل شود. به همین جهت در این نوشتار به پیامدهای سیاسی امنیتی روابط عمان با رژیم اسراییل می پردازیم تا با درک دلایل شکل‌گیری این روابط، بتوانیم شیوه‌هایی برای جلوگیری از تکرار آن در رابطه با دیگر کشورهای منطقه بیابیم.

بررسی علت نگرانی آمریکا از پرتاب ماهواره نور

نویسنده: طه اکرمی  |   ۲۷ خرداد ۱۳۹۹

پرتاب ماهواره نور توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مدار 425 کیلومتری و توسط ماهواره بر 3 مرحله‌ای قاصد در 3 اردیبهشت ماه، باعث واکنش‌های مختلفی در سرتاسر جهان گردید. از جمله، سخنگوی وزارت خارجه انگلیس مدعی شد که این اقدام ایران غیر قانونی بوده و"سازمان ملل از ایران خواسته تا فعالیت ‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک را که با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند، انجام ندهد. ایران باید از این امر تبعیت کند". در آمریکا نیز واکنش‌های مختلفی را شاهد بودیم. به عنوان مثال، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که "ایران باید بابت این اقدام پاسخگو باشد و اقدام ایران نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است". شورای امنیت ملی آمریکا نیز در حساب کاربری خود در توئیتر به اقدام اخیر سپاه پاسداران در پرتاب ماهواره نظامی واکنش نشان داد و گفت "ایران نباید اجازه داشته باشد به توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌ پیما بپردازد و به همین دلیل است که این حکومت زیر تحریم است".

خاورمیانه آشوب زده در پساکرونا

نویسنده: سهراب انعامی علمداری  |   ۲۴ خرداد ۱۳۹۹

زمانی که ویروس کرونا موسوم به «کووید ۱۹» در اواسط ماه دسامبر (۲۴ اذر) در شهر ووهان در مرکز چین گزارش شد، شاید کمتر تحلیلگر و پژوهشگری پیش بینی می کرد که این ویروس و بیماری آرام آرام به عاملی برای تغییرات در سطوح مختلف فردی، جوامع، دولت ها و حوزه های منطقه ای و بین المللی تبدیل شود.    

ارتباطات و روابط بين‌المللي

نویسنده: علی رستمی (ناظر علمی)  |   ۲۰ خرداد ۱۳۹۹

امروزه ارتباطات و رسانه ابزار مهمي براي ذخيره يا ارسال اطلاعات داده‌ها و خبر است. اين كارها هم درون كشوري و هم برون كشوري انجام مي‌شود و به عبارتي مرزي نمي‌شناسد بنابراين از يك تنوع خاص در ارتباطات برخوردار است چراكه مخاطب از سطح داخلي به سطح بين‌المللي كشانده مي‌شود. در اين مقطع ديگر نمي‌توان از مخاطب صرفا ملي سخن گفت، امكانات جديد موقعيت جديدي را در اختيار مخاطبان قرار مي‌دهد كه عمده‌ترين آن دسترسي آسان و تقريبا بي‌مانع به رسانه‌هاي خارجي و شبكه‌هاي اجتماعي متنوع است

تحریم‌های آمریکا و مشکلات ارسال کالاهای بشردوستانه به ایران

نویسنده: طه اکرمی  |   ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۹

در ماه‌های اخیر، وضعیت اضطراری در کشور‌های مختلف جهان نظیر چین، روسیه، آمریکا، ایران، عربستان، آلمان، انگلیس و ... اعلام شده است و این ویروس تقریبا در همه کشورهای جهان مشاهده شده است. این ویروس نظم و روال موجود در همه کشورهای جهان را که تا پیش از آن، بر کشورها حاکم بود به زیر سوال برده و مدل های جدید مدیریت بحران را در این کشورها شکل داده است. در مورد کشورمان، تحریم های آمریکا و مشکلات ارسال کمک های بشر دوستانه موضوع را حتی پیچیده تر کرده است.

بحران کرونا و فرصتی برای خلق روایت‌های نو

نویسنده: آنا یوسفیان  |   ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹

پس از گذشت تقریبا پنج ماه از ورود ویروس همه گیر کووید 19، بازیگری غیر دولتی و نامرئی به عرصه بین الملل و بروز صدمات اقتصادی و اعتباری، اولین و شاید مهم ترین پرسشی که به ذهن می رسد این است دورنمای روابط بین الملل در دوران پسا کرونا با توجه به فرصت ها و تهدید های به وجود آمده چیست؟

نخست وزیری الکاظمی در عراق و معمای امنیتی ایران

نویسنده: اعظم ملایی  |   ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

ایران و عراق در طول تاریخ همواره روابط پر فراز و نشیبی را تجربه کرده اند که در طیفی از دوستی و همکاری تا خصومت، دشمنی و جنگ در نوسان بوده است؛ با این حال بعد از سقوط صدام حسین، روند مناسبات دو کشور نشان داد که اگر کار به ملته ا و روندهای دموکراتیک واگذار شود و از قید دولتمردان ستیزه جو و جاه طلب رهایی یابد، اشتراکات فرهنگی و مذهبی و الزامات ژئوپلیتیک و راهبردی دو کشور را به هم نزدیک کرده و دوستی و همکاری را جایگزین خصومت و دشمنی خواهد کرد. اکنون انتخاب الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق می تواند به طور نسبی برای ایران گزینه ای مطلوبی باشد.

چالش نفتی ترامپ و بن سلمان

نویسنده: شهره پولاب  |   ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

در روز دوم آوریل 2020 دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده در یک تماس تلفنی با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی از وی خواست تا تولید نفت را کاهش و به جنگ نفتی با روسیه خاتمه دهد. وی همچنین هشدار داد اگر سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) شروع به کاهش تولید نفت نکند، وی نیز قادر نخواهد بود تا قانون‌گذاران آمریکایی را از تصویب قانون خروج نیرو‌های آمریکایی از عربستان منع نماید. بن سلمان نیز در واکنش به احتمال تصویب این قانون تهدید نمود که در معاملات نفتی خود از دلار چشم‌پوشی خواهد کرد.