مهار آمریكای ترامپ در منطقه

«با آمریکای ترامپ چه باید کرد؟» عنوان نشستی بود که با ابتکار «مرکز دیپلماسی ایرانی» روز سه شنبه در سالن همایش های روزنامه اطلاعات برگزار شد. در این نشست مواجهه و واکنش های منطقی ایران در مقابل به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا، مورد تحلیل و واکاوی دیپلمات ها و کارشناس و تحلیل گران حوزه مسائل بین المللی قرار گرفت.

کیهان برزگر استاد روابط بین الملل، دانشگاه علوم و تحقیقات و کارشناس ارشد مسائل بین المللی در این نشست، سخنان خود را در سه محور ارائه داد و در پایان به پرسش «با آمریکای ترامپ چه باید کرد؟» پاسخ داد. سه محور اصلی گفته های دكتر برزگر عبارت بودند از: «نوع نگاه ترامپ به جهان، تناقضات سیاست خارجی ترامپ و مواجهه ایران با ترامپ.»

این کارشناس مسائل بین المللی در ارتباط با نگاه ترامپ به جهان اظهار داشت: «ترامپ مسائل سیاست خارجی آمریكا را بشتر در چارچوب سیاست داخلی این كشور می بیند. وی هنوز در حال و هوای انتخابات باقی مانده و به شکلی افراطی بر عصر یکجانبه گرایی و یا در خوش بینانه ترین حالت دوجانبه گرایی تاکید دارد. این موضوع کاملا بر خلاف عصر اوباما و دکترین سیاست خارجی او است كه مبنا را بر چندجانبه گرایی قرار می داد. در این مسیر، ترامپ بر اساس غرایز و پیش داوری های خود، بدون داشتن دانش قبلی نسبت به هویت و تاریخ دیگر بازیگران تصمیم می گیرد. هر چند یکجانبه گرایی دارای سنتی تاریخی در آمریکا است اما ترامپ در اجرای این رویکرد موفق نخواهد بود؛ زیرا استلزامات زیست در عصر جدید بر خلاف یکه تازی و یکجانبه گرایی است. در واقع ترامپ در رویکردهای خود دچار نوعی سردرگمی است. این مساله در موضوعات مختلف قابل ملاحظه بوده و برای نمونه رویکرد رئیس جدید کاخ سفید در دوران قبل و ابتدای به قدرت رسیدن نسبت به موضوعاتی همانند بحران فلسطین و انتقال پایتخت به بیت المقدس، برخورد با بحران سوریه و نوع ارتباط با کشور مصر (عبدالفتاح السیسی)، تنها با گذشت 50 روز و بعد از روبه رو شدن او با واقعیات دچار دگرگونی بزرگ شده است. علاوه براین شخص گرایی و تمرکز ترامپ بر خودمحوری بیش از اندازه دیگر موضوعی است که باید در تناقضات سیاست خارجی ترامپ مورد توجه قرار داد.»

برزگر در بخشی دیگر از سخنان خود تناقضات سیاست خارجی آمریکا را در چهار محور مورد بحث و بررسی قرار دارد. اولین تناقض در ارتباط با شعار ترامپ در مبارزه با تروریسم است. از یک سو ترامپ اظهار می کند که با هر نیرویی که با تروریسم مقابله کند، همکاری خواهد کرد و از سوی دیگر حاضر به ائتلاف با محور ایران، روسیه، سوریه و عراق نیست که بیشترین نقش را در مبارزه با داعش داشته اند. این یکی تناقض آشکار و پیچیده است که مهم ترین اولویت سیاست خارجی ترامپ را با چالش مواجه می کند. دومین تناقض در ارتباط با با برنامه اعلامی و نوع تعامل با متحدان سنتی آمریکا است. بدین شرح که ترامپ از یک سو بر تمرکز بر داخل آمریکا و عدم حمایت مجانی از متحدان سنتی آمریكا تاکید می کند و از سوی دیگر، با توجه به واقعیات موجود مجبور به تداوم همکاری ها است. تناقض سوم، در ارتباط با بحث چگونگی و ابزارهای ترامپ برای نابودی تروریسم است. آمریكا اكنون با یك محدودیت استراتژیك برای مقابله با تروریسم در منطقه مواجه است. این که ترامپ چگونه و با کمک چه نیروهایی ظرفیت جدید ایجاد كرده و این اقدام را انجام خواهد داد تناقضی بزرگ خواهد بود. تناقض چهارم، در ارتباط با ائتلاف و همکاری آمریکا با روسیه است. اتحاد با کشوری که همواره به عنوان رقیب برای آمریکا مطرح بوده بسیار دشوار خواهد بود و در نهایت می تواند موجبات سردرگمی هر چه بیشتر در سیاست خارجی آمریکا و متحدان آن را در پی داشته باشد. در پایان این بخش دكتر برزگر اظهار داشت كه ترامپ خواهان رشد اقتصادی آمریكا است، اما مهمترین موضوع در این روند یعنی ضرورت ثبات منطقه ای و جهانی را با سیاست های تقابلی به چالش می كشد.

در بخشی دیگر از سخنان این استاد روابط بین الملل دانشگاه علوم و تحقیقات، موضوع ترامپ و ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. کیهان برزگر در این زمینه خاطر نشان کرد: «ترامپ متوجه شده است که برای مقابله با ایران نمی تواند بر موضوع برجام تمرکز کند. زیرا برجام به عنوان توافق بین المللی غیرقابل تغییر و لغو به نظر می رسد. در نتیجه این امر، او رویکرد مهار و تقابل با ایران در منطقه را در پیش گرفته است. این امر در اساس به زیان تهران و به سود عربستان است. در همین ارتباط، باید به هدف اساسی آمریکا از انعقاد برجام سخن گفت. واقعیت آن است که واشنگتن قصد داشت که از طریق برجام و معاهده ای بین المللی ایران را از طریق مشاركت این كشور در منطقه مهار کند. اکنون در سطحی گسترده تر از این رویکرد، ترامپ تلاش دارد تهران را در منطقه از طریق فشار سیاسی و تهدید درگیر کند اما ایران باید از وقوع این امر پیش گیری کنند. بدین معنی که تهران باید ائتلاف عربستان، اسرائیل و ترکیه را به هم بزند و منطق این ائتلاف را به چالش بکشد. در این میان نقش روسیه بسیار مهم است. ایران توانست یك قدرت بزرگ مثل روسیه را به صحنه منطقه بكشاند و معادله قوا را به نفع خود تغییر دهد. در شرایط کنونی باید به این رویکرد ادامه دهد و تلاش کند کشورهای دیگری همانند چین و هند و اروپائیان را هم به دیدگاه خود در منطقه نزدیك كند. مهار آمریكای ترامپ از طریق دولت ها و در خود منطقه بهتر صورت می گیرد.»

همچنین برزگر در بخش پایانی از سخنان خود، سه راهکار را برای مقابله با آمریکای ترامپ ارائه می کند که عبارتند از: «ضرورت تاکید بر حفظ برجام، افزایش تعامل منطقه ای و تنش زدایی با همسایگان و تقویت نقش فعال ایران در مبارزه با تروریسم.»