گروه مطالعات مسایل خلیج فارس و شبه جزیره عربستان

تعداد 2225

بحران اندیشی و گفتگوهای ملی در آستانه قرن پانزدهم شمسی

۴ تیر ۱۴۰۱

بسیار مفتخریم به اطلاع جامعه علمی و فرهیختگان، دانشگاهیان و مخاطبان ارجمندمان در سراسر کشور برسانیم که در قالب مسئولیت های ملی، فکری و اخلاقی نسبت به کشور عزیزمان ایران به زودی سلسله نشست های "بحران اندیشی و گفتگوهای ملی در آستانه قرن پانزدهم شمسی" را آغاز خواهیم کرد. این برنامه علمی و ملی به همت گروه های پژوهشی مطالعات سیاست و تمدن ایرانی و روندهای فکری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه طراحی و برنامه ریزی شده است و به صورت ماهانه و حضوری از فصل تابستان در مرکز مطالعات خاورمیانه برگزار خواهد شد. با پرهیز از هر گونه سوگیری سیاسی، هدف ما از برگزاری این سلسله نشست ها شکل گیری گفتگوهای ملی پیرامون چالش و بحران های موجود در جامعه امروز ایران است، تا شاید بتوان با بهره گیری از نظرات علمی و عالمانه نخبگان علمی و دانشگاهی کشورمان راهی برای برون رفت از مشکلات جاری پیدا کنیم.

اسرائیل و معماری نوین ژئوپلیتیکی

نویسنده: سید حامد حسینی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

خاورمیانه در طول دهه گذشته از پیامدهای بهار عربی تا امضای پیمان ابراهیم، تغییرات پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. تغییر رفتار قدرت‌های بزرگ، پویایی‌های جدید قدرت‌های منطقه‌ای و همچنین تحولات ژئواکولوژیکی به تغییر چشم‌انداز خاورمیانه کمک کرده‌اند. برای اسرائیل، این تحولات از ایجاد چارچوب جدیدی از روابط با منطقه گسترده‌ تر خبر داده است، از جمله شمال آفریقا در غرب، شبه‌ جزیره عربستان در شرق، کشورهای همسایه در صلح با اسرائیل یعنی مصر و اردن و همچنین در مدیترانه شرقی. این یادداشت به تحلیل تغییرات معماری منطقه‌ای خاورمیانه و بلوک‌ها و صف‌ بندی‌های در حال تحول می‌ پردازد. علاوه بر این، در مورد تغییر موضع اسرائیل در منطقه نیز توضیح خواهد داد.

ترجمان استراتژیک

تعظیم به شاهزاده

نویسنده: حمیدرضا کریمی  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، ریاست جمهوری خود را مصمم آغاز کرد تا عادت سلف خود مبنی بر گرم گرفتن با دیکتاتورها، از جمله محمد بن سلمان رهبر واقعی عربستان سعودی، را کنار بگذارد. در فوریه ۲۰۲۱ بایدن محمد بن سلمان را مسئول قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی، دانست و گزارش اطلاعاتی ایالات متحده در این زمینه را از حالت طبقه بندی شده خارج کرد. اما پس از یک سال، به نظر می رسد رئیس جمهور قصد دارد در اولین سفر خاورمیانه ای خود از عربستان سعودی دیدن کند.

گزارش نشست گروه جامعه و سیاست خارجی ترکیه

انتخابات ژوئن ۲۰۲۳ در ترکیه؛ وارسی آرایش حزبی

نویسنده: مهدی لکزی (دبیر گروه)  |   ۲۸ خرداد ۱۴۰۱

نشست علمی با موضوع «انتخابات ژوئن ۲۰۲۳ در ترکیه، وارسی آرایش حزبی» گروه جامعه و سیاست ترکیه پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با مشارکت گروه مطالعات ترکیه انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا روز دوشنبه 23 خرداد با سخنرانی دکتر اسدالله اطهری پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه، دکتر رضا دهقانی دانشیار دانشکده مطالعات جهان و دکتر داریوش صفرنژاد کارشناس شورای راهبردی روابط خارجی و با مدیریت دکتر رضا صولت مدیر گروه مطالعات ترکیه انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا برگزار گردید.

جنگ اوکراین از منظر آرای ماکیاولی و کلاوزویتس

نویسنده: مهدی فقیه  |   ۲۵ خرداد ۱۴۰۱

جنگ‌ هاي منطقه‌ اي بيانگر نشانه‌ هايي از تغيير در موازنه قدرت خواهد بود. سياست بين الملل همواره بر اساس رقابت دايمي قدرت ‌هاي بزرگ و بازيگران منطقه ‌اي شكل مي‌گيرند.

اهمیت همکاری استراتژیک ایران با بریکس برای تضعیف تحریم های سیستمی

نویسنده: ابوالفضل آنائی  |   ۲۵ خرداد ۱۴۰۱

نظام جهانی سرمایه داری یک نظام تاریخی اساسا متناقض و متضاد شمرده می شود که همواره هر نوع از روابط و جریان های مسلط در آن آلترناتیوهای ضد خود را پدید می آورد. از این منظر روابط و ساخت هژمونیک یکی از این تناقض های آنتاگونیستی بشمار می رود که تغییرات و سیکل های سیستمی آن، دست کم تا صعود جهانی ایالات متحده از اواخر سده نوزدهم و تحقق نهایی سیکل سوم هژمونیک در 1945 از قانون مندی تاریخی و سیستمی معین پیروی کرده است

اقدامات و واکنش های روسیه در قبال پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو

نویسنده: معصومه محمدی  |   ۲۵ خرداد ۱۴۰۱

در شرایطی که فنلاند و سوئد هر دو درخواست خود را برای پیوستن به ائتلاف نظامی غربی ناتو اعلام کردند و به تاریخ چندین دهه عدم تعهد نظامی پایان دادند، همه نگاه ‌ها به روسیه و نحوه واکنش این کشور معطوف است. پس از آنکه فنلاند طی روزهای گذشته اعلام کرد که قصد دارد به ائتلاف نظامی ناتو بپیوندد، مسکو از ایده گسترش احتمالی ناتو، دشمن قدیمی خود ابراز خشم کرده است. پیوستن فنلاند به ناتو یک تغییر اساسی در سیاست خارجی این کشور است. روسیه مجبور خواهد شد برای جلوگیری از تهدیدات علیه امنیت ملی خود، اقدامات تلافی جویانه، چه با ماهیت نظامی- فنی و چه با ماهیت دیگر، صورت دهد. فنلاند با حدود 5.5 میلیون نفر در منطقه ای تقریباً به وسعت آلمان، یکی از کم جمعیت ترین کشورهای اروپا است. این کشور 1343 کیلومتر مرز مشترک با روسیه دارد و به مسیرهای دریایی تجارت خارجی وابسته است. تا قبل از جنگ در اوکراین، فضای ژئوپلیتیک فنلاند برای مانور به شدت منوط به روابط پایدار با مسکو و همچنین به ثبات گسترده تر اروپا بود.