حزب الله در دوران ریاست جمهوری جوزف عون

نوشته محمدرضا صادقی / عضو گروه یک و پژوهشگر مهمان

پس از بیش از دو سال خلاء ریاست جمهوری در لبنان که تبعات سنگینی برای این کشور داشته است نهایتا در روز پنج شنبه ۹ ژانویه ۲۰۲۵ آقای جوزف عون فرمانده ارتش لبنان به جایگاه ریاست جمهوری این کشور با ۹۹ رای از ۱۲۸ رای نمایندگان پارلمان این کشور انتخاب شد تا دوران پرتلاطم این روزهای لبنان را به شرایط بهتری برساند.

آقای جوزف عون متولد ۱۰ ژانویه سال ۱۹۶۴ در منطقه سن الفیل لبنان است که در سال ۱۹۸۳ بعد از گذراندن تحصیلات متوسطه خود وارد ارتش شد و به خاطر مهارت‌هایی که داشت خیلی زود توانست به پست‌های مهم منصوب شود و فرماندهی یگان‌های مختلف را بر عهده داشت. جوزف عون همچنین چند دوره آموزش نظامی در کشورهای خارجی از جمله آمریکا گذرانده است و در سال ۲۰۱۳ توانست درجه سرتیپی را بگیرد و ۴ سال بعد یعنی مارس ۲۰۱۷ با درجه سپهبدی رسماً فرمانده ارتش لبنان شد. زمانی که جوزف عون به این منصب رسید، لبنان با چالش امنیتی دست و پنجه نرم می‌کرد. مهمترین عملیاتی که ارتش لبنان در دوره فرماندهی جوزف عون علیه تروریست‌ها داشت، به عملیات «فجر الجرود» در آگوست ۲۰۱۷ مربوط می‌شود که طی آن ارتش لبنان در کنار نیروهای حزب الله توانستند تکفیری‌های داعش را از مناطق مرزی لبنان با سوریه بیرون کنند.

انتخاب آقای جورف عون در روز پنج شنبه حواشی بسیاری به همراه داشت به طوری که صدای نمایندگان حامی جبهه غربی عربی را نیز در آورد و آنها به فشارهای خارجی از جمله ایالات متحده، سعودی و فرانسه برای انتخاب وی اعتراضاتی را قبل جلسه و حین جلسه انتخاب بیان نمودند. آنطور که گفته شده آقای عون اولویت هیچ یک از گروه های سیاسی لبنان برای ریاست جمهوری نبوده اما جبهه غربی عربی با نمایندگی آقای هوکشتاین از طرف ایالات متحده آقای لودریان به نمایندگی فرانسه و آقای البخاری سفیر عربستان سعودی جلسات متعدد با أحزاب مختلف لبنانی برای انتخاب آقای عون گذاشتند. اما طیف شیعی تا روز قبل با گزینه خود آقای سلیمان فرنجیه بنا بر شرکت در جلسه انتخاب را داشت که در عصر با کناره گیری آقای فرنجیه به نفع آقای عون گمانه زنی در خصوص اجتماع اکثریت گروه های سیاسی لبنان  بر انتخاب عون افزایش یافت. حزب الله نیز در روزهای قبل اعلام داشت که روابط بسیار خوبی با آقای عون دارد اما با احترام به وی اولویت حزب الله کاندیداتوری آقای فرنجیه می باشد.

در روز انتخابات نیز در دور اول با رای سفید نمایندگان حرکت امل و حزب الله که ۳۷ رای بوده آقای عون توانست تنها ۷۱رای کسب کند که رسما از انتخاب ریاست جمهوری بازماند و می توان گفت شکست خورد که در دور دوم با ۹۹ رای و حمایت طیف شیعی توانست به جایگاه ریاست جمهوری برسد. این حرکت در واقع مانور قدرت شیعی مقاومت می تواند باشد که نشان دادند با همه فشارهای سعودی آمریکایی بدون حضور آنها نمی توان در لبنان عملی صورت گیرد. در دو ساعت بین دو جلسه انتخاب حزب الله و حرکت امل طی جلسه ای با اقای عون شروط خود را به او ابلاغ نمودند که با پذیرش از سوی وی در دور دوم وی توانست در جایگاه ریاست جمهوری لبنان قرار گیرد. در رسانه های از انتخاب نخست وزیری با هماهنگی جبهه شیعی تا انتصاب وزیر مالی شیعی همسو و اطلاع از گزینه های فرماندهی ارتش و ... به عنوان شروط جبهه شیعی یاد شده است.

اما روابط آقای عون با حزب الله و آینده حزب الله چگونه خواهد بود جای بررسی دارد. آنطور که در رسانه های داخلی ایران در این روزها آقای عون را مهره عربی غربی معرفی نمودند نمی توان با این شدت و اینگونه بیان داشت. آقای عون فردی بی حاشیه است که روابط خوبی با آمریکایی ها و سعودی ها دارد اما همین فرد روابط خوبی با تشکیلات حزب الله نیز دارد بطوری که در دوران آتش بس و استقرار ارتش در مناطق درگیری سعی نموده است تا اکثر امورات را با هماهنگی حزب الله انجام دهد. او همواره سعی کرده روابط خوبی با همه طوایف لبنان برقرار نماید و حزب الله نیز پیش تر اعلام نموده است که روابط خوب و نزدیکی با آقای عون در جایگاه فرماندهی ارتش لبنان دارد. اما در آینده چه خواهد گذشت باید گفت عواملی  خارجی فعلی قطعا تلاش های خود را ببشتر خواهند نمود تا بتوانند حزب الله و مقاومت را تحت فشار و محدودیت قرار دهند که آقای عون نیز در جایگاه ریاست جمهوری لبنان که با مشکلاتی زیادی دست و پنجه نرم می کند قطعا در نقاطی مجبور به همراهی خواهد بود تا کشور را از گزند فشارهای بیشتر بین المللی اقتصادی سیاسی به دور دارد. همانطور که در سخنرانی اول خود به عنوان ریاست جمهوری در پارلمان از حق حمل سلاح تنها توسط ارتش عنوان داشت. اما خود او نیز می داند محدود نمودن حزب الله به نداشتن سلاح بسیار مشکل خواهد بود لذا او هم باید در بیان و عمل سعی بر جلب رضایت کشورهای عربی غربی نماید و هم بتواند فضای داخلی را مدیریت کند. با توجه به ضربات مهلکی که رژیم صهیونیستی در طی جنگ اخیر به ساختار و بدنه حزب الله وارد نمود و موجب تضعیف ساختار حزب الله شد قطعا اثرات خود را در روند فعالیت های حزب الله خواهد داشت لذا روزهای سختی به واسطه فشار های خارجی برای جبهه مقاومت در پیش است. با توجه به محدود شدن خط پشتیبانی به دلیل سقوط دولت بشار اسد در سوریه و فعالیت های أحزاب سیاسی لبنان در داخل با تمرکز بر تضعیف بیشتر حزب الله در فضای سیاسی لبنان شاید بتوان گفت تمرکز حزب الله باید بر ترمیم روابط داخلی و مثبت نگه داشتن روابط خود با آقای عون در جایگاه ریاست جمهوری و دولت مستقر آینده داشته باشد تا بتواند بحران هایی که قدرتهای خارجی با کمک عوامل داخلی سعی بر خلق آن هستند را مدیریت نماید تا بتواند خود را بطور کامل بازیابی کند.

با همه موارد بیان شده روزهای سخت پیش رو است اما حزب الله و طایفه شیعی همچنان حداقل قدرتهای خود برای بازیگری در زمین سیاست داخلی لبنان را دارند لذا چگونگی عملکرد ساختار فرماندهی حزب الله که اکنون از شاخه جهادی در اختیار جبهه سیاسیون قرارگرفته می تواند متضمن روزهای روشن در اوج سختی های پیش رو باشد همچون روند انتخاب آقای عون که توانستند حداکثر بهره را از گزینه جبهه مقابل ببرند.