دیپلماسی آموزشی، ماهیت، مبانی واهداف و چشم انداز انتخابات ترکیه

نشست شنبه 9 آبان 1394 گروه ترکیه شناسی پژوهشکده در دو بخش با موضوعات « دیپلماسی آموزشی، ماهیت، مبانی واهداف (مطالعه موردی، ترکیه)» و « چشم انداز انتخابات ترکیه» با مدیریت دکتر رحمت حاجی مینه از اعضای گروه ترکیه شناسی برگزار شد .در این نشست، دکتر اسدالله اطهری مدیر گروه ترکیه شناسی ، برخی از کارشناسان حوزه ترکیه شناسی و پژوهشگران مهمان  حضور داشتند . سخنران این نشست خانم طیبه محمدی پور ،کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای از دانشگاه علامه طباطبایی در بخش نخست از صحبت های خود به ارائه یافته های خود در حوزه دیپلماسی آموزشی پرداخت. در بخش دوم نشست نیز انتخابات پیش روی پارلمان ترکیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

پس از بیان مقدمه ای کوتاه در خصوص موضوع نشست توسط دکتر حاجی مینه، خانم محمدی پور به بیان مفهوم شناسی از دیپلماسی آموزشی پرداخت. ایشان دیپلماسی آموزشی را نوع جدیدی از دیپلماسی عمومی دانست که با بهره گیری از مولفه های علمی وفرایندهای آموزشی، در ابعاد ارتباطات واطلاعات و با محتوای علم وفناوری وحوزه های علوم انسانی و نظری، در صدد ایجاد تأثیر وتغییرات نسبتا پایدار در توانمندیها، باورها ونگرش های مخاطبان فراملی خود که عمدتا دانشجویان، نخبگان و محققان سایر جوامع هستند قلمداد نمود.

دیپلماسی آموزشی، با بهره گیری از ابزارهایی همچون برنامه های بین المللی سازی آموزشی در حوزه های برنامه های مبادله، اعطای بورس های تحصیلی، همکاریهای مشترک علمی وآموزشی، تأسیس دانشگاهای بین المللی، آموزش های مجازی و از راه دور، برندسازی علمی، گردشگری آموزشی، تبلیغات و بازاریابی علمی وآموزشی و فرایندهای تولید وگسترش دانش بومی، به عنوان امری سیاسی با پیامدهای سیاسی بدنبال تامین قدرت وتحصیل اهداف و منافع دولتها می باشد. 

در این نوع دیپلماسی، دانشگاهها، برنامه های درسی وآموزشی، اساتید و محققان به مثابه دیپلماتهای آموزشی تلقی شده و بنابر میزان قدرت دولتها در ابعاد علمی و آموزشی در راستای مقاصد دولتها عمل می کنند. خانم محمدی پور با ذکر تفاوتهای دیپلماسی علم وفناوری با دیپلماسی آموزشی، تلاش های علمی را در حوزه های صرفأ علم وفناوری بسیار تقلیل گرایانه دانسته وبا اشاره به گستره وسیع دیپلماسی آموزشی ،علم وفناوری وحوزه های علوم انسانی را به عنوان دو محتوای هم تراز و هم پایه مورد توجه در دیپلماسی آموزشی دانست. چنانچه بسیاری از تلاش دولتها در جذب دانشجویان خارجی وهمکاری با محققان در حوزه علم وفناوری را می توان در راستای اشاعه ایدئولوژی خاصی همچون لیبرالسیم مشاهده نمود که با این محتوا تقویت شده است. امری که در میان کشورهای منطقه خاورمیانه بیشتر رنگ و بوی دینی دارد. محمدی پور در خاتمه با ذکر مطالعه موردی ترکیه بیان داشت که کشور ترکیه با داشتن 25.838 دانشجوی خارجی که عمدتا از کشورهای آذربایجان، ترکمنستان، بلغارستان و ایران می باشند ونیز تولید 1.57 درصد مقاله علمی و کسب رتبه 18 در تولید مقالات علمی جهان در سال 2015، درصدد تحقق برنامه های افق 2023 می باشد. تاسیس دانشگاههای مشترک (قزاقستان،قرقیزستان،آلمان) و توسعه همکاریهای علمی وفناوری در کنار ایجاد دانشگاهی اسلامی و هم تراز با الازهر برای پاسخگویی به مسائل جهان اسلام از جمله سایر اقدامات دولت ترکیه در این خصوص می باشد.

وجود مدارس (حدود 500)و دانشگاههای فتح الله گولن (6 دانشگاه)، نیز در سراسر جهان به ویژه منطقه آسیای میانه وقفقاز ،آفریقا ،اروپا وآمریکا از جمله دیگر اقدامات گولن جهت گسترش فرهنگ و زبان ترکی و معرفی اسلام میانه رو به عنوان الگویی به جهان می باشد. 

در بخش دوم نشست، چشم انداز انتخابات پارلمانی ترکیه مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش هریک از اساتید، کارشناسان و محققان حوزه ترکیه شناسی، به ذکر دیدگاهها و نظریات خود در خصوص نتایج انتخابات گذشته و عوامل موثر بر نتایج انتخابات پیش روی ترکیه از جمله سیاست خارجی و بحران سوریه، مسئله کردی و عوامل اقتصادی پرداخته و جایگاه حزب عدالت و توسعه در مسیر ایجاد دولتی مستقل یا ائتلافی و سناریو های ممکن، محتمل و تاثیر آن بر مسائل سیاست داخلی ترکیه و همچنین رویکرد دولت ترکیه در سیاست خارجی را مورد بررسی قرار دادند.

گزارش: روح اله موسوی مدنی، دبیر گروه ترکیه شناسی