پاسکاری، نتیجه نشست وین

نویسنده: ابوالقلسم قاسم زاده

شفقنا- روزنامه اطلاعات در مطلبی با عنوان «پاسکاری، نتیجه نشست وین» به قلم ابوالقاسم قاسم زاده این گونه آورده است:

اگر از فضای تبلیغات رسانه‌ای در داخل یا خارج کشور و به خصوص از رسانه‌های فارسی زبان در خارج که از سوی رژیم صهیونیستی هدایت می‌شوند، کمی فاصله بگیرید و مجموعه کنش و واکنش‌ها از هر دو طرف ایران و کشورهای دیگر حاضر در جلسات اخیر وین را رصد کنید، جمله پاسکاری را می‌توان نتیجه آن نشست اعلام کرد در این پاسکاری فعلاً هیچ طرف یعنی ایران و دیگر کشورهای حاضر در جلسه گفتگوی برجام. همچنین آمریکا (که در وین حاضر بود، اما در جلسات حضور نداشت) گل نزدند و پذیرفتند که نیاز است تا از اواخر این هفته، نشست دومی برگزار شود تا پس از ارائه دو سند کتبی از سوی هیأت ایرانی به ریاست آقای باقری معاون وزیر خارجه به ادامه گفتگو بپردازند. باقری چندین‌بار گفته است دو سند، یکی درباره لغو تحریم‌هاست و ادامه فعالیت ‌های صلح آمیز هسته‌ای اگر چه محتوای دیگری که این دو سند هنوز علنی نشده است اما لغو تمامی فهرست طولانی تحریم‌ها که بخش عمده آن را ترامپ با فرمانی در کاخ سفید اعلام کرد، محور اصلی در خواست ایران برای ادامه اجرای تعهدات برجامی‌اش دانسته شده است. در حالی که، بایدن رئیس جمهوری آمریکا، وزیر خارجه‌اش و «رابرت مالی» نماینده ویژه بایدن در گفتگوهای برجام که در وین حضور داشت، چندین و چندبار گفته‌اند «سیاست و روال اجرای ترامپ در مورد توافق‌های برجام با ایران «فاجعه»ای بود که جز زیان برای ‌آمریکا نداشته است!»

واقعیت این است که دوران هشت سال ریاست جمهوری روحانی که هدایتگری سیاست خارجی‌اش را دکتر ظریف به عهده داشت، به اتمام رسیده و دولت جدید آقای رئیسی با وزیر خارجه جدید آقای دکتر عبداللهیان با اعلام، تصحیح مواردی از توافق‌های گذشته برجام به همراه پیشنهادهای جدید، سکاندار سیاست خارجی ما شده است. بر این اساس ارائه پیشنهادهای جدید از سوی گروه جدید مذاکره کننده ایرانی حتی در عرف سیاسی بین‌المللی، نه فقط دور از انتظار نبود که هر دوطرف از کشورهای حاضر در گفتگوهای برجامی پیش‌بینی آن را می‌کردند.

اکنون بعد از پاسکاری در اولین نشست، نوبت به «چانه‌زنی» دیپلماتیک مجدد رسیده است که در همین هفته با شروع نوبت دوم گفتگوها از سرگرفته می‌شود. هر دوطرف ایران و دیگر اعضاء در گفتگوهای برجامی بر این نکته تأکید دارند که این‌بار نباید گفتگوهای طولانی و دستیابی به نتیجه زمان‌بر شود، زیرا هر دوطرف، سقف یا کف پیشنهادها را می‌دانند؛ به خصوص که «بایدن» نگاه به انتخابات آینده ریاست جمهوری در آمریکا دارد که از اکنون کلید خورده است به ویژه که «ترامپ» به صورت علنی اعلام کرده است خود را برای دور آینده ریاست جمهوری آماده کرده است! بایدن نیز شعار رسیدن به توافق هر چه سریعتر با ایران را می‌دهد که بازگشت به برجام جمله تکراری او شده است. سیاست خارجی ترامپ، علی‌الخصوص درباره برجام وخارج شدن یکطرفه از آن برای ‌آمریکا «فاجعه‌بار» بوده است.

در این شرایط، سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که متحدان عمده و اصلی آمریکا هستند در حالی که در اعلام مواضع تبلیغاتی و رسانه‌‌ای هم جانب آمریکا و هم جانب اسرائیل را محفوظ نگه‌داشته‌اند، اما همراه با نظرپردازی و درخواست‌های نماینده کاخ سفید در برجام (رابرت مالی) حرکت می‌کنند. نه چندان افراطی و طرد همه درخواست‌های طرف ایرانی و نه اعلام پذیرش این درخواست‌ها به طور کامل بدون چانه‌زنی و «تعدیل»! نماینده‌های چین و روسیه نیز همچنان خود را امیدوار به «مصالحه» دوطرف ایران ـ آمریکا نشان می‌دهند و در تلاشند تا هرچه زودتر گفتگوها در دور جدید به سرانجام و توافق برسد. ترسیم این واقعیت از پایان دور اول مذاکره جدید برجام در وین که آن را «پاسکاری» خوانده‌ام نشان می‌دهد، از پایان این هفته که طرف‌های مذاکره کننده به وین بر می‌گردند، جلسه چانه‌زنی،‌کلید خواهد خورد.

دو پیش‌بینی درباره دور دوم مذاکرات از سوی محافل سیاسی و رسانه‌ای در سطح بین‌المللی به خصوص در اروپا و آمریکا ارائه شده است. پیش‌بینی اول چنین است که اساساً عمر معاهده برجام پایان یافته است و دیگر قابل ترمیم نیست. این پیش‌بینی راه حل را مذاکره مستقیم ایران وآمریکا می‌داند که برای ایران تا اینجای کار غیرقابل قبول است. به خصوص که نگرش سیاست خارجی ایران، در نگاه به سیاست بین‌المللی و منطقه‌ای متفاوت از دوران دولت قبلی (روحانی) است. پیش‌بینی دوم، بر چانه‌زنی سیاسی با تبصره «زمان معین» و نه طولانی مدت استوار است. نماینده روسیه بعد از پایان دور اول گفتگوها در وین اعلام کرد که، دستیابی به توافق هنوز امکانپذیر است و «برجام» هنوز جان دارد! مفهوم سخن نماینده پوتین در گفتگوهای برجام چنین است که امید به دستیابی به توافق همچنان وجود دارد.

نماینده چین در حالی که در بیان نظر خود، نشان از طرفداری ایران داده گفته است: اگر بایدن واقعاً سیاست‌های ترامپ در خارج شدن از معاهده برجام را «فاجعه‌بار» می‌داند، باید در عمل نشان دهد که می‌خواهد به تصحیح آن اقدام کند. به خصوص که در حال حاضر تنش ‌آمریکا و چین در دخالت‌های آمریکا در «تایوان» بالا گرفته است.

رژیم صهیونیستی در این شرایط خود را گرفتار مخمصه می‌بیند و مدام صحنه‌سازی تبلیغاتی قدرت نمایی نظامی می‌کند. رفتن به واشنگتن برای مجاب کردن بایدن که با هیاهوی تبلیغاتی رسانه‌های فارسی زبان در لندن و واشنگتن همراه شده است، نشانه می‌دهد که فراتر از برجام، این رژیم از تغییر استراتژی سیاست منطقه‌ای ایران در نزدیکی با دولت‌های عربی، بخصوص عربستان و امارات و… در هراس است. اغلب دولت‌های منطقه مسیر تصحیح سیاست‌های گذشته و نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران و حل و فصل اختلاف‌ها از مسیر گفتگوهای مستقیم با تهران را انتخاب کرده‌اند.

از سوی دیگر، آشکارا معلوم است که «بایدن» از بسط قدرت نمایی نظامی اسرائیل در منطقه که با مانورهای قدرت‌نمایی از زمان ترامپ تا امروز ادامه دارد، موافقت ندارد، زیرا منطقه خاورمیانه ظرفیت تحمل جنگ ویرانگر دیگری را ندارد.اکنون از نتیجه پاسکاری در پایان دور اول مذاکره در وین به مرحله «چانه‌زنی» رسیده‌ایم که از پایان این هفته در وین کلید می‌خورد. مجموعه شرایط بین‌المللی و به‌خصوص شرایطی که دولت بایدن دارد و برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برنامه‌ریزی کرده است، نشان می‌دهد، چانه‌زنی نتیجه خواهد داد، حال کم یا زیاد؛ زیرا راهی به جز طی طریق از مسیر برجام نیست.