سناریوهای محتمل و گزینه های اقدام در بحران سوریه

بحران سوریه به مراحل حساس خود رسیده است وخاورمیانه پر التهاب ترین ایام خود را سپری می کند . طرح ادعای جبهه غربی – عربی در خصوص کاربرد سلاح شیمیایی از سوی ارتش سوریه در حومه دمشق و رد آن از سوی دولت سوریه و حامیان آن نقطه کانونی بحران و موضوع اصلی دعاوی طرفین را تشکیل داده است . احتمال وقوع مداخله نظامی آمریکا و هم پیمانانش در سوریه سایه شوم جنگ رابر منطقه گسترانیده است .

 ورود بازرسان سازمان ملل و موافقت دمشق با ماموریت نامحدود آنان  برای حقیقت یابی و ریشه یابی موضوع نتوانسته از حجم روبه تزاید بحران بکاهد و آمریکا همچنان در شیپور جنگ می دمد .

صرف نظر از ادعای مطروحه غرب، وقوع حمله شیمیایی از سوی ارتش به منطقه  غوطه شرقی در حومه دمشق به دلایلی چون : برتری ارتش در عرصه نبرد میدانی ، پیوستگی جغرافیایی منطقه با محل استقرار نیروهای دولتی و شهر دمشق و همزمانی وقوع این حملات با ورود بازرسان سازمان ملل متحد با تردید های اساسی مواجه بوده  و می توان چنین نتیجه گرفت که دولت سوریه اساساً دراین شرایط نیازمند دست یازیدن به اقدامی که قواعد بازی سیاسی – دیپماتیک را بر هم زده و زمینه محکومیت خود را فراهم آورد، نیست.
  اما درخصوص سناریوهای محتمل وگزینه های اقدام  در شرایط کنونی دو احتمال قابل طرح است که در دو طیف از احتمالات خوش بینانه و بدبینانه قابل جمع می باشد.

سناریوی نخست ناظر بر کارکرد تبلیغاتی طرح احتمال حمله نظامی به سوریه می باشد که از سوی آمریکا و متحدان منطقه ای و فرا منطقه ای آن برای اعمال فشار به دولت سوریه و حامیان این کشور مطرح می گردد تا به نوعی بر هم خوردن موازنه قوا میان دولت و معارضان را که اکنون با پیروزهای ارتش سوریه و ورود 90 هزار نیروی بسیج مردمی به عرصه برقراری امنیت و کمک به پاکسازی مناطق تصرف شده ارتش شرایط نبرد را دگرگون نموده و توازن قوا به نفع رژیم بشار اسد در عرصه میدانی رقم زده  و وضعیت سیاسی این دولت را در مذاکرات احتمالی آینده بهبود بخشیده است،از این منظر آمریکا  در صدد است که با هجمه شدید  تبلیغاتی و جنگ روانی علیه دولت سوریه و تهدید به اعمال زور و مداخله نظامی ؛ معارضان  سوری را در موقعیتی برابر وارد عرصه مذاکرات کنفرانس ژنو 2 نماید و لذا تهدیدات غرب علیه سوریه وتوسل به زور علیه این رژیم جنبه عملیاتی به خود نخواهد گرفت.

لذا با عنایت به موارد مطروحه میتوان چنین نتیجه گرفت که هدف آمریکا از طرح احتمال مداخله محدود نظامی و یا عملی کردن آن و نیز کارشکنی واخلال در برگزاری کنفرانس ژنو 2ولغو یکجانبه  نسشت مقدماتی این کنفرانس با روسیه فرسایشی کردن جنگ در  سوریه است چرا که تضعیف حکومت مرکزی ونیز مهیا کردن شرایطی که در آن امکان برتری هیچکدام از طرفین منازعه وجود نداشته باشدگزینه مطلوب آمریکا بشمار  می آید که در آن گروهی از زبده ترین نیروهای تروریستی  و  ستیزه جویان تندرو  القاعده گسیل شده از کشورهای منطقه و اروپا در باتلاق جنگ  سوریه فرورفته و مخاطرات امنیتی وافراط گرایی آنان دامن گیر غرب نخواهد شد و از سوی دیگر با ادامه جنگ و سلب امکان برتری مطلق دولت سوریه ازطریق حمایت و پشتیبانی های جبهه غربی - عربی از معارضان منجر به تضعیف دولت مرکزی سوریه شده و تقویت امنیت رژیم صهیونیستی را در پی خواهد داشت . 

سناریوی دوم :

آمریکا با بکارگیری گزینه حملات محدود موشکی و هوایی در وهله اول در صدد براندازی رژیم بشار اسد و تغییر حکومت در سوریه و ایجاد نظم جدید در منطقه خواهد بود تا دایره نفوذ خود را در حوزه های ژئو پلتیک کشورهایی چون روسیه  و ایران افزایش داده و مهندسی جدید از نظم مطلوب خود را با متحدان منطقه ای خود ( عربستان ،ترکیه و قطر ) سامان داده وماتریس امنیتی جدیدی را ترسیم نماید . اما چنین رویکردی و تحقق گزینه نظامی علیه سوریه با موانع متعددی مواجه است که ذیلاً به آنها پرداخته می شود :

نخست ، وضعیت نامساعد منطقه ای و بین المللی در کنار وجود نیروهای باز دارنده منطقه ای و فرا منطقه ای بخصوص روسیه و ایران درکنار حزب ا... و عراق که با رویکرد آمریکا مخالف بوده و در قبال  هرگونه اقدام خارج ازقواعد بین المللی وچارچوب های قانونی و حقوقی واکنش نشان خواهند داد.

دوم ، غیر قابل پیش بینی بودن شدت واکنش و نوع پاسخ طرف متقابل و  نامحدود بودن دامنه گسترش بحران که امنیت منطقه و جهان را با چالش جدی مواجه کرده و عواقب و عوارض گسترده آن فاجعه ای بزرگ را برای خاورمیانه رقم خواهد زد که ابعاد آن بسیار فراتر از جنگ های عراق و افغانستان خواهد بود

سوم ، آسیب پذیری شدید اسرائیل بعنوان نقطه کانون ملاحظات امنیتی آمریکا در خاورمیانه در صورت وقوع هر نوع  جنگ فراگیر در منطقه.

چهارم ، وضعیت داخلی و افکار عمومی آمریکا و سوابق تلخ مداخلات نظامی این کشور در عراق و افغانستان؛ ماجرا جویی جدید نظامی این کشور را با مانع جدی مواجه کرده است.

پنجم : فقدان یک جایگزین مناسب و قابل اعتماد برای آمریکا در صوت سقوط رژیم کنونی سوریه و احتمال تشکیل یک دولت رادیکال حامی تروریسم در سوریه  و قدرت گرفتن ستیزه جویان دشمن آمریکا نظیر القاعده ، جبهه النصره در  نزدیکی مرزهای اسرائیل را نیز باید به نگرانی آمریکا در خاورمیانه اضافه نمود .