الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا از منظر وزیر امور خارجه ترکیه

داوود اغلو با اظهار اینکه روابط ترکیه با اتحادیه اروپا اساسی ترین هدف استراتژیک سیاست خارجی ترکیه را تشکیل می دهد، اعلام کرد حرکت راسخ و مهم ترکیه در این راه متوقف نخواهد شد. وی  اعلام کرد، با اجرایی شدن قرار داد لیسبون از اول دسامبر2009، زمان ارزیابی روابط ترکیه و اتحادیه اروپا فرا رسیده است. وزیر خارجه ترکیه تاکید کرد که اتحادیه اروپا با قرارداد لیسبون درصدد آن است که با یک ساختار جدید در صحنه جهانی ظهور نماید. از نظر وی اکنون زمان تولید افکار جدید و یافتن طرز تفکرهای نوین است. باید فرصت نزدیک سازی هر چه بیشتر روابطمان با اتحادیه اروپا را فراهم سازیم. ترکیه از یک سو در قبال منطقه خود و دیگر مناطق دور دست از سیاستی سازنده پیروی کرده و از سوی دیگر موقعیت یکپارچه خود با اتحادیه اروپا را حفظ خواهد کرد. عضویت کامل دراتحادیه اروپا ترجیح استراتژیک ترکیه بوده و این ترجیح یکی از مهمترین طرح های دوره جمهوریت است.

 

داوود اغلو، با اشاره به اینکه ترکیه جزء لاینفک اتحادیه اروپاست، اعلام کرد که چند سال قبل قرارداد وحدت گمرکی با اتحادیه اروپا را به امضاء رساندیم و اکنون اتحادیه اروپا، بزرگترین شریک تجاری ماست. میان ترکیه و اتحادیه اروپا در سیاست های امنیتی، یک همکاری گسترده مورد بحث است. از نظر وی ترکیه در سیاست و عملیات های دفاعی و امنیتی اروپا از بوسنی هرزگوین گرفته تاکنگو جز مشارکت کنندگان مقدم این اتحادیه است. باید افزود که ترکیه در این زمینه در لیبی را در سرنگونی قذاقی نیز با عملیات های دفاعی و امنیتی اروپا همکاری کرد.


داوود اغلو معتقد است که سربازان و پرسنل غیر نظامی ترکیه به همراه همتایان خود از اتحادیه اروپا برای تامین و حفظ صلح، ثبات و امنیت و تحکیم بخشی به آن در یک منطقه جغرافیایی وسیع، با هم همکاری می کنند.


او می افزاید از جمله دلایل این همکاری تاثیرپذیری ترکیه از تحولات و اندیشه های سیاسی اروپا مانند رنسانس، عصر دانش و همچنین انقلاب فرانسه است. وزیر خارجه ترکیه اصلاحات آتاتورک برای مدرنیزه کردن ترکیه را تاثیرپذیری از آن اندیشه ها می داند.

 

داوود اوغلو در آخرین مرحله در این روند و مدرنیزاسیون را، قبول عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا می داند. او معتقد است که الحاق ترکیه به اتحادیه وارد یک روند غیر قابل برگشت گردیده است.


داوود اوغلو به معیارهای کپنهاک را که آن اتحادیه اروپا از ترکیه خواهان احترام به حقوق بشر، توسعه سیاسی، رعایت حقوق و حفظ حقوق اقلیت ها، حرکت در جهت توسعه اقتصادی شده بود می گوید در انجام اصلاحات مورد نیاز برای عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا تلاش می کنیم و در طول سال های اخیر اصلاحاتی را آغاز کرده  و آن اجرا نمودیم.


او می گوید هدف از این اصلاحات، نه تنها، تامین هماهنگی با معیارهای سیاسی کپنهاک، بلکه پاسخگویی به انتظارات و خواسته های ملت ترکیه درزمینه تحکیم دمکراسی و دمکراتیزاسیون است.


داوود اغلو معتقد است که ترکیه و اتحادیه اروپا با گذشت زمان به یکدیگر نزدیک می شوند. چرا که ترکیه خواهان ایجاد صلح، ثبات و امنیت در خاورمیانه، یکپارچگی شبه جزیره بالکان ، جوامع اروپا ،اتلانتیک، تحکیم دمکراسی و پایان یافتن درگیری-های  منطقه قفقاز و آسیای مرکزی  از طرق صلح آمیز ، تامین امنیت برای عرصه انرژی و نیز یاری رساندن جهت تقویت و تحکیم ثبات و امنیت در افغانستان و آسیاست.


به نظر می رسد سیاست ترکیه در این زمینه برای دستیابی به اهداف مذکور با سیاست های اتحادیه اروپا نقطه نظر مشترکی دارند. او معتقد است که ترکیه و اتحادیه اروپا باید به ارزش های روز افزون روند اشتراکی که می توانند داشته باشند بیشتر متمرکز شوندو می افزاید این کار با هدف عضویت کامل در اتحادیه اروپاست چرا که ترکیه، تنها کشوری است که در عین حال در گروه 20 کشور پیشرفته، عضو ناتو و عضو سازمان همکاری اسلامی است. سابقه عضویت موقت در شورای امنیت سازان ملل متحد را دارد و صاحب هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان و ششمین اقتصاد بزرگ اروپاست.


از منظری دیگر، از دیدگاه داوود اوغلو، این کشور، پاسدار دمکراسی، برتری حقوق، احترام به حقوق بشر و زوایای اساسی می باشد که اینها جز ارزش ها و ایده آل های اروپاست.


در نتیجه داوود ارغلو از اتحادیه اروپایی می خواهد شاخص های ذیل را در ارتباط با ترکیه رعایت کند:


1-    اصل پای بندی به قراردادها از سوی اتحادیه اروپا
2-    عدم تسری مسائل و مشکلات دو جانبه به مذاکرات مربوط به الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا
3-    عدم استفاده ابزاری از روند الحاق ترکیه به اتحادیه به عنوان دستاویز در سیاست داخلی از سوی برخی کشورهای اروپایی.


نویسنده

سید اسداله اطهری (ناظر علمی)

سید اسدلله اطهری پژوهشگر ارشد و ناظر علمی گروه تركيه شناسی در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه است. نامبرده عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی می باشد. حوزه مطالعاتی دکتر اطهری مطالعات منطقه‌اي خاورميانه، روابط ايران و تركيه و جامعه شناسی سیاسی و اندیشه سیاسی در ایران است.