گزارش نشست افتتاحیه گروه مطالعات چین و خاورمیانه
نشست افتتاحیه گروه مطالعات چین و خاورمیانه مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه با حضور دکتر محسن شریعتی‌نیا مدیر گروه، با حضور افتخاری دکتر قدیر نصری رئیس پژوهشکده و اعضای گروه روز دوشنبه 22 دی 1399 از بستر اسکایپ برگزار شد.
در این نشست ابتدا دکتر نصری به ارائه توضیحاتی درباره اقدامات صورت‌گرفته طی ماه‌های اخیر در مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه پرداخت و درباره اهداف آتی این مرکز بیان کرد. وی ضمن توضیح درباره تمهیدات ویژه در دوره جدید برای تقویت روابط پژوهشگران با مرکز مطالعات خاورمیانه، شرایط فعلی را فرصت مناسبی برای تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران جوان در حوزه‌های علوم سیاسی و روابط بینالملل ارزیابی کرد.
ایشان با اشاره به تلاش ارزنده اساتید برجسته کشور در ارتقای سطح تحلیل در حوزه علوم سیاسی، روابط بینالملل و سیاست خارجی، گفت: «با این وجود، متأسفانه در بسیاری از حوزه‌ها هم‌اکنون با فقدان یا قلّت تحلیلگران مواجهیم؛ به‌نحوی که گاهی باید مدت‌ها به دنبال فردی باشیم که بتواند درباره یکی از کشورهای پیرامونی و همسایه ایران، تحلیلی دقیق، واقع‌گرایانه و عمیق ارائه دهد».
دکتر نصری در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اهمیت فزاینده جایگاه چین در نظام بینالملل، بر ضرورت افزایش دانش و قدرت تحلیل پژوهشگران ایرانی نسبت به چین و جایگاه آن در آینده منطقه خاورمیانه تأکید کرد و افزود: «انتظار ما از گروه مطالعات چین و خاورمیانه این است که در یک برنامه یکساله، پژوهشی تفصیلی درباره مهم‌ترین مسائل پیرامون نقش‌آفرینی چین در منطقه خاورمیانه ارائه دهد که با حضور استاد برجسته‌ای چون دکتر شریعتی‌نیا در رأس گروه که خود در مطالعات حوزه چین‌شناسی محل رجوع بسیاری از تحلیلگران است، این مطالبه، قابل تحقق به نظر می‌رسد».
در ادامه این نشست، دکتر محسن شریعتی‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و مدیر گروه مطالعات چین و خاورمیانه، ضمن قدردانی از تلاش‌های دکتر نصری در ارتقای فعالیت‌های مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، به ارائه توضیحاتی درباره اهمیت شناخت جایگاه فعلی و نقش آینده چین در تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای پرداخت.
دکتر شریعتی‌نیا، چین‌شناسی را یک ضرورت برای جامعه علمی ایران دانست و خاطرنشان کرد؛ ما به عنوان پژوهشگران ایرانی باید تلاش کنیم سطح تحلیل و شناخت از چین را میان نخبگان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران ارتقا دهیم. زیرا توجه به آسیا و به‌ویژه چین نه انتخاب ما، بلکه ضرورت امروز و آینده ایران است. وی با بیان اینکه فارغ از سرنوشت توافق برجام که به چه وضعیتی منتهی می‌شود، سیاست خارجی، اقتصاد و تجارت ایران سال‌هاست که گردش اساسی به سمت شرق و کشورهای آسیایی داشته و تحولات منطقه‌ای و جهانی نشان می‌دهند این روند در سال‌های آینده تشدید می‌شود. از این‌رو آسیاپژوهی و چین‌شناسی باید به صورت تخصصی، علمی و عمیق مورد توجه قرار گیرد که قطعا بهترین و باصلاحیت‌ترین عرصه برای پرداختن به چنین ضرورتی، دانشگاه‌ها، جامعه علمی و آکادمیک کشور و پژوهشگران و دانش‌پژوهان روابط بینالملل است.
مدیر گروه مطالعات چین و خاورمیانه در ادامه سخنان خود به بیان فرصت‌های خیزش چین و قدرت‌یابی تدریجی این کشور در نظام بینالملل و منطقه غرب آسیا برای ایران پرداخت و افزود: یکی از فرصت‌هایی که قدرت‌یابی چین در منطقه برای ایران دارد این است که نگاه چین به خاورمیانه و جایگاه ایران در این منطقه، نسبت به نگاه غرب و به ویژه اسرائیل، معتدل‌تر است و این می‌تواند فرصتی برای ایران باشد.
وی همچنین با برشمردن برخی چالش‌های بهبود روابط ایران با کشورهای قدرتمند آسیایی، تحریم را یکی از مهم‌ترین موانع ظهور یک ایران قدرتمند برای تحقق منافع ملی در ارتباط با آسیای درحال خیزش دانست و گفت: «در صورتی که ایران از یک‌سو نتواند از بند تحریم رها شود و از سوی دیگر آمادگی تئوریک برای مواجهه با آسیای درحال خیزش را نداشته باشد، این امکان وجود دارد که تراژدی روابط ایران و غرب، این‌بار در روابط ایران و آسیا رخ دهد».
در این نشست همچنین تعدادی از پژوهشگران حاضر در گروه مطالعات چین و خاورمیانه به بیان مهم‌ترین دغدغه‌ها و انتظارات خود درباره فعالیت‌های آتی گروه پرداخته و نکات و تحلیل‌هایی نیز درباره جایگاه فعلی چین در خاورمیانه و روندهای احتمالی نقش‌آفرینی این کشور در منطقه بیان کردند.
گزارش: فرهاد وفایی فرد (دبیر گروه مطالعات چین و خاورمیانه)