گزارش نشست افتتاحیه گروه مطالعات ترکیه پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه

نشست افتتاحيه گروه مطالعات تركيه مركز مطالعات استراتژيك خاورميانه به صورت مجازى و در بستر اسكايپ با حضور دكتر اسدالله اطهرى ناظر علمى، دكتر احسان اعجازى مدير و دكتر مهدى لكزى دبير گروه تركيه و با حضور افتخارى دكتر نصرى مدير پژوهشكده مطالعات خاورميانه و شمارى از پژوهشگران عضو اين گروه عصر چهارشنبه ١٩ آذر برگزار شد.

دكتر قدیر نصرى مدیر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه در سخنانى با ابراز خرسندى از آغاز به كار گروه تركيه در دوره جديد گفت: مركز خاورميانه در دوره جديد دو رويكرد آموزشى و پژوهشى را به طور همزمان در دستور كار دارد و اميدوار است رابطه دوسويه مركز و پژوهشگران به تعميق مطالعات در حوزه خاورميانه شناسى يارى برساند. دكتر نصرى در بخش ديگرى از سخنانش با اشاره به اعطاى امكانات به اعضاى گروههاى مطالعاتى از بين المللى شدن فعاليت مركز خاورميانه به صورت جدى و عملى سخن گفت و افزود: در كنار نگاه فرانسوى، آلمانى، آمريكايى بايد نگاه ايرانى به مسائل منطقه اى و بين المللى را گسترش و نهادينه كنيم.

دكتر اسدالله اطهرى ناظر علمى گروه ترکیه، در سخنانى از فعالیت دکتر فرهنگ رجایی، دكتر محمود سریع القلم، دکتر سمتی، دکتر ناصر هادیان، دکتر جلیل روشندل، شمس الواعظین ،فرشاد ملک احمدی، افشار، دکتر سیدان، نهازی ،دکتر حجاریان ،دکتر شاهنده؛ دکتر دهشیار ،دکترسعیده لطفیان ،دکتر حمید احمدی، حیدر سهیلی اصفهانی و محمد ابیلی، اقای پیکامیان و سید حسین موسوی رئیس مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه یاد کرد و از همکاری و معاشرت فکری دکتر باوند،دکتر بشیریه، حشمت زاده، دکتر قوام دکتر افتخاری، ناصر فرشاد گهر و سید محمد کاظم سجاد پور سخن گفت.

وى از حضور روح الله رمضانی شایگان و دکتر رضا داوری، دكتر محسن امین زاده به دعوت دکتر سریع القلم به مرکز گفت. اطهرى از میزگردهای موفق با حضور شمخانی وزیر دفاع وقت، دکتر محسن رضایی، دکتر قربان اوغلو، خانم دکتر کولایی سخن گفت و از تولید ادبیات در زمینه های متفاوت خاورمیانه از سوی دکتر حاتم قادری، دکتر سیف زاده، دکتر روشندل و دکتر فرهنگ رجایی سخن گفت. وى همچنين از حضور وزیر خارجه اسبق المان و حضور سفرای قدرت های بزرگ در مرکز مطالعات خاورميانه ياد كرد.

به گفته اطهرى، نقش دکتر سریع القلم دردعوت از نخبگان بویژه دعوت از علی لاریجانى و دکتر رضایی، حداد عادل و دکتر قالیباف در این زمینه برجسته بود.بعدها دانشجویان دکتر سریع القلم شامل دکتر برزگر، دکتر ذاکریان، دکتر قهرمان پور، دکتر نبوی و دکتر نصری نسل بعدی بودند که به مرکز پیوستند. دو تن از انان به ریاست مرکز رسیدند که جناب دکتر برزگر بودند و اکنون دکترنصری این سمت را بعهده دارد. دکتر سریع القلم سه گروه مهم تشکیل داد که در مطالعات اسرائیل شناسى، امریکا شناسی و سیاست خارجی ایران وخلیج فارس خلاصه می شد ولی آنها تحقق ساختاری نیافتند و وزارت علوم (فرهنگ و اموزش عالی سابق) موافقت نكرد. دكتر اطهرى افزود: جلسات روزهای سه شنبه که به مسائل مربوط به سیاست خارجی و توسعه که با حضور دکتر سریع القلم ،دکتر نقیب زاده ، دکتر فرهنگ رجایی، دکتر حجاریان ،استاد مهتدى، دکتر سیدان و شمارى ديگر از اساتيد برگزار می شد مهم بود.

ناظر علمى گروه مطالعات تركيه، با ذكر خاطراتى از مركز خاورميانه گفت: بعد از اینکه دکتر سریع القلم از مرکز تشریف بردند درخلا مدیریتی آن موقع، مدیر هماهنگی شدم و گروه ترکیه را تشکیل دادم. سپس دکتر نیازی موقتا در پژوهشکده مستقر شد.از کسانی که در تشکیل گروه ترکیه به من کمک کردند، در دوره اول، دکتر بهمن،دکتر حسن لاسجردی، دکترجواد صالحی،دکتر حسین طالبی،دکتر قاسم شریعتی، فتحی و محمد علی مهتدی سرپرست مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و یکی از بنیانگذاران مرکز و علی رستمی مدیر اجرایی فصلنامه مطالعات خاورمیانه و دکتر رضا رضایی بودند.این اولین گروهی بود که در مرکز خاورمیانه تشکیل شد.

دكتر اطهرى در بخش ديگرى از صحبتهاى خودبه سخنرانان مركز اشاره كرد و گفت: مركز در ادوار پيشين از حضور سخنرانانى مانند دکتر عبدالحسین لاله دکترای رادیو، تلویزیون و سینما عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر، پژوهشگر و مدرس دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران، اردشیر پشنگ تحلیلگر مسایل خاورمیانه و آقای ارشاد رشیدی رستمی مدرس دانشگاه،دکتر پیروز مجتهدزاده ،دکتر حمید احمدی ،دکتر زکریا کورشون، مدیر گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه سلطان محمد فاتح، دکتر رضا میرابیان کارشناس ارشد مسایل خاورمیانه، دکتربهرام امیراحمدیان کارشناس ارشد مسایل روسیه، دکتر رها خرازی اذر، دکتر جهانگیر کرمی، دکتر جواد صالحی دانشگاه شیراز، احمد نورانی، کارشناس ارشد مسایل ترکیه در وزات امور خارجه، فرهاد پالیزدار،سیامک کاکایی، حسن لاسجردی، دکتر عباس برومند عضو هیات علمی دانشگاه امام خمینی قزوین و مدیر گروه جریان های فکری در پژوهشکده ی تاریخ اسلام،دکتر رضا جلالی استادیار روابط بین الملل دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکز و آقای احمد دستمالچی سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن ،اقاى برهان الدین داغ عضو شورای مدیریت اسلامی آلمان و کارشناس مسائل ترکیه ،آقای علیرضا بیگدلی سفیر پیشین ایران در ترکیه،دكتر علی سعادت عضو هیئت علمی دانشنامه اسلام معاصر و مدیر گروه مطالعات ترکیه در این دانشنامه ،دكتر سعد الله زارعی رئيس موسسه مطالعاتی انديشه سازان نور، آقای ابوالحسن خلج منفرد رایزن فرهنگی سابق کشورمان در ترکیه،دکتر حسین حمیدی نیا، پژوهشگر مرکز آموزش و پژوهش های بین المللی ،دکتر افشین زرگر عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد کرج،دکتر سعید خالوزاده، استاد دانشگاه و رایزن سیاسی وزارت امور خارجه، دکتر قدیر نصری مدیر گروه روندهای فکری ،دکتر علی خرم، سفیر و نماینده دائم اسبق ایران در سازمان ملل متحد،ناصر ثقفی عامری ،دکتر اسماعیل اقبال، على قائم مقامی ،شعیب بهمن ،دکتر هاکان گونش استاد رشته علوم سیاسی دانشگاه استانبول،آقای یاسین مجید مشاور مطبوعاتی نخست وزیر عراق و عضو کمیته خارجی پارلمان عراق،دکتر کولایی استاد گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران، کوروش مقتدری وابسته فرهنگی ایران در ترکیه،دکتر رضا رضایی، دکتر اسماعیل اقبال بوده اند.

در دور جدید با تلاش دکتر برزگر، از وزیر خارجه وقت ترکیه، داوود اوغلو نیز بهره برده است. به گفته دكتر اطهرى، دبیران ادوار گروه مطالعات تركيه هم خانم سحرتقی پور، خانم لیلا اسکندری، خانم درسا بخشندگی ، اقای روح الله موسوی مدنی، اقاى رجبی معمار ، اقای همه خانی و آقاى عارف بيژن بودند كه در هماهنگى و برگزاری جلسات و تهيه گزارش هاى گروه كمك شايانى كردند كه از اين تريبون از آنها تشكر مى كنم. مدیریت جلسات بر عهده اینجانب، استاد مهتدی، آقاى علی رستمی، دکتر شعیب بهمن، دکتر طالبی،دکتر صالحی، دکتر لکزی، دکتر دهقانی، دکتر اعجازی و عمدتا دکتر حاجی مینه بود. البته دکتر حاجی مینه در بیشتر نشست ها نقش رییس جلسه را داشته و بسیار فعال بودند. در دور جدید دکتر مهدى لکزی دبیر گروه و دکتر احسان اعجازی مدیر گروه هستند. من به عنوان ناظر علمی فعالیت می کنم. امیدوارم مانند گذشته در دور جدید به پیشرفت مطالعات ترکیه در ایران کمک کنیم. همچنین رابطه بیشتری با متخصصان ترکیه برقرار کنیم.

بعد از سخنان دكتر اطهرى ناظر علمى گروه و پژوهشگر ارشد مركز مطالعات خاورميانه، دكتر احسان اعجازى مدير گروه مطالعات تركيه طى سخنانى گفت: گروه ترکیه در دوره جدید قصد دارد علاوه بر انجام گفتگو با پژوهشگران داخلی مراکز علمی و نیز مقامات سابق و فعلی، برگزاری نشست با اندیشمندان خارجی را نیز در دستور کار خود قرار دهد. با این وجود تولید محتوا در قالب کتاب، مقالات علمی و پژوهشی و نیز ترجمه محور اساسی کار گروهی کمیته ترکیه شناسی را تشکیل می‌دهد. همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی یکی از برنامه‌های آموزشی است که گروه ترکیه شناسی قصد دارد آن را با جدیت دنبال کند. دكتر اعجازى افزود: متاسفانه با فراگیری بیماری کرونا گروه همچنان مجبور است نشست های خود را به صورت مجازی و در پلتفرم های اینستاگرام و یا اسکایپ برگزار کند. امید آن می رود که با ریشه‌کنی این پاندمی فرصتی برای برگزاری نشست‌های حضوری بار دیگر فراهم شود چرا که دیدار و گفتگوی چهره به چهره می‌تواند به ارتباطات انسانی و علمی ما عمق بیشتری ببخشد. در پايان اعضاى گروه به بيان ديدگاههاى خود در حوزه خاورميانه پرداختند و با طرح پرسشهايى از وضعيت گروه و مركز مطالعات استراتژيك خاورمیانه و پاسخ مدير گروه، جلسه به پايان رسيد.

گزارش: مهدی لکزی، دبیرگروه مطالعات ترکیه