فرصت ها و تهدیدهای پیش روی مصر

روز پنجشنبه 12 بهمن 1391، گروه مطالعات مصر و شمال آفریقا پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، نشستی را با عنوان "فرصت ها و تهدیدهای پیش روی مصر " برگزار کرد. در این نشست که با حضور دکتر سیدعبدالأمیر نبوی مدیر گروه، اعضاء و برخی از دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد تشکیل شد، آقای احمد مصطفی پژوهشگر مصری دفتر مطالعات اجتماعی دانشگاه سنگال و تحلیل گر و مترجم متون حقوقی به ایراد سخنرانی پرداخت. مدیریت این نشست را آقای اباذر براری پژوهشگر مهمان و عضو گروه مطالعات مصر و شمال آفریقا پژوهشکده بر عهده داشت.

این پژوهشگر مصری ابتدا ضمن اشاره به وجود شکاف نسلی در جامعه مصر ابراز داشت این شکاف نه تنها در میان جریان های سیاسی ریشه دار مانند اخوان المسلمین بلکه در تمامی جامعه مصر مشاهده می شود. وی شکاف نسلی را متأثر از ارزش های متفاوت، وسایل ارتباطی و ورود تکنولوژی های پیشرفته ارتباطی در دو دهه اخیر دانست و تأکید کرد در فضای اجتماعی و سیاسی مصر در حال حاضر شکاف میان دو گروه نسل جوان و نخبگان سیاسی قدیمی عميق است و عمیق تر هم می شود. وی ریشه بسیاری از درگیری های کنونی میان اخوان المسلمین و گروه های لیبرال را در این امر دانست و بیان کرد در حالیکه جوانان مصری خواهان مشارکت بودند، نخبگان دغدغه کنترل و حفظ موقعیت را داشتند، در  نتيجه در مصر پس از انقلاب برخی از منازعات پیشین همچنان حفظ شده است. 

در ادامه، آقای مصطفی با توجه به اعتراضات شکل گرفته نسبت به دولت محمد مرسی، ریشه اعتراضات مردمی را در دو بخش بررسی کرد: بخش اول که از نظر جغرافیایی در شهر های ساحل نیل به ویژه پرت سعید صورت می گیرد، در واکنش به احکام اعدام صادر شده علیه محکومین به قتل در جریان درگیری پس از مسابقه سال گذشته ميان دو تيم فوتبال بوده است. وی هدف از این اعتراض را بیشتر موضوعات حقوقی و مربوط به نوع نگاه دولت به قوه قضائیه و عدم رعایت استقلال آن دانست.بخش دوم که در قاهره صورت می گیرد بیشتر معطوف به مشارکت خواهی جوانان و گروه های لیبرال در اداره امور کشور و اعتراض به ناکارامدی های دولت است. وي سپس به عملکرد ارتش مصر و ایفای نقش سازنده در جریان انقلاب اشاره کرد و در عین حال عملکرد شورای عالی نیرو های مسلح را چندان مثبت ندانست. 

آقاي مصطفي در پايان به اعتراضات موجود در جامعه مصر در خصوص نحوه سیاست‌ورزی و اداره امور از سوي اخوان المسلمین اشاره کرد و دلیل آن را عدم موفقیت اخوان در استفاده از ظرفیت گروه های مختلف در جامعه مصر دانست. به طور مثال وی تاکید کرد هرچند اخواني ها در زمینه تجارت و بازرگاني تجارب بسیار خوبی دارند، اما نشان داده اند كه در عرصه اقتصادی اقتصاد دان های خوبی نیستند. ضمن آنکه اکنون بسیاری از اعتراضات به اخوان معطوف به وادار ساختن آن برای به خدمت گرفتن سایر گروه ها به ویژه گروه های جوان است. وی تاکید کرد اخوان المسلمین باید شفافیت بیشتری از خود نشان دهد تا شائبه فساد در دستگاه های تحت کنترل آن از میان برود. 

در نهایت این نشست با پرسش و پاسخ حاضرین به پایان رسید.

 گزارش: منیر حضوری، دبیر گروه مطالعات مصر و شمال آفریقا و محمد سلطانی نژاد پژوهشگر مهمان و عضو گروه مطالعات مصر و شمال آفریقا پژوهشکده.