افزایش تحریم ها و آینده مذاکرات هسته ای

مذاکرات هسته ای ایران با غرب به گونه ای پیش می رود که راههای برون رفت از وضعیت فعلی تا حدودی در شرایط کنونی کم رنگ بنظر می رسد. از یک سو طرف غربی همچنان امیدوار است  با تحریم های سخت، افزایش فشارهای بین المللی و قطعنامه های سختگیرانه  ایران را مجبور به پذیرش خواسته هایش کند. از سوی دیگر نیز ایران به هیچ وجه حاضر به توقف برنامه های هسته ای خود به شکل مورد نظر غرب نیست.
 

 در این میان تلاش اوباما برای جلب دیدگاههای افکار عمومی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز در این موضوع تاثیرگذار بوده است. تیم اوباما تلاش می کند نشان دهد که  تحریم های سختگیرانه در قبال ایران در حال نتیجه دادن است و باید ادامه پیدا کند. رییس جمهور آمریکا در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری گذشته این کشور قول داده بود که  به برنامه های هسته ای ایران سرو سامان بخشد و در تبلیغات این دوره باید در رابطه با آن شعارهای انتخاباتی پاسخگو باشد. 
 

متاسفانه کشورهای غربی  در طول این سالها همچنان  در حال اعمال  سیاست های تحریمی و تهدیدات نظامی علیه ایران هستند اما این کشورها باید توجه داشته باشند که ایران هیچ گاه در شرایط فشار تن به مذاکره نمی دهد. حتی تجربه نشان داده که ایران برای بازگشت به برابری سیاسی در مذاکرات یک گام به جلو برمی دارد. در سالهای گذشته این گام  به پیش  انتقال غنی سازی به کارخانه فردو، افزایش درجه غنی سازی  اورانیوم و یا اعلام راه اندازی سایت جدید اتمی بوده است. در واقع فشارهای غرب همیشه نتیجه عکس داشته است. 
 

 در این شرایط که دو طرف پرونده هسته ای ایران به یکدیگر بی اعتماد هستند وجود یک طرف سوم که مذاکرات را به جلو هدایت کند مهم است. طرح گام به گام روسیه در این میان می تواند یک راه حل باشد هرچند که در گذشته نیز مطرح شد و به جایی نرسید و مسکوت ماند.اما روسها علاقه مند  هستند بنا بر دلایلی مجددا آن را  مطرح  کنند به ویژه  اینکه اخیرا کش مکش هایی میان روسیه و غرب در رابطه با بحث سپر دفاع موشکی نیز مطرح شده است. ورود طرف سومی مانند روسیه با طرح مستقلی چون طرح گام به گام می تواند به گونه ای دو طرف را به  هم وصل کند و روزنه ای برای خروج مذاکرات از بن بست فعلی باشد. 
 

در این میان تمام تلاش ایران باید بر این سیاست متمرکز باشد که  بازی برد-باخت مورد نظر غرب را به سمت بازی برد-برد هدایت کند. یک طرح دیگر نیز می تواند این باشد که نقش بازیگران غیر دائم شورای امنیت و حتی  دبیر کل سازمان ملل در روند مذاکرات تقویت شود. بهرحال ایران همچنان مشروعیتی برای شورای امنیت در قالب ملل متحد قائل است و نماینده ایران در سازمان ملل متحد با این شورا تعامل دارد. یک نمونه موفق از این گونه مذاکرات امضای "بیانیه تهران" میان ایران، ترکیه و برزیل بود. بسیاری از غربیها از اینکه آن فرصت را از دست دادند ناراحت هستند. 
 

در چنین شرایطی طرف غربی نیز باید با حرف  جدیدی وارد مذاکرات هسته ای شود و حداقل اینکه غنی سازی اورانیوم در خاک ایران را بپذیرد. کم و زیاد تحریم های غرب یک نتیجه خواهد داشت چرا که ایران همه تحریم های غرب به صورت یک صورت واحد می نگرد. این تحریم ها از گذشته مطرح بوده و در آینده نیز ادامه خواهد یافت اما تردیدی در سیاست های هسته ای ایران ایجاد نمی کند. 

البته در حال حاضر نیز چشم انداز مطمئنی هم برای اینکه تمام  کشورهای اروپایی بتوانند برای تحریم بانک مرکزی و یا نفت ایران باهم متحد شوند وجود ندارد. درجه منافع این کشورها از رابطه با ایران در قالب اتحادیه اروپا با یکدیگر یکسان نیست. البته بحث آمریکا در این میان جدا است چرا که آمریکا  رابطه اقتصادی زیادی با ایران ندارد و در این میان می تواند صبورتر باشد و دیگران را نیز تشویق به ادامه تحریم ها کند. 
 

با این وجود در صورت انتخاب مجدد اوباما به ریاست جمهوری آمریکا احتمال آن زیاد است که این کشور سیاست تعاملی در برابر ایران در پیش گیرد و در دور دوم دوره ریاست جمهوری اش وارد گفت و گو با ایران شود. برنامه هسته ای ایران به نقطه ای رسیده که بعید است سیاست ایران در این مرحله متوقف شود. اما ایران همواره باید از تداوم مذاکرات بدون پیش شرط استقبال کند. 

منبع: روزنامه آرمان