انصارالله یمن، قدرت نظامی نوظهور منطقه ای

سید حسین موسوی؛ رییس مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه

هیاتی از کارشناسان سازمان ملل مدعی شده اند که گروه انصارالله اکنون به یک سازمان بسیار قدرتمند منطقه ای با توان تاثیرگذاری بر جریان تجارت بین المللی تبدیل شده است. حوثی ها از سال 2014 که کنترل صنعا پایتخت یمن و اکثر مناطق شمالی این کشور را در دست گرفتند، با  حمله نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان روبرو شدند اما بیش از 7 سال جنگ نه فقط آنان را از پا در نیاورد، بلکه به قدرتمندتر شدن آنها انجامید و عربستان به ناگزیر با آنان اعلام آتش بس کرد که بیش از 2 سال است دوام دارد.  انصارالله پس از طوفان اقصی در اواخر اکتبر سال 2023، در تکمیل زنجیره محور مقاومت، عملیات نظامی گسترده ای را در دریای سرخ آغاز کرد و دامنه حملات خود را به سرزمین های اشغالی کشاند و در حال حاضر قصد دارد با انجام عملیات دریایی در مقابل محاصره غزه توسط ارتش رژیم اسرائیل و ممانعت از عبور کشتی های تجاری به سوی این رژیم و محاصره دریایی توازنی را در جنگ ایجاد کند.

تجزیه و تحلیل داده های سازمان بین المللی دریانوردی آمریکا و انگلیس نشان می دهد که در فاصله 15 نوامبر 2023 تا 31 ژوئیه 2024 میلادی حداقل 134حمله از مناطق تحت کنترل انصارالله علیه کشتی های تجاری و نیز کشتی های جنگی ایالات متحده و بریتانیا در دریای سرخ و خلیج عدن انجام شده است و به عبارتی تغییر فاز انصارالله با اقدامات اخیر به ویژه در دریا باعث افزایش نفوذ و قدرت آنان در منطقه شده است. در حال حاضر تعداد رزمندگان انصارالله بیش از 350 هزار نفر تخمین زده می شود در حالیکه، این رقم در سال 2022 حدود 220 هزار نفر و در سال 2015 میلادی تنها 30 هزار تن بوده است.

آمریکا و تنها متحد این کشور یعنی انگلیس با اعزام ناوگان دریایی به دریای سرخ تلاش کردند در حمایت از اسرائیل با انجام حملات هوایی آنان را مجبور به توقف عملیات کنند، اما بیش از یکسال نبرد نشان داده است که نیروهای آمریکایی و انگلیسی قادر به متوقف کردن انصارالله نبوده اند. انصار الله اعلام کرده است که هدف آنها کشتی هایی است که به مقصد اسرائیل حرکت می کنند و خواستار مقابله با دیگر کشورها نیستند، اما آمریکا و انگلیس در حمایت از رژیم صهیونیستی خود را با انصار الله درگیر کرده اند، از سوی دیگر این دو کشور اعلام کرده اند که در صورتیکه حوثی ها اجازه عبور به کشتی ها در دریای سرخ را بدهند، آنان نیز عملیات خود را متوقف خواهند کرد.

در افق مذاکرات صلح با عربستان این موجب ایجاد نوعی انسداد شده است که در آن در رویارویی های نظامی عمدتا انصارالله دست بالا را داشته و تا حد زیادی تواسته است به هدف خود که ممانعت از عبور کشتی هایی بشود که به مقصد اسرائیل می روند. در عین حال انصارالله همچنین از  اواسط مارس 2024 عملیات نظامی خود را به اقیانوس هند و دماغه امید نیک نیز گسترش داده اند. در مقابل، عملیات نظامی آمریکا و انگلیس عموما معطوف به بمباران انبارهای تسلیحاتی بوده است.

اقدامات انصارالله بیش از یک سوم از سهم جهانی حمل ونقل دریایی در دریای سرخ را کاهش داده و  هزینه های بیمه کشتی ها برای عبور از این آبراه تا 3 برابر افزایش یافته است همچنین کالاهای ارسالی نیز بین 10 تا 15 روز دیرتر به مقصد می رسد. افزون بر آن چند شرکت بزرگ حمل و نقل دریایی که سهم بسیاری در انتقال کالا دارند، فعالیت های خود را در دریای سرخ به حال تعلیق درآورده اند. محاصره دریایی اسرائیل توسط انصارالله با وجود هزینه کم برای این رژیم بسیار خسارت بار بوده است.

انصارالله در ابتدا با قایق های تندرو برای تصرف کشتی ها و اسکورت آنها به بندر حدیده و دیگر بنادر یمن اقدام می کردند، اما پس از حملات آمریکائیها و افزایش ریسک، آنان تاکتیک های عملیاتی خود را تغییر دادند و با استفاده از موشک های کوتاه برد و پهپاد علاوه بر کشتی ها به ناوهای آمریکایی و انگلیسی نیز حمله می کردند. این نبردها نه فقط قدرت انصارالله را افزایش داد، بلکه اقدام آنان در دفاع از فلسطین در نگاه مسلمانان و جهان عرب مشروعیت بخش بود. استقلال انصارالله در تصمیم گیری ها و پیچیدگی آنان در انجام حملات نظامی، کشورهای آمریکا و انگلیس را در اقدامات متقابل محتاط تر کرده است. آمریکا با انجام حملات به انبارهای تسلیحاتی و موشک های بالستیک، موشکهای کروز و کارخانه های تولید سلاح پرتاب گرا و رادارها تلاش کرده است انصارالله را متوقف کند ولی انصار الله با انتقال امکانات خود به زیرزمین، اقدامات نظامی آمریکا را کم اثر کرده است. عملیات هوایی و بمباران مناطق به ویژه در استان صنعا تاکتیک هایی نیستند که بتواند مانع از ادامه عملیات انصارالله شود. آمریکائیها تلاش کردند از طریق راه حل های دیپلماتیک و ارائه مشوق هایی نظیر به رسمیت شناختن و کمک های مالی انصارالله را تحت تاثیر قرار دهند اما این اقدامات نیز نتوانست عزم و اراده این محور از مقاومت را بازدارد. عبدالملک حوثی رهبر انصارالله در سخنرانی اخیر خود پس از پیروزی ترامپ گفت در یمن ما با ترامپ تجربه داریم و نتیجه تجربه این بوده که او در این کشور نه در برخورد با جبهه یمن ناکام ماند بلکه در فلسطین، لبنان، سوریه، ایران و عراق هم موفق نشد لازم به یادآوری است که موفقیت او فقط در دوشیدن چند رژیم عربی با صدها میلیارد دلار بود. نه ترامپ و نه بایدن و نه هیچ جنایتکاری در دنیا نمی تواند ما را از موضع محکم و اصولی خود در حمایت از فلسطین منصرف کند. صرف نظر از اندازه تشدید تنش ما از مواضع اصولی مان در حمایت از مردم فلسطین منصرف نخواهیم شد و بنابراین بهترین گزینه برای آمریکا توقف تجاوز است. ترامپ گفته است به جنگها پایان می دهد و اگر صادق باشد، تجاوزاتی را که آمریکا در نوار غزه و در لبنان در آن شرکت دارد متوقف می کند.

انصارالله تاکنون با پرهیز از درگیری مستقیم و با انجام عملیات غافلگیرانه و شگفتی ساز خسارتهای قابل توجهی به نیروهای ائتلاف وارد کرده است آنان اثبات کرده اند که از منظر ژئوپلتیک کلید کشتیرانی در دریای سرخ را در دست خود دارند. اخیرا یمنی ها از یک زیردریایی انتحاری به نام «القارعه» رونمایی کردند و در همان حال با موشک فراصوت (هایپرسونیک) به پایگاه هوایی نواتیم در صحرای نقب در جنوب فلسطین اشغالی حمله کردند.

امروزه آمریکا برای مشروعیت دادن به اقدامات خود علیه انصار الله ناگزیر شده است اتحادی با 20 کشور از جمله انگلیس، هلند، استرالیا، کانادا و بحرین البته بدون حضور رژیم اسرائیل تشکیل دهد تا ذیل قطعنامه سال گذشته شورای امنیت سازمان ملل در 21 دی 1402 شمسی عملیات تهاجمی تری را علیه انصارالله انجام دهد. در همین اواخر بارها آمریکا و انگلیس مواضع نظامی حوثی ها را بمباران کردند، اما با توجه به شرایط کنونی بعید به نظر می رسد که چنین حملاتی، عزم انصارالله را متزلزل سازد. راهبرد انصارالله جنگ نامتقارن و شگفتی سازی است که یک جنگ نسبتا کم هزینه را رقم می زند اما برای آمریکا و متحدانش بسیار پر هزینه و گران قیمت خواهد بود. در عین حال اگر چه اسرائیل چندین بار با انجام حملات هوایی گسترده منابع انرژی و زیرساختهای انصارالله را هدف قرار داده  و آسیب های جدی وارد کرده است اما ترجیح می دهد همچنان آمریکا و انگلیس به نیابت  از این رژیم متکفل امر حوثی ها باشند.

دورنمای آینده نبرد آمریکا و انصارالله در دریای سرخ به تعیین تکلیف آتش بس دائم در غزه بستگی دارد. در وضع فعلی سناریوی محتمل تداوم مقابله است و به نظر می رسد با این سناریو تا زمان استقرار ترامپ در کاخ سفید، عملیات انصار الله و پاسخ های محدود آمریکا و متحدانش ادامه یابد و نیز شرکت های کشتیرانی باید خود را با ضرر و زیان و افزایش هزینه ها و ریسک عبور از این آبراه سازگار کنند، همچنین بی شک رژیم اسرائیل دائما مترصد غافلگیرهای انصارالله خواهد بود. در هر حال به نظر می رسد آمریکا و متحدانش جنگ پر هزینه ای را در دریای سرخ در مقابل انصارالله خواهند داشت و تا زمانی که جنگ در غزه و لبنان فروکش نکند، این سناریو تداوم خواهد داشت. آمریکا و به ویژه دولت آینده این کشور اگر به این نتیجه برسد که هزینه های حمایت از رژیم اسرائیل و ماجراجویی های نتانیاهو از حد تحمل آنان گذشته است و حفظ نتانیاهو در قدرت برای آنان بسیار گران تمام خواهد شد، به احتمال زیاد راه برای آتش بس دائم و متوقف کردن جنگ در همه جبهه ها باز خواهد شد. سناریوی سوم آن است که ایجاد حوادثی باعث تشدید جنگ شده و شرایط برای تنش بیشتر فراهم شود. در چنین صورتی انصارلله احتمالا از جنگ افزارهای جدیدی رونمایی خواهد کرد و درمقابل بمباران ها که تاکنون بیشتر زیر ساخت های یمن را هدف قرار می داده است متوجه رهبران سیاسی انصارالله، نهادهای سیاسی و ترور فرماندهان نظامی انصارالله شود. آمریکا تاکنون از انجام چنین اقداماتی خودداری کرده است، اما ممکن است تحت فشار نتانیاهو، همان سیاست ترور رهبران در لبنان و غزه را دنبال کند. بدیهی است افزایش تنش به افزایش حملات انصارالله علیه سربازان آمریکایی و کشتی های نظامی این کشور منجر خواهد شد و افزون بر غیر قابل استفاده شدن دریای سرخ در حمل و نقل دریایی، احتمالا شبکه های ارتباطی کابلی نظیر کابل آسیا ، اروپا و آفریقا و نیز کابل های هند به اروپا و کابل SEACOM  که اکنون 25 درصد داده ها را میان آسیا و اروپا منتقل می کنند آسیب قطعی ببینند. برنامه ریزی برای این گسترش آینده شاهراه اینترنتی تا 90 درصد هدف بار داده های انتقالی آسیا به اروپا و آفریقا بوده است. ضمن آنکه بعید به نظر می رسد آمریکا  و متحدانش با توجه به شرایط بین المللی و منطقه ای و همچنین تجارب شکست خورده پیشین در افغانستان و عراق دست به اقدام زمینی بزنند، چه در آن صورت نیز با ارتش 350 هزار نفره یمن و میلیونها  انسانی که در راهپیمایی ها نشان می دهند از انگیزه عالی برای رویارویی برخوردارند، روبرو خواهند شد. چنین به نظر می رسد که جهان و منطقه باید خود را برای کنار آمدن با این قدرت نوظهور در یکی از کلیدی ترین نقاط دنیا آماده کند. امری که به گواه گزارش 357 صفحه ای کارشناسان سازمان ملل از یک گروه مسلح محلی با توانایی های محدود اینک به یک سازمان قدرتمند نظامی با امکانات پیشرفته و پیچیده تسلیحاتی و حمایت گسترده مردمی بدل شده است. البته این کارشناسان حمایت ج .ا.ا و تبادل تجربیات، آموزش و انتقال فناوری در محور مقاومت و میان حزب الله لبنان و حشد الشعبی عراق و حتی روسیه را عامل ظهور قدرت نظامی انصارلله می دانند. موضوعی که انصارلله آن را نفی می کند و دستاوردهای دانش تسلیحاتی خود را بومی می داند.