گروه مطالعات سیاست خارجی، فرهنگ و تمدن ایرانی

تعداد 2227

گزارش تخصصی گروه هیدروپلیتیک و تغییرات اقلیمی در خاورمیانه

تغییرات وضعیت دما، بارش و خشک‌سالی در کشور و چالش‌های پیش رو در حوزه منابع آبی

نویسنده: الهام پیشداد (دبیر گروه هیدروپلیتیک و تغییر اقلیم)  |   ۱۲ شهریور ۱۴۰۱

با توجه به اینکه هیدروپلیتیک به مطالعه نقش آب در رفتارهای سیاسی در مقیاس‌های گوناگون می‌پردازد لذا بروز هر نوع محدودیت در منابع آب براثر عوامل انسانی و طبیعی می‌تواند تنش‌های هیدروپلیتیکی را هم در مقیاس ملی و هم در سطح منطقه‌ای برای یک کشور ایجاد کند.

عراق مدنی یا عشیره‌ای

نویسنده: ابوالقاسم قاسم‌زاده  |   ۱۲ شهریور ۱۴۰۱

بزرگترین آفات مدنیت و استقرار حاکمیت مدنی در سراسر کشورهای منطقه عشیره‌گرایی و تفکر و باورهای قبیله‌ایست. این گزاره از شمال آفریقا تا لبنان و سوریه در کنار سواحل مدیترانه و از عربستان تا عراق و دیگر کشورهای عربی در کناره دریای عمان و خلیج‌فارس دیده می‌شود.

سیاست انرژی سبز چین؛ آینده بازار انرژی خاورمیانه

نویسنده: شیرین حداد زند  |   ۹ شهریور ۱۴۰۱

با اتخاذ سیاست در های باز چین و به حرکت درآمدن چرخ‌ های توسعه این کشور ، انرژی و به موازات آن مفهوم امنیت انرژی به بخش جدایی‌ناپذیر سیاست خارجی دولت پکن در عرصه بین‌الملل مبدل گردید. ازاین‌رو، تحولات بین‌الملل، نوسانات قیمت در بازار انرژی و از سویی مسئله محیط‌زیست را می‌توان به عنوان محرکه های اصلی در چرخش آرام سیاست انرژی چین مشاهده کرد.

ترکیه از شرق تا غرب ، سیاست خارجی ترکیه به کدام سو میرود ؟

نویسنده: سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه) عبدالعزیز مولودی پرهام پوررمضان میکائیل سانیار  |   ۹ شهریور ۱۴۰۱

نام پرونده ویژه تابستان 1401 گروه کشمکش و همکاری در خاورمیانه را «ترکیه از شرق تا غرب ، سیاست خارجی ترکیه به کدام سو میرود؟ » انتخاب کردیم و آن به دلیل نقش فعال و پررنگ ترکیه در سال 2022 در عرصه بین الملل و منطقه ای بوده است . در همین ابتدا بهتر است که پاسخ اصلی سوال این مقاله را داد؛ سیاست خارجی ترکیه به کدام سو می رود ؟ مشخصا به سمت تامین حداکثر منافع ملی این کشور در عرصه بین الملل حتی اگر آن را جمع اضداد بنامیم .

فصلنامه مطالعات خاورميانه

۹ شهریور ۱۴۰۱

به استحضار مي رساند كه حسب اعلام وزارت علوم در تاريخ يكم مرداد ماه ١٤٠١ ، فصلنامه مطالعات خاورميانه در آستانه سي امين سال و يا يكصد دهمين فصل انتشارش ، موفق گرديد با رعايت ضوابط و استانداردهاي اعلامي از سوي وزارت علوم ( موضوع بخشنامه ارديبهست ١٣٩٨ ) رتبه علمي پژوهشي را احراز نمايد. به مدد و هدايت شما بزرگواران ، اين مجله علمي ، فقط و فقط محل و محمل انتشار تحقيقات جديد ، جدي ، كاربردي و تخصصيِ مانا خواهد بود.

نگاهی راهبردی به عملیات سپیده‌دم اسرائیل

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

در 5 اوت، ارتش اسرائیل (IDF) عملیات هوایی سپیده‌ دم (Breaking Dawn) علیه نوار غزه را آغاز کرد و زیرساخت‌های جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) را هدف قرار داد. این حمله ماهیت پیشگیرانه‌ای داشت؛ چرا که پنج روز قبل، اسرائیل باسم السعدی، یکی از رهبران ارشد این سازمان را که در کرانه باختری فعالیت می‌کرد، دستگیر کرده بود. پس از دستگیری، تنش‌ها به سرعت بالا گرفت و اسرائیلی‌ها خود را برای انتقام‌گیری احتمالی از سوی جهاد آماده کردند؛ جاده‌های جنوب اسرائیل بسته شد و سربازان به مرز غزه اعزام شدند. در نهایت، دولت نخست‌وزیر یائیر لاپید تصمیم به انجام حملات هوایی قبل از تحقق تهدید جهاد اسلامی گرفت.

زنان در عربستان سعودی

نویسنده: فهیمه قربانی  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

در میان کشورهای جهان، عربستان سعودی از لحاظ ایجاد محدودیت برای زنان از بالاترین درجه برخوردار است. به نحوی که طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، براساس شاخص ­های چهارگانه مشارکت و فرصت های اقتصادی؛ کسب تحصیل، سلامت و بقاء؛ و توانمند سازی سیاسی رتبه کلی این کشور در ارتباط با ابعاد مذکور در سال 2021 نسبت به سال 2006 افت شدیدی را پیدا کرده است که این امر حاکی از پسرفت این کشور در زمینه حقوق آموزشی، اقتصادی، سلامت و سیاسی زنان در دوره حکمرانی ملک سلمان می­ باشد. شایان ذکر است که تقریبا نیمی از جمعیت عربستان را زنان تشکیل می­دهند؛ از جمعیت 08/35 میلیون نفری این کشور در ژانویه 2021، 2/42 درصد جمعیت زنان و 8/57 درصد جمعیت را مردان شامل می ­شوند.

جایگاه زبان و ادبیات فارسی در نزد ترکان

نویسنده: محمد ریگی درخشان  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

تبادل٬ هم زیستی و داد و ستد فرهنگ٬ زبان و ادب ملل مختلف امری لاینفک است. زبان و ادبیات فارسی٬ از جهت تاثیرگذاری بر دیگر زبان ها٬ فرهنگ ها و رسوخ از سایر فرهنگ ها٬ دارای پیشینه دور و درازی است. هم زیستی زبان و ادبیات فارسی با زبان و ادبیات ترکی از آن میان است. ادبیات فارسی در دوره های گوناگون مغلوب شکست سیاسی و نظامی٬ بعد از دوره ای کوتاه٬ پیروزان سیاسی و نظامی را تحت تاثیر قرار داده و آنان را به زبان و فرهنگ فارسی مشتاق کرده است.

تسلیحات اتمی‌ عرصه کشمکش میان داراها و ندارها

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۸ شهریور ۱۴۰۱

با وجود گذشت بیش از هفت دهه از تولید و استفاده از تسلیحات اتمی، اما به علت ذات خطرناک و تخریب ویرانگر ناشی از آن، هم‌زمان تلاش‌های گسترده‌ای در جهت کنترل تولید و محدود‌شدن دارندگان آن شکل گرفت. به همین سبب امروزه به‌ جز تعدادی معدود از کشورها، زرادخانه سایر دولت‌ها از تسلیحات اتمی تهی است.