فنون و تجارب حضور در سمینارهای بین المللی
روز سه شنبه 10 تیرماه 1393 پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه یکی دیگر از کارگاه های آموزشی پژوهشگران مهمان در سال تحصیلی 1393-1392 با موضوع "فنون و تجارب حضور در سمینارهای بین المللی" را برگزار کرد. در این کارگاه آموزشی که پژوهشگران مهمان پژوهشکده حضور داشتند، دکتر کیهان برزگر رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و مدیر گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت.
در این کارگاه آموزشی دکتر برزگر با اشاره به تجربیات خود در سمینارهای بین المللی در خصوص "فنون لازم برای شرکت در سمینارهای بین المللی" به سه مورد ضرورت هماهنگی با محیط اجتماعی بین المللی، چگونگی حضور در کنفرانس های بین المللی و نحوه ارائه مطلب در یک سمینار بین المللی اشاره کرد.
1. هماهنگی با محیط اجتماعی بین المللی: اولین مسئله ای که در خارج از کشور با آن روبرو می شویم نحوه ارتباط برقرار کردن با سیستم جدید است. در این شرایط نیازمند تغییر جهت از سبک ایرانی و محلی به سبک بین المللی هستیم. اما باید توجه کرد تغییر از محلی بودن به معنای حذف آن و توجه به بین المللی بودن به معنای یک دست شدن با آن نیست. بلکه باید با افتخار، ایرانی بودن خود را حفظ کنیم و در عرصه بین الملل نیز به استانداردها توجه کنیم. دکتر برزگر این استانداردهای بین المللی را در چند مورد خلاصه کرد.
اول، اجتناب از دستوری بودن در بیان بحث و مسئله؛ خود محوری و نگاه از بالا به فهم یک موضوع چندان خوشایند نیست و ممکن است نتیجه عکس داشته باشد.
دوم، توجه به فضای جدی و رقابتی؛ برای رسیدن به موفقیت و پیشرفت در فضای جدی باید به واقعیت ها توجه کرد و زحمت کشید. دکتر برزگر در این خصوص به تلاش پژوهشکده خاورمیانه برای قرار دادن پژوهشگران در فضای رقابتی و جدی اشاره کرد و از نگاه حداقلی به اشکالات مقالات پژوهشگران و در نظر گرفتن دستاوردها به صورت حداکثری برای افزایش یادگیری و اعتماد به نفس آنها یاد کرد.
سوم، دوری از کلی و مبهم گویی؛ در این خصوص وی تاکید کرد که داشتن نکته خوب و بیانی قوی در سخنرانی کلیدی و برتر از دارا بودن لهجه غلیظ انگلیسی است. در ادامه وی به دو اصطلاح Lecture for & Lecture at اشاره کرد و اظهار داشت نوع اول به معنای به اشتراک گذاشتن دیدگاههای واقعی در مورد یک مسئله با هدف افزایش فهم دیگران از موضوع مورد نظر مثلا در مورد کشور یا فرهنگ خود است. اما نوع دوم بیشتر حالت اندرز دادن و دستوری برخورد کردن با دیگران است که معمولا تاثیر منفی می گذارد. در کنفرانس های بین المللی همیشه نوع اول و تعامل دیدگاهها حتی با نگاه انتقادی مورد توجه است.
چهارم، هنر ایستادن در مرز بیان خود؛ بدین معنا که فرد در ارتباطات خود هنر ضعیف نبودن و دستوری نبودن را همزمان به نمایش بگذارد. وی در این خصوص اظهار داشت توجه به مرز میان جسور بودن و تهاجمی بودن در تعامل بین المللی بسیار مهم است؛ چراکه اگر مرزها را خوب تشخیص ندهیم دچار مشکل می شویم و نمی توانیم با حضار ارتباط اقناعی برقرار کنیم. وی به عنوان مثال از به چالش کشیدن پایه های دولت و حوزه روشنفکری خود در مقابل دیگری و تاثیر منفی آن به عنوان نقطه ضعف یاد کرد. در ادامه دکتر برزگر اظهار داشت پس از آشنایی با این موارد مسئله مهم حرفه ای بودن است. در این خصوص وی به ویزگی های یک حضور فعال در سمینارهای بین المللی داخلی و خارجی اشاره کرد.
2. تجارب حضور در کنفرانس های بین المللی: در این خصوص دکتر برزگر اظهار داشت از آنجایی که در منطقه خاورمیانه تنش های زیادی وجود دارد از این رو کنفرانس های زیادی هم در این خصوص برگزار می شود و از حضور پژوهشگران منطقه به خصوص ایران برای شرکت در سمینارها استقبال می شود. اما همیشه افرادی انتخاب می شوند که دارای دیدگاههای واقعی از وضعیت جاری کشورشان باشند. بنابراین نماینده ای خوب بودن و توجه به منافع ملی کلیدی است.
در ادامه وی برای حضور در سمینارهای بین المللی به چند نکته اشاره کرد. نخست، چگونگی ارتباط اولیه و نامه نگاری؛ برای برقراری ارتباط اولیه نوشتن یک متن ساده انگلیسی در قالب استاندرادهای بین المللی ضروری است. چون این متن جهان بینی شما را در ارتباط برقرار کردن نشان می دهد. در اینجا باید توجه کرد تفکر فارسی را نمیتوان عینا به انگلیسی ترجمه کرد. نامه نگاری فارسی یک قالب دارد و نامه نگاری انگلیسی یک قالب دیگر. به همین دلیل توصیه می شود برای نگارش متن با اساتید خود مشورت کنید. دوم، بیوگرافی؛ داشتن یک بیوگرافی "متعادل" کلیدی است. به طور مثال تدریس در دبیرستان، داشتن سابقه کاری اجرایی به طور مثال پژوهشگر یک مرکز مطالعاتی بودن ، سابقه همکاری در برگزاری سمینارها، فعالیت های انسان دوستانه و غیره که همگی به نوعی دستاورد به حساب می آیند و در یک روند زمانی با زحمت فراوان بدست آمده اند در بیوگرافی باید برجسته شوند. همزمان از تعریف و تمجید های بیهوده از خود که جنبه اغراق آمیز هم داشته باشد باید خودداری کرد. مثلا یک شخص در سن پایین بهتر است تاکید نکند که دهها شغل مدیریتی داشته است. سوم، داشتن آشنایی از قبل با پژوهشگران خارجی؛ در این خصوص دکتر برزگر بر اهمیت ارتباط با سخنرانانی که در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی داخلی حضور پیدا می کنند، تاکید کرد. وی در آخر از مواردی دیگر همچون نحوه معرفی خود، داشتن اطلاعات قبلی از سابقه کاری و پژوهشی اشخاصی که در سمینار حضور می یابند سخن گفت.
3. نحوه ارائه مطلب در سمینارهای بین المللی: در این خصوص دکتر برزگر بر چند مورد تاکید کرد. نخست، ماندن در چارچوب زمان؛ وی اظهار داشت باید تلاش کرد تا از چارچوب وقت اختصاص یافته در فورمت آن کنفرانس خارج نشد. چون وظیفه یک مدیر خوب در یک سمینار این است که طبق برنامه پیش برود و لذا اگر سخنرانی فراتر از زمان اختصاص یافته حرکت کند مدیر جلسه را به چالش می کشد. کارآمدترین و بهترین حجم زمانی برای ارائه ده دقیقه است.
دوم، دسته بندی بحث؛ بهتر است در همان ابتدا فورمت ارائه در قالب چند نکته دسته بندی شود. همیشه خوب است که نکته اصلی یک بحث در همان ابتدا گفته شود تا از این طریق ارائه کننده ارتباط فکری خود با حضار را تا پایان آن بحث ادامه دهد. سوم، دوری از بحث های تاریخی و تئوریک؛ فرض بر این است که دیگران از بحث های تاریخی و تئوریک آگاهی دارند. از این رو یا از بیان آن ها خودداری کنید یا در صورت ضرورت صرفا در چند لحظه آنها را مطرح کنید. به طور مثال، سیاست ایران در سوریه به نوعی از رئالیسم پیروی می کند و رئالیسم هم به معنای حفظ منافع ژئوپلیتیک کشور است. استفاده از تاریخ هم صرفا باید با استفاده از کدهای تاریخی برای بیان علل تداوم آن روند در زمان فعلی باشد. مثلا، ایران به آمریکا در سرنگونی طالبان کمک کرد اما آمریکا ایران را در "محور شرارت" قرار داد. بنابراین ایران اکنون در همکاری با آمریکا در افغانستان محتاط است.
چهارم، بیان نکردن تمامی نکات؛ هیچ گاه تصور نکنید که تمامی نکات را باید در طی ارائه مطرح کرد. سخنران خوب کسی است که در قسمت سوال و جواب هم پاسخ گوی خوبی باشد و برخی نکات جدید را در این قسمت برای حمایت از بحث خود مطرح کند. وی از مواردی همچون داشتن قدرت اقناعی، دسته بندی ذهنی قوی، ساده بودن در بیان، به راحتی ارتباط برقرار کردن با حضار و متعادل بودن در پاسخگویی به عنوان ملاک ارزیابی یک سخنران خوب یاد کرد.
در آخر این استاد دانشگاه ویژگی سوال خوب در سمینارها را توجه به متن جلسه، داشتن نکته، کوتاه بودن، عدم ورود به بحث های تاریخی و تئوریک مگر به صورت محدود برشمرد. وی همچنین از داشتن نگاه رو به جلو، مثبت بودن، علمی بودن، دیدگاه انتقادی و دوری از ایدئولوژیک بودن به عنوان ویژگی های یک پژوهشگر خوب در ارائه کامنت و راه حل برای خروج از یک معضل بشری یاد کرد.
این جلسه با پرسش و پاسخ حاضرین به پایان رسید.
گزارش : منیر حضوری