فرمانده جدید کاخ سفید
ابوالقاسم قاسم زاده
«جو بایدن» از حزب دمکرات رئیس‌جمهوری و فرمانده جدید کاخ سفید در آمریکا شد. روز چهارشنبه گذشته، اول بهمن‌ماه، در برابر کنگره آمریکا مراسم سوگند ریاست‌جمهوری انجام گرفت و در حالی‌که بایدن دست بر کتاب مقدس «انجیل» خانوادگی‌اش نهاده بود سوگند‌نامه ریاست‌جمهوری را ادا کرد. گفته شد این کتاب مقدس «انجیل» ۱۲۷ سال دست به دست در خانواده بایدن چرخیده و اکنون جو بایدن دومین رئیس‌جمهوری کاتولیک بعد از جان اف کندی به ریاست‌جمهوری آمریکا رسیده است. بایدن سیاستمدار با سابقه آمریکاست که هشت سال از دو دوره ریاست‌جمهوری اوباما، معاون اول او بود. در شرح زندگی سیاسی ـ اجتماعی او نوشته‌اند که سابقه و تجربه ۴۵ ساله دارد و اکنون در ۷۸ سالگی رئیس‌جمهوری آمریکا شده است.
یکی از اساتید روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی در شرح آغاز کار دولت جدید به ریاست‌جمهوری بایدن در آمریکا نوشته است: «… هر چند واقعیت‌های حزب دمکرات، جو بایدن را در مسایل داخلی آمریکا به سوی چپ متمایل کرد ولی در سیاست خارجی، همانند اکثر دمکرات‌ها و جمهوریخواهان به راست و سیاست رهبری و برتری واشنگتن اعتقاد داشته و عمل خواهد کرد. او نه باراک اوباماست و نه رونالد ریگان، ایدئولوگ نیست بلکه می‌سنجد و جلو می‌رود. او در مثلث واقعیت، دینامیک حزب دمکرات و حفظ برتری آمریکا سیاست‌ورزی خواهد کرد.»
این نکته که بایدن آمده است تا از یکسو به آشفتگی دوران چهار ساله گذشته از ریاست‌جمهوری ترامپ، چه در عرصه داخلی و چه در سیاست خارجی پایان دهد و ضمن ترمیم مسیر گذشته، راه جدیدی برای آمریکا و مدیریت فرماندهی در کاخ سفید باز کند، در اغلب گفته‌ها و نوشته‌های کارشناسان در آمریکا و دیگر کشورها آمده است و بر همین برداشت نوشته و گفته می‌شود که بایدن شروع برنامه‌‌هایش را بر اساس حل مشکلات داخلی بخصوص دو مشکل فراگیر و فوری امروز جامعه آمریکا اول، «اپیدمی کرونا» و دوم، مشکلات اقتصادی و بخصوص مساله بیکاری و بحران درآمدی خانواده‌ها متمرکز می‌کند. در روز اول از آغاز به کار ریاست‌جمهوری، لغو چندین دستورالعمل و فرمان گذشته ترامپ ازجمله بایکوت صدور ویزا برای چندین کشور که در آن چند کشور مسلمان از جمله ایران نیز بود را انجام داد. آغاز به اقدام اجرایی طرح واکسن ۱۰۰ میلیون آمریکایی تا پایان ۱۰۰ روز آینده از آغاز ریاست‌جمهوری و برنامه‌ریزی متمرکز با همکاری همه نهادها چه در سطوح ایالت‌ها یا دولت مرکزی (واشنگتن) از اقدام‌های فوری رئیس‌جمهوری جدید در کاخ سفید است.
بازگشت به معاهده آب‌و‌هوایی (پیمان پاریس) که ترامپ آن را لغو کرده بود و چندین و چند دستورالعمل جدید نشان از چرخش فرمان مدیریتی در کاخ سفید دارد. از فوری‌ترین و به نظر نویسنده محک تغییر با آمدن بایدن، تفاوت در زبان و ادبیات ریاست‌جمهوری آمریکا در مقایسه با دوران چهار سال گذشته ریاست‌جمهوری ترامپ است. به‌قول «اوباما» ترامپ «سرمایه‌دار و پولدار لات نیویورکی» است که اول حرف می‌زند و بعد با تذکار مشاورانش «فکر» می‌کند! هر وقت ترامپ سخنرانی یا مصاحبه‌ای داشت با توهین به چندین شخصیت در داخل آمریکا یا در کشورهای جهان و تحقیر بسیاری از کشورها همراه بود و موجی از جریان‌سازی تخریبی و منفی به راه می‌انداخت. با آمدن بایدن ادامه چنین ادبیاتی به بایگانی سپرده شد و وی در اولین سخنرانی رسمی خود بعد از ادای سوگند در حالی‌که خود را رئیس‌جمهوری همه مردم آمریکا خواند و نه نماینده حزب و یا گروهی خاص، خواهان همبستگی ملی در داخل آمریکا و همکاری همه کشورها و دولت‌ها برای بهره‌گیری از امکانات هم و تعقل جمعی برای حل مشکلات و بحران‌ها شد. او گفت: من به همه رهبران جهان این پیام را می‌دهم که آماده گفتگو و حل مشکلات از مسیر گفتگو و رسیدن به تفاهم جمعی هستم. من اعلام می‌کنم که آمریکا بر انجام تعهد و اجرایی توافق‌ها پایبند و متعهد خواهد بود. بایدن در نقد شرایط بین‌المللی از «آشفتگی» در روال سیاسی ـ امنیتی و بخصوص اقتصادی ـ اجتماعی یاد کرد و گفت: حل این مشکلات تنها از طریق همکاری جمعی میسر خواهد بود. این گفته بایدن در آغاز، باطل‌سازی تفکر و اجرای یکجانبه‌گرایی ترامپ خوانده شد. مسیر بایدن برای طرح مجدد چند جانبه‌گرایی در روابط سیاسی بین‌المللی از طریق ترمیم روابط واشنگتن با اتحادیه اروپا بخصوص با ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان همکاران و متحدان سنتی آمریکا آغاز خواهد شد.
سیاست خارجی بایدن با تیمی که با او همراه هستند از وزیر خارجه تا معاونان و مشاوران در طراحی و اجرای سیاست خارجی بر اساس تنش‌زدائی، اجتناب از تشدید بحران‌ها و حل مسالمت‌آمیز اختلاف نظرها بر اساس تبیین واقعیت‌ها خواهد بود. این مسیر با استقبال اتحادیه اروپا، چین، روسیه و اغلب کشورها در جهان مواجه خواهد شد. همه در جهان می‌خواهند صدای جدید از تعامل از واشنگتن بشنوند و دوران پرخاشگرانه ترامپ را به بایگانی بسپارند.
جمهوری اسلامی ایران از آغاز به کار ترامپ با شناخت از شخصیت و رفتارهای او، گفت که «هرگز با او مذاکره نخواهد کرد» و این گفته هنگامی که ترامپ آشکارا یک «تروریست» شد، حقانیت خود را نشان داد. اگرچه بسیاری نوشته و گفته‌اند، بایدن عجله‌ای درباره تجدید‌نظر درباره معاهده برجام و شروع گفتگو با ایران ندارد؛ بخصوص شبکه‌های فارسی‌زبان در خارج کشور که با دلارهای سعودی و نگاه سیاستی رژیم صهیونیستی جهت‌گیری دارند، مدام تکرار می‌کنند که «ایران در اولویت سیاست خارجی بایدن نیست»، اما از هم‌اکنون ناگفته پیداست که جنازه متعفن «سیاست تحریم ایران و فشار حداکثری» ترامپ، به سرعت دفن شده است و کسی دیگر در غرب و بخصوص در واشنگتن تمایل ندارد از آن حتی «یادی» کند. سیاستی که اغلب شبکه‌ها و رسانه‌های فارسی‌زبان در خارج از کشور، مدام درباره آن جنجال و هیاهو به راه می‌انداختند.
جالب توجه این که در چند روز اخیر و بر اساس خبرها، برخی از کشورها که بهانه سلطه اجرایی «سیاست‌های تحریم» ترامپ را در گفتگو با ایران پیش می‌کشیدند، اکنون با عذرخواهی می‌گویند ما در انتظار مجوز جدید از کاخ سفید نیستیم و ضمن گشایش روابط پولی ـ اقتصادی، خواهان ارزیابی جدید از روابط تجاری با تهران شده‌‌‌اند.
اگرچه برخی می‌گویند و می‌نویسند که بایدن تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (خردادماه سال آینده) و همچنین انتخابات در اسرائیل در اسفند ماه آینده که نخست‌وزیر جدید رژیم صهیونیستی مشخص خواهد شد، به‌جای اقدام اجرایی موثر، فقط به بررسی زمینه‌ها خواهد پرداخت، اما بایدن می‌داند که کشورها بخصوص اغلب کشورهای آسیایی، تابع خرید زمان بایدن و شیوه انتظار نخواهند ماند و از سوی دیگر، ایران کشوری نیست که بتوان آن را نادیده گرفت یا در مسیر «مرور زمان» قرار داد. هیچ طرحی در منطقه خاورمیانه برای تحقق صلح و سازندگی، بدون حضور فعال ایران امکان تحقق نمی‌یابد و روابط دو و چند جانبه با ایران هم فوری، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
نویسنده
