تنگنای مسئولیت حمایت: بررسی موردی سوریه و لیبی از منظر شورای امنیت سازمان ملل متحد

روز چهارشنبه 27 آذرماه 1392، اولین جلسه از مجموعه جلسات "کارگاه زبان انگلیسی" پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با موضوع "تنگنای مسئولیت حمایت: بررسی موردی سوریه و لیبی از منظر شورای امنیت سازمان ملل متحد" برگزار شد. در این جلسه آقای سید مجید مهاجرانی پژوهشگر مهمان پژوهشکده در حضور جمعی از پژوهشگران مهمان پژوهشکده نکاتی را در خصوص موضوع نشست مطرح کرد.
 
آقای مهاجرانی در ابتدا به بررسی تاریخچه شکل گیری مفهوم "مسئولیت حمایت" در حوزه روابط بین الملل پرداخت و گفت، مسئولیت حمایت از جمله مفاهیم جدید در حقوق بین الملل است که تکیه اصلی آن بر امنیت انسانی و مداخلات بشردوستانه است. مفهوم مسئولیت حمایت دربرگیرنده سه عنصر مسئولیت بازدارندگی، مسئولیت واکنشی و مسئولیت بازسازی است. این دکترین در تلاش است گزینشی عمل کردن مداخلات بشردوستانه را که تحت لوای نیات سیاسی دولت های مداخله گر انجام می شود، مورد تدقیق و تصحیح قرار دهد.
 
این پژوهشگر در ادامه به بررسی موردی حضور نیروهای بین المللی در لیبی و نیز تحولات سوریه پرداخت. او تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل را در مورد لیبی را با توجه به سابقه عملکرد این شورا در دیگر موضوعات بین المللی مورد بررسی قرار داد. اصول دكترين مسئوليت حمايت در بحران ليبي، با توجه به نسل‌كشي و جرايم عليه بشريت صورت گرفته توسط نيروهاي دولتي و خودداري دولت از جلوگيري و توقف اين اقدامات، بستر لازم براي واكنش جامعه بين‌المللي در قالب تحريم‌هاي اقتصادي و سياسي در قالب قطعنامه 1970 شوراي امنيت و اقدامات و مداخلات نظامي با كسب مجوز از شوراي امنيت را در قالب قطعنامه 1973فراهم آورد. وی در ادامه تصریح کرد، دکترین مسئولیت حمایت تنها دربرگیرنده اقدامات نظامی جهت ساقط کردن حکومت های دیکتاتور نیست؛ بلکه شامل اقدامات بازسازی مانند كمك به برقراري انتخابات آزاد، استقرار امنيت و محاكمه منصفانه مرتكبان جنايت، می باشد. در ادامه آقای مهاجرانی با توجه به شرایط حاکم در سوریه به بررسی شرایط ورود این نظریه به بحران سوریه پرداخت.
 
این جلسه با پرسش و پاسخ حاضرین پایان پذیرفت.
 
گزارش: سمیه مروتی، پژوهشگر مهمان پژوهشکده.