نقد و بررسی مستند بی بی سی «آل سعود؛ خاندانی در وضعیت جنگی»

نشست نقد و بررسی مستند بی بی سی «آل سعود؛ خاندانی در وضعیت جنگی» به کارگردانی جان اوکانه و مایکل رودین از سوی گروه مطالعات خلیج فارس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و با حضور دکتر سید جواد صالحی مدیر گروه مطالعات خلیج فارس و جمعی از پژوهشگران این مرکز روز چهارشنبه 20 تیرماه برگزار شد.

علیرضا محمدی نیگجه از پژوهشگران مهمان ضمن بیان مقدمه ای کوتاه مبنی بر این که مردم عربستان انسان های به شدت محافظه کاری هستند و حکومت نیز با کنترل خود این امر را شدت می بخشد. با اشاره به مستند بی بی سی با نام «آل سعود؛ خاندانی در وضعیت جنگی» به کارگردانی جان اوکانه و مایکل رودین گفت: این مستند علی رغم آنکه در شبکه ای همچون بی بی سی تهیه شده اما ایراداتی را هم به همراه داشت، از جمله آنها این که پیوستگی میان آنچه در این سه قسمت مستند دیدیم وجود نداشت اهداف پراکنده ای توسط کارگردان دنبال می شدند.

وی با اشاره به اینکه ۲۰ الی ۴۰ درصد جامعه عربستان زیر خط فقر هستند، افزود: یکی دیگر از مواردی که در این مستند می توانست به آن اشاره شود میزان فقری است که مردم این کشور به آن دچار هستند. به عبارتی جای این مساله به خصوص در قسمت دوم مستند که به موضوع فساد و مبارزه با آن در عربستان پرداخته شده، خالی است. از طرف دیگر به مشکلات جوانان آن کشور، حضور عده کثیری از جوانان سعودی در اینترنت و بیکاری زیادی که در جامعه عربستان وجود دارد هم در این مستند سه گانه اشاره ای نشده است.

در این مستند شاهد بودیم که ۷ هزار شاهزاده سعودی در فساد سیستماتیک حاکم بر عربستان نقش دارند و این چرخه به قدری گسترش پیدا کرده که به طور مثال رشوه دادن و رشوه گرفتن و به عبارتی دریافت کمیسیون در عربستان سعودی به یک امر عادی و طبیعی بدل شده و مردم آن کشور در این موضوع حل شده اند و همه می دانند که بدون پرداخت رشوه در عربستان کاری پیش نمی رود.

آقای محمدی همچنین گفت: یکی از نکات جالب در موضوع فساد و مبارزه با آن در عربستان آن است که امروز محمد بن سلمان که بر مسند و جایگاه رئیس مبارزه با فساد در کشور تکیه زده است، خود زندگی لوکس و بسیار تجملاتی دارد که به نظر تضاد و پارادوکس زیادی در این مساله دیده می شود. محمد بن سلمان با سیاست هایی که اتخاذ کرده جامعه عربستان را به سمت دیکتاتوری بیشتر پیش می برد، صدای منتقدان را به شدت خفه می کند. او این مساله را با زندانی کردن و باج گرفتن از برخی از شاهزاده های سعودی در یک هتل پنج ستاره به خوبی نشان داد و برای مخالفان خود خط و نشان ها کشید.

بن سلمان همچنین، سازمان امر به معروف و نهی از منکر را در عربستان تعطیل کرد و بسیاری دیگر از این قبیل اقدامات که نشان از کنترل کامل بن سلمان بر منابع قدرت در عربستان دارد. او در حوزه سیاست خارجی خود هم نتوانست کارنامه موفقی بر جای گذارد. ماجراجویی های وی در موضوعاتی چون سوریه، عراق، داستان سعد الحریری و لبنان و تداوم جنگ و تجاوز به همسایه جنوبی یعنی یمن از دستاوردهای منفی و شکست های منطقه ای عربستان به شمار می آیند که نتیجه آن تحمیل هزینه های سرسام آور به اقتصاد آن کشور است. همه این موارد به گسترش کمی و کیفی مخالفان داخلی سیاست های ولیعهد جوان سعودی می افزاید.

وی در ادامه افزود: ساخت این مستند سندی است که اثبات می کند عربستان سعودی در ایجاد، گسترش و تغذیه فکری و مالی گروه های تندرو و افراطی نقش اساسی و کلیدی دارد. ایشان همچنین با اشاره به بخش هایی از مستند که این موضوع را اثبات می کرد، افزود عربستان سعودی به رهبری بن سلمان جوان خام و بی تجربه با پیش گرفتن سیاست های غلط و خام دنبال ماجراجویی در منطقه است. منطقه ای که بیش از یک ماجراجو به فرد یا افراد معقول نیاز دارد.

در پایان این نشست که با پخش این مستند سه گانه همراه بود، حضار به نقد و بررسی ابعاد مختلف مستند پخش شده در جلسه در خصوص عربستان و سیاست های بن سلمان پرداختند.

گزارش: جواد حیران نیا، دبیر گروه مطالعات خلیج فارس