گروه مطالعات توسعه محلی در خاورمیانه

تعداد 2223

انتشار کتاب دکتر مختار نوری پژوهشگر ارشد مهمان

سه تقریر رقیب درباره مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

مدرنیته در مقام یک نظم جدید چنان در زندگی بشری تحول‌آفرین بوده است که به هیچ وجه نمی‌توان از این نظم مدرن و سمت‌وسوهای مختلفی که خلق کرده غفلت ورزید. دامنۀ وسیع سنت انتقادی نسبت به مدرنیته و وجود طیف‌های فکری مختلف موید این موضوع است که احتجاجات در باب مدرنیته، هم برای زندگی بشری و هم برای حوزۀ اندیشه سیاسی، خطیر و حیاتی است. لذا بررسی و شناخت منازعاتی از این دست که بر سر معنا، ماهیت و صورت‌بندی سیاسی و اخلاقی مدرنیته پدید آمده است، بخشی از منطق اصلی اثر حاضر است. از این حیث، این کتاب، می‌خواهد این داستان فکری را بیان کند که چگونه مواجهۀ متفکران معاصر غربی با مدرنیته، از رویکرد سه‌وجهی «خروج»، «اعتراض» و «وفاداری» حکایت می‌کند. اندیشه‌های فوکو، لیوتار، اشتراوس، مک‌اینتایر، هابرماس و راولز، این رویکرد سه‌وجهی را نمایندگی می‌کنند. شش متفکر منتخب در این اثر طیفی از مواضع فلسفی، سیاسی و اخلاقی را مطرح و نمایندگی کرده‌اند و به ما نشان خواهند داد که چگونه مدرنیته به‌مثابه یک «متن» مورد تفاسیر مختلف و متفاوتی قرار گرفته است.

انتشار سرمقاله رئیس پژوهشکده در روزنامه شرق

دیپلماسی هوشمند

نویسنده: کیهان برزگر  |   ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

در کنار تمامی گرفتاری های ویروس «همه گیر» کرونا برای زندگی روزمره اقتصادی-اجتمایی مردم و فعالیت های معمول دولت، شاید بتوان یک تصویر فرصت گونه برای اتخاذ یک «دیپلماسی هوشمند» برای کشورمان ترسیم کرد. این فرصت در نتیجه شیفت کنونی از موضوعات اصلی عرصه سیاست بین الملل (بازیگری دولت ها در عرصه جهانی) به موضوعات عرصه روابط بین الملل (تعامل همزمان دولت ها و ملت ها) و شکل گیری حوزه های جدیدی در همکاری های منطقه ای است.

آیا امارات به دنبال بهبود روابط با ایران است؟

نویسنده: جلیل بیات  |   ۴ اردیبهشت ۱۳۹۹

تغییر سیاست های امارات متحده عربی در ماه‌های اخیر را می توان دو سناریو بدبینانه تحت عنوان «سیاست فریب» و «ارزیابی واکنش ایران» و دو سناریو خوش بینانه تحت عنوان «بازسازی رابطه با ایران» و «تلاش برای بازیگری مستقل» مطرح کرد. در سال های گذشته امارات متحده عربی در کنار عربستان و بحرین به جبهه گیری علیه ایران پرداخته و برای انزوا و شکست سیاست های منطقه ای ایران با دونالد ترامپ همراه شده بود. اما از حدود یکسال اخیر با افزایش تنش در منطقه خلیج فارس بعد از حملات به نفتکش ها و سپس شهادت سردار سلیمانی، امارات حداقل در ظاهر نشان داد خیلی با جبهه موردنظر همراه نیست و به کاهش تنش با ایران پرداخته است.

کرونا و ضرورت بازبینی مجدد در نظریات امنیتی

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

ویروس کرونا به مثابه حادترین بحران جهانی بسیاری از کشورها و نظام­های سیاسی را با چالش­های جدی مواجه ساخته است. خطر بحران کرونا برای صلح و امنیت جهانی به حدی است که سازمان ملل خواهان آتش­بس در تمامی درگیری‌ها در جهان شده است. مسائلی مانند رکود در اقتصاد جهانی، چالش علیه همکاری­های منطقه‌­ای و بین­‌المللی، چالش­ در اتحادیه اروپا، تضعیف ارتباطات بین­‌المللی، گسترش بیکاری در سطح جهانی، سقوط بازارهای مالی، آسیب دیدن نظام معیشت و رفاه مردم در کشورهای توسعه نیافته، کم­ حجم شدن زندگی روزمره مردم، محدود شدن روابط اجتماعی ، بحران‌­های روحی و روانی و... صرفاً بخشی از چالش­‌های ناشی از این بحران خطرناک محسوب می­شوند.

انتشار سرمقاله رئیس پژوهشکده در روزنامه خراسان

«تصویر دوم» در دوران پساکرونا

نویسنده: کیهان برزگر  |   ۳۱ فروردین ۱۳۹۹

با افزایش بحران ناشی از «همه گیری» ویروس کرونا در سطح جهانی، یک «تصویر دوم» و متفاوت همزمان برای «جوامع مردمی»، «حکومت ها» و «نهادهای اجتمایی و اقتصادی» در حال شکل گیری است. نخست، در حالی که به هم پیوستگی ناشی از بحران، احساس همدردی و نزدیکی بین جوامع مردمی در سطح دنیا را بیشتر کرده، همزمان منجر به دوری مردم از حکومت ها و نهادهای اجتمایی و اقتصادی شده است که عمیقا از کاهش رشد و فعالیت های اقتصادی نگرانند. از این لحاظ، نوعی شکاف بین مردم و حکومت ها در حال شکل گیری است. این شکاف حتی بین حکومت ها در یک مجموعه همگرا همانند اتحادیه اروپایی بیشتر نمایان شده است. اکنون ایتالیا و اسپانیا از حضور در این مجموعه به دلیل عدم کمک به موقع هم نوعان اروپایی خود احساس شرم می کنند.

سقوط قیمت نفت و امنیت انرژی بین المللی

نویسنده: بهروز نامداری  |   ۲۸ فروردین ۱۳۹۹

در روزهایی که اخبار ویروس کرونا به خبر غالب خبرگزاری های جهان تبدیل شده، برای بسیاری اخبار مربوط به بازار و قیمت نفت که به نوعی به حوزه سلامت و رشد اقتصادی کشورها هم گره خورده از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. اما چرا سقوط قیمت نفت در زمان کنونی رخ داده است؟ این سقوط قیمتی تا کجا پیش خواهد رفت؟ و تاثیر آن بر صادر کنندگان نفت چه خواهد بود؟

تغییر جهت تجارت خارجی آسیای مرکزی و اهمیت آن برای ایران

نویسنده: سید محسن (ميلاد) مصطفوی (مدیر گروه)  |   ۲۸ فروردین ۱۳۹۹

مدت‌ها بود که مسیر تجارت اروپا به آسیای مرکزی از خاک روسیه می‌گذشت. روسیه مسیرهای ارتباطی را یک ابزار سیاسی مهم جهت رسیدن منافع اقتصادی و امنیتی خود در عرصه بین‌المللی می‌داند. اما در پنج سال گذشته، مسیرهای تجاری جدیدی از آسیای مرکزی شروع به فعالیت نموده است. این مسیرها از دریای خزر و راه‌آهن ترکیه و ایران عبور کرده و به دیگر مناطق جهان ارسال می‌گردند. این مسیرها که به «ماورای خزر» (ترانس کاسپین) شناخته می‌شوند از طریق بندر آکتائو و کوریک به بندر باکو در آذربایجان و یا بندر امیرآباد ایران می‌رسند. ازآنجا هم از طریق راه‌آهن باکو –تفلیس-آخالکالک- قارص (BTK-BTAK) به اروپا و یا از طریق ایران به بندرها ایران در خلیج‌فارس، دریای عمان و یا به مرز ترکیه با ایران (مرز بازرگان، رازی) می‌روند. با شروع سال 2021 برآورد می‌شود حجم حمل‌ونقل در طول مسیر باکو- تفلیس- قارص از 6.5 میلیون تن به بیش از 17 میلیون تن در سال برسد.

مقدمه‌ای بر حدود سیاست: از قدرت تا آنارشیسم و درس‌های آن برای ایران و خاورمیانه

۷ اسفند ۱۳۹۸

نشست گروه مطالعاتی روندهای فکریِ پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با عنوان «مقدمه‌ای بر حدود سیاست: از قدرت تا آنارشیسم و درس‌های آن برای ایران و خاورمیانه»روز دوشنبه 28 بهمن ۱۳۹۸در پژوهشكده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و با حضور دکتر موسی دیباج دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دکتر جهانگیر معینی علمداری، دانشیار علوم سیاسی در گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و دکتر حمید ملک­زاده، دانش­آموخته دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه تهران با مدیریت علمی خانم دکتر طیبه دومانلو و با حضور اساتید، دانشجویان و علاقمندان این حوزه برگزار شد


لیست نویسنده ها