امنیت نرم چالش اصلی اسرائیل
اسرائیل یکی از برندگان تحولات چند سال گذشته خاورمیانه از جمله بی ثباتی های موجود در عراق، سوریه، گسترش شکاف بین کشورهای منطقه و همچنین تجزیه احتمالی برخی از کشورهای عربی محسوب می شود. به واقع می توان گفت تحولات عربی و شکاف ایجاد شده بین کشورهای منطقه باعث شد تا اسرائیل برای نخستین بار از اولویت کشورهای منطقه خارج شود.
مقامات اسرائیلی حتی تلاش نمودند که در قالب این شکاف ها در مقابل ایران یارگیری کنند و با کشورهای عرب نزدیک به عربستان وارد تعامل شوند که یکی از نتایج آن تغییر اساسنامه حماس و حمایت اسرائیل از عربستان در جنگ یمن بود. در چنین شرایطی تحولات عربی موازنه قوای منطقه ای را به سود اسرائیل تغییر داد تا این كشور فقط نگران نفوذ ایران در کشورهای منطقه با متحدان نزدیکی همچون حزب الله باشد. در نتیجه این روندها، مقامات عالی اسرائیل به رغم بزرگنمایی تهدیدات منطقه ای و تاکید بر تهدیدات رو به گسترش، خود را در بهترین شرایط امنیتی تصور می کنند.
با این حال باید توجه نمود که این امنیت نسبی تنها در سطح منطقه ای وجود دارد، اما در سطح داخلی اسرائیل با بحرانی عمیق و ساختاری مواجه است که می تواند امنیت وجودی آن را با بحران های عمیق‌تری مواجه سازد. مهم ترین مشکل اسرائیل در این زمینه ترکیب جمعیتی آن و گرایش بیشتر شهروندان به خصوص آنهایی که از اروپایی شرقی آمده اند به سیاست های دست راستی و حزب لیکود است. به واقع این شهروندان وضعیت خوب امروز خود را در قربانی کردن فلسطینی ها و تداوم شهرک سازی میدانند.
بر اساس نظرسنجی های موجود گرایش به سیاست های دست راستی در بین شهروندان اسرائیلی رواج بیشتری یافته که نتیجه اولیه آن پیروزی های پیاپی حزب لیکود در ائتلاف با احزاب تندروتر و شکست حزب کارگر است. بر پایه این امر نباید سیاست های دست راستی نتانیاهو همچون ادامه محاصره غزه و تداوم شهرک سازی را تنها تمایل شخص نتانیاهو و یا حزب وی ارزیابی کرد؛ مسئله اصلی تمایل اکثریت جامعه به تندروی است که عملاً اسرائیل را در بدترین شرایط تاریخی از حیث امنیت نرم قرار داده است. در کنار این مسئله اعراب ساکن اسرائیل نیز هر روزه با تبعیضی همه جانبه مواجه هستند که این امر آنها را تبدیل به شهروندان درجه دوم می‌كند آن هم در کشوری که مدعی داشتن دموکراسی را دارد. بنابراین اسرائیل در داخل با دو روند تمایل به تندروی بیشتر و تبدیل شدن به جامعه ای دوپاره بین اعراب و یهودی ها و در نتیجه شکل گیری و تکامل سیستمی مبتنی بر تبعیض نژدای قرار دارد؛ که در بلندمدت دست آوردهای نسبی این کشور را از بین خواهد برد و امنیت آن را با تهدیداتی عمیق‌تری مواجه خواهد ساخت.
این شرایط بغرنج شامل روندهای تهدید زا همچون کاهش تمایل به مهاجرت به اسرائیل و رشد مهاجرت منفی، رشد یهودستیزی و صهیونیست ستیزی در سطح جهان، به رسمیت شناختن فلسطین توسط مجالس کشورهای اروپایی، موفقیت فلسطینی ها در سازمان های وابسته به ملل متحد و در نهایت رشد جمعیت فلسطینی ها در غزه، کرانه باختری، اردن و کشورهای دیگر میزبان فلسطینی ها می شود که ترکیب جمعیتی فلسطین اشغالی و محیط اطراف آن را به ضرر اسرائیل بر هم زده است. همچنین تداوم سیاست های دست راستی نتانیاهو از جمله تداوم شهرک سازی و محاصره غزه چنان دفاع از این کشور را مشکل کرده که برای اولین بار در زمان اوباما ایالات متحده آمریکا قطعنامه شورای امنیت علیه اسرائیل را وتو نکرد. همچنین در اظهاراتی غیرقابل انتظار جان کری وزیر امورخارجه پیشین آمریکا رژیم اسرائیل را رژیمی مبتنی بر تبعیض نژادی معرفی کرد و اعلان نمود که این کشور باید بین یهودی بودن و دموکراتیک بودن یکی را انتخاب کند.
نتیجه دیگر سیاست های دست راستی اسرائیل در رشد مجدد صهیونیسم ستیزی و حتی یهود ستیزی در اروپا و آمریکا است که عمدتا ناشی از انقلاب ارتباطات و اطلاعات و افزایش آگاهی های عمومی است. در این زمینه می توان به نظرسنجی سالهای ۲۰۱5-2010 در انگلستان اشاره کرد که در آن اسراییل با کسب ۵۰ درصد آراء به عنوان منفورترین کشور جهان معرفی شد. لازم به اشاره است که بیش از ۲۴ هزار نفر از 34 کشور جهان در این نظرسنجی شرکت داشتهاند.
همچنین می توان به آمار سایت گلوبال100 اشاره کرد که میزان صهیونیست ستیزی را در قارهها و مناطق مختلف جهان مورد سنجش قرار می دهد. آمار سال 2017 این سایت نشان دهنده افزایش صهیونیسم ستیزی در سطح جهان است.
با توجه به این شرایط هرچند روندهای منطقهای به سود اسرائیل بودهاند به شکلی که این رژیم دیگر در اولویت مسایل عربی قرار ندارد و حتی از ائتلاف عربی_اسرائیلی علیه ایران صحبت میشود، زیرا روندهای درون فلسطین اشغالی افت شدید امنیت نرم این کشور در سالیان آینده را نشان میدهند. همین امر باعث شده که بسیاری از نخبگان این کشور نسبت به تهدیدات رو به گسترش هشدار دهند، با این حال به نظر می رسد گرایش به تندروی در اسرائیل امروزی روندی ساختاری و نهادینه شده است؛ امری که در آینده تامین امنیت در این کشور را با مشکلاتی جدی مواجه خواهد کرد.