ايران و تركيه در مسير تعامل

به نظر مي‌رسد كه روابط دو كشور ايران و تركيه با تغيير دولت‌ها دستخوش تحول شده است. البته عناصر ثابتي مناسبات میان ايران و تركيه را شكل مي‌دهد. از مهم‌ترين اين عناصر مساله همسايگي اين دو كشور و پرونده‌هاي مشترك بين آنهاست. مناسبات فرهنگي و تجاری و اقتصادی امنيتي و اعتماد متقابلي كه بين دو كشور وجود دارد، اهميت اين روابط را بيشتر و بيشتر كرده است. روابط رو به گسترش دو كشور به ويژه پس از روی کارامدن حزب عدالت و توسعه   و اتخاذ سياست تنش‌زدايي با همسايگان باعث شده كه روابط بين ايران و تركيه بيش از پيش افزايش يابد. همچنين همكاري‌هاي مشترك اين دو كشور در پرونده‌هاي مهم از جمله پرونده عراق، كردها،‌ ميانجيگري تركيه در مذاكرات هسته‌يي، نقش استانبول در مذاكرات ايران و غرب و بهار عربي و ظهور پدیده های جديد در منطقه از جمله مسائل امنيتي سوريه و مساله طارق‌الهاشمي و ناامني هاي عراق رایزنی مقامات دو کشور را الزامی می سازد.

دولت جديد ايران سياست گشايش و تعامل با نظام بين‌المللي را مطرح كرده و با ايالات متحده بويژه در بحث هسته‌يي مستقيما به مذاكره پرداخته است. لازم به ذكر است كه تركيه نخستين كشور مسلماني است كه وزير امور خارجه ايران به آنجا سفر و در پاگواش درباره خلع سلاح و امنيت منطقه‌يي و جهاني سخنراني كرده است. انتخاب اين كشور انتخاب مهمي بوده و گوياي اين نكته است كه تركيه آنقدر مهم بوده كه در بين كشورهاي خاورميانه به عنوان نخستين كشور براي سفر وزير امور خارجه كشورمان انتخاب شده است. اكنون نيز همكاري بين ايران و تركيه درباره پرونده‌هاي مفتوحه در منطقه است. يكي از مهم‌ترين اين پرونده‌ها مساله سوريه است كه تنها با همكاري اين دو كشور مي‌تواند رفع شود. مساله مهم اين است كه نگاه دو كشور به مذاكرات ژنو 2 چگونه بايد باشد . انها قطعا بايد به دنبال راه‌حل‌هاي سياسي در خصوص پرونده سوريه باشند نه راه‌حل‌هاي نظامي. در ساير پرونده‌هاي منطقه‌يي نيز مانند ثبات در عراق به ويژه در شمال اين كشور و مسائلي كه ممكن است تماميت ارضي هر دو كشور را با تهديد جدي مواجه كند بايد به تبادل‌نظر بپردازند. همكاري‌هايي در زمينه انرژي، اقتصاد، مسایل مرزي، انتقال گاز ايران به اروپا و همكاري‌هاي بين ايران و تركيه در سطح منطقه ظرفيت هايي است كه در رابطه دو كشور بايد مدنظر قرار گيرد. دو كشور مي‌توانند با هم در حل و فصل مسائل منطقه‌يي گام‌هاي محكمي بردارند.

تاریخ معاصر منطقه  نشان داده است هر زمان كه ايران و تركيه در سطح خاورميانه با هم همكاري كرده‌اند، ثبات و امنيت به منطقه برگشته است. بايد خاطر نشان كنيم كه ترك‌ها بعد از اتخاذ سیاست امحاي مشكلات با همسايگان به سوي نوعثماني‌گري و هژموني منطقه‌يي حركت كرده‌اند.مداخله نظامي در سوريه وحمایت سیاسی و لجستیکی ازمخا لفین سوریه، اجازه دادن به القاعده براي ورود به سوریه از خاک اين كشور، دخالت در امور داخلی  عراق و پرونده طارق الهاشمي، مسائل مربوط به كردهادر ز مینه انرزی که با مخالفت امریکا رو به رو شد، گشايش درها به روي اسراييل علی رغم حادثه کشتی مرمره نمونه هايي از اين رويكردها را نشان مي دهد. اما در نهايت ديدند كه تنها كشور ايران است كه نسبت به رژيم‌ها و دولت‌ها ی دیگر با تركيه کار می کند و تركيه نبايد به دنبال هژموني  منطقه ای باشد بلكه بايد همكاري و همگرايي با ايران را در زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي و امنيتي در دستور كار خود قرار دهد و در نتيجه اين روابط هيچ يك از دو كشور ايران و تركيه نبايد زير سلطه قرار بگيرند.

يقينا اين دو كشور مي‌توانند با همكاري يكديگر پرونده‌هاي منطقه‌يي را حل و فصل كنند. هردو كشور از ظرفيت‌هايي برخوردارند كه نياز به ظرافت و هماهنگي راهبردي دارد كه اكنون اين امر با به قدرت رسيدن دولت جديد در ايران که نماینده اکثریت جامعه مدني و وجدان خصوصي ايراني هاست و به تبع آن روي كار آمدن ديپلمات‌هاي ماهر امکان پذیر شده است .ترکیه می تواند از این فر صت استفاده کرده و روابط دو کشور را تعمیق بخشد.