خطای راهبردی دکترین امنیت ملی رژیم صهیونیستی

نویسنده: دکترمجتبی جامعی، ناظر علمی گروه مطالعات مسائل اسرائیل

سند ارزیابی راهبردی 2023 رژیم صهیونیستی برگرفته از پژوهش مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (یکی از پنجاه مؤسسه اثرگذار جهان/INSS ) بوده و برای بهره­ مندی رژیم و شخص اسحاق هرتزوگ تنظیم می ­گردد. این سند علاوه بر مطالعات امنیت ملی­، تهدیدات و تحولات پیش­رو ، منافع و امنیت ملی به تحلیل راهبردی می ­پردازد که به عنوان دکترین امنیت ملی نیز قلمداد می شود. با نگاه به این سند، سه خطای راهبردی در دکترین امنیت ملی اسرائیل به شرح ذیل منجز و مسلم می ­باشد که عدم توجه سیاست­گزاران به آن، موجب کاهش اعتبار رژیم از حیث نظامی، امنیتی و دفاعی را در جنگ با حماس فراهم آورد:

1. تمرکز ویژه به مسأله ایران و حزب ا... لبنان و تغافل به تهدیدات نظامی و امنیتی حماس؛

در این دکترین، فوری ­ترین و جدی ­ترین تهدید پیش روی رژیم از منظر امنیتی را مسأله هسته ­ای شدن ایران و عدم واکنش سریع به این پیشرفت از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی که درگیر مسایل مهم جهانی همانند چین، روسیه و جنگ اوکراین شده ­اند، می داند و بخش اعظمی از توان خود را برای برگشت پرونده هسته ­ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد دانسته است یا قریب الوقوع ­ترین تهدید نظامی را در عرصه شمالی با حضور لبنان، سوریه و همه بازیگران دولتی و غیردولتی مورد عنایت قرار می­  دهد، در حالی که علی­رغم تکرار (28) مرتبه واژه حماس از سوی دکترین، هیچ گاه حماس به عنوان تهدید اصلی در سطوح نظامی و امنیتی تلقی نگردید و همواره حماس را به عنوان جنبشی با مشروعیت پایین در میان مردم فلسطین و صاحب اختلاف با جنبش فتح معرفی می ­نماید و صرفاً حماس را در حال تحکیم قدرت آنهم برای کنترل محدوده اردوگاه فلسطینیان توصیف می دارد بنابراین یکی از خطاها در فوریه 2023 ،توجه بیش از حد به تهدیدات امنیتی و نظامی ایران و حزب ا.. داشته و این مداقه ، موجب نادیده گرفتن قدرت امنیتی و نظامی حماس گردید. این عدم تمرکز از سوی سند، به صراحت احتمال جنگ با حماس را بسیار کم رنگ­ تر از احتمال جنگ با حزب ا.. عنوان می­ دارد.

2. تمرکز اصلی به روی کرانه باختری و غفلت از باریکه غزه:

در سند ارزیابی راهبردی اسرائیل، روندهای نگران کننده ­ای از جمله ؛ تضعیف تشکیلات خودگردان و کاهش نفوذ آن در فلسطین، شیوع خشونت و هرج و مرج و ایجاد ناامنی توسط ایران و تولید وخامت چند وجهی در کرانه باختری به عنوان چالش اصلی قید می شود و صراحتاً پیش ­بینی قیام مسلحانه مردمی در این منطقه مطرح می­ گردد، درحالی که غزه به لحاظ جغرافیای سیاسی، سیاست جغرافیایی ، تونل­های زیرزمینی و ... به عنوان موقعیت راهبردی می­تواند نقش حیاتی در عمق استراتژیک سرزمینی رژیم داشته باشد که با عنایت به خطای راهبردی در این سند، این نقش و در پی با جنگ حماس در حال تحقق می­باشد.

3. توهم تفوق در صنایع دفاعی با تأکید بر گنبد آهنین ؛

اتکای غیرواقعی به تحصیل امنیت به اعتبار سیستم دفاعی گنبد آهنین یکی دیگر از خطاهای راهبردی دکترین امنیت ملی آن رژیم قلمداد می ­گردد. در این سند با اشاره به عملیات «سپیده دم» در آگوست 2022، اعلام ­گردید 96 درصد از هزار موشک پرتاب شده به سمت اسرائیل رهگیری شده و با توجه به کارآمدی آن، موضوع به عنوان چالش مطرح نمی ­باشد و نظر به رشد 12% فروش صنایع هوافضا (601. 3 میلیون دلار) و افزایش 29 % سود ناخالص در 2021 در مقایسه با سال2022، آن را یکی از نقاط قوت صنایع دفاعی اسرائیل می­ داند لیکن با شروع جنگ در هفتم اکتبر و ضربه ­پذیری رژیم صهیونیستی از این ناحیه، به عنوان خطای راهبردی سوم یاد می­ گردد.

جهت ارجاع علمی: مجتبی جامعی، « خطای راهبردی دکترین امنیت ملی رژیم صهیونیستی»، تاریخ انتشار در سایت مرکز: 1402/8/15