هم افزایی تهدیدات استراتژی جدید اوباما علیه ایران
طی چند روز گذشته تحولات و رویدادهایی در خاورمیانه رخ داده است که همگی به شکلی نشانگر استراتژی جدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این استراتژی، برعکس استراتژی قبلی که دولت اوباما تاکید فراوانی بر دیپلماسی و حل مسئله هسته ای ایران از طریق مذاکره و مصالحه داشت، تاکید بر هم افزایی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. به تعبیری دیگر، دولت اوباما در حال گذار از استراتژی ابتدایی خود و بازگشت به استراتژی فشار و تهدید نظامی است که در دوران بوش در اولویت آمریکا قرار داشت.
البته علائم این استراتژی را می توان در سیاست ها و اقدامات یک سال گذشته دولت اوباما به خوبی مشاهده کرد. از جمله می توان به تلاش های آرام دولت اوباما در ورود کشتی های پیشرفته دارای توان مقابله با موشک های بالستیک به خلیج فارس، تقویت سامانه های دفاع هوایی کشورهای عربی، تلاش برای تحقق طرح سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه و تحولات چند روز گذشته از جمله اعلام خبر خروج آمریکا از عراق، مانورهای مشترک آمریکا و اسرائیل، طرح اتهام واهی از سوی آمریکا مبنی بر ترور سفیر عربستان و در نهایت گزارش کاملاً منفی دبیر کل آژانس بین الملل انرژی اتمی اشاره کرد.
هرچند این برنامه ها و رویدادها از سال گذشته در جریان بوده اند، ولی طی چند روز گذشته روند تحولات سرعت بیشتری گرفته است. هدف چنین تغییری افزایش فشار بر جمهوری اسلامی ایران و ارسال پیغام به چین و روسیه است که در صورت عدم همراهی آنها با تحریم های جدی تر، احتمال حمله نظامی آمریکا و اسرائیل وجود دارد. برای اثبات این موضوع می توان به تحولاتی چند روز گذشته اشاره نمود که همگی به اشکال مختلف امنیت جمهوری اسلامی را هدف قرار دادهاند. به عنوان مثال، برخلاف برخی تحلیلها، خروج نظامی آمریکا با هدف کاستن فشار بر دولت آمریکا و ایجاد فرصت مناسب برای اعمال فشار بیشتر بر ایران صورت می گیرد. آمریکا قصد دارد با بیرون کشیدن نیروهای خود از عراق، آسیب پذیری خود در مقابل ایران را کم کند.
همچنین اسرائیل طی چند روز گذشته مانوری را برگزار که در آن نیروی نظامی اسرائیل موشک شبیه سازی شده شهاب3 را ردیابی و در نهایت منهدم کردند. در ابتدای سال 2012 نیز دولت اسرائیل قصد دارد به کمک آمریکا مانوری مشترک را برگزار کند. در این مانور قرار است تمامی سامانه های دفاع هوایی شامل «نیزه 2»(Arrow 2) و «گنبد آهنین»( Iron Dome) اسراییل، سامانه «اتهاد»( America's Terminal High Altitude Area Defense) آمریکا و «سامانه ضدموشک های بالستیک موسوم به ایجیس»( Aegis Ballistic Missile Defense System) مورد آزمایش قرار گیرند.
افزون بر این، آمریکا طی یک ساله گذشته به شدت در زمینه تقویت سامانه های دفاع هوایی کشورهای عربی فعال بوده است. عربستان و امارات در حال حاضر توانسته اند برخی از پیشرفته ترین سامانه های دفاع هوایی آمریکا را خریداری و عملیاتی کنند. اگر این خریدها را در کنار کشتی ایجیس و همچنین تلاش دولت اوباما برای ایجاد سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه قرار دهیم، استراتژی هم افزایی تهدید آمریکا علیه ایران در بخش نظامی کاملاً آشکار می شود.
در سطح دیپلماسی نیز دولت آمریکا به دنبال طرح موضوعات جدید علیه جمهوری اسلامی ایران است. هدف این تلاش ها فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی و در نهایت تضعیف موضع روسیه و چین در شورای امنیت است. اتهامات واهی که از سوی آمریکا در مورد ترور سفیر سعودی مطرح شده است، همچنین گزارش مفصل و منفی دبیرکل آژانس در این سطح قابل تحلیل است. دولت آمریکا قصد دارد با این اتهامات به روسیه و چین این نکته را دیکته کند که دیگر زمانی برای دیپلماسی باقی نمانده و آنها باید همراهی بیشتری با غرب در چارچوب شورای امنیت داشته باشند. دولت اسرائیل نیز برای تکمیل این سیاست آمریکا، برگزاری مانورهای نظامی را در اولویت قرار داده است تا آمادگی خود برای حمله را نشان دهد.
در میان کشورهای اروپایی نیز نقش ایفای فشار بر ایران را فرانسه بر عهده گرفته است. طی چند روز گذشته سارکوزی بارها اعلام کرده است که به هر شکل ممکن برنامه هسته ای ایران باید متوقف شود. وی چندی پیش با مفروض پنداشتن حمله نظامی اسرائیل به ایران، این اقدام را بسیار خطرناک توصیف کرد. همچنین دبیرکل ناتو نیز در همراهی با سارکوزی دخالت ناتو در حمله نظامی به ایران را رد کرد. نکته مهم این است که دبیر کل ناتو و سارکوزی با این تکذیب ها و تاکید بر خطرناک بودن حمله به ایران نمی خواهند تنش ها را کم کنند. هدف اصلی آنها در نهایت در ادامه سیاست آمریکا در اعمال فشار بیشتر بر ایران قرار دارد. آنها می خواهند این پیغام را به ایران و متحدان آن مخابره کننده که تحولاتی در راه است تا تغییراتی در سیاست هسته ای ایران و مقاومت چین و روسیه در شورای امنیت ایجاد کنند.
به هر حال، برای مقابله با این استراتژی جدید دولت آمریکا قبل از هر چیز نباید وارد بازی خطرناکی شد که آمریکایی ها قصد عملیاتی کردن آن را دارند. برنامه هسته ای ایران بنا بر گزارشهای آژانس، به غیر از گزارش آخری که با فشار آمریکا تهیه شده است، ابعاد نظامی نداشته است. بنابراین باید روی این موضوع مانور داد و موضع ایران در قالب آژانس را به کمک کشورهای عدم تعهد تقویت کرد. باید بر این موضوع تاکید کرد که تاکنون صدها ساعت بازرسی سرزده از تاسیسات هسته ای و نظامی ایران صورت گرفته است و هیچ گونه نشانه ای مبنی بر نظامی بودن برنامه ها مشاهده نشده است.
تاکید بر دیپلماسی و حقوق کشورها در داشتن انرژی صلح آمیز هسته ای و همکاری بیشتر و گسترده تر با کشورهای عدم تعهد، روسیه و چین در قالب نهادهای بین المللی از جمله آژانس بین الملل انرژی اتمی، از دیگر اقدامات برای کاستن از فشارهای آمریکا و اسرائیل محسوب می شود. به هر حال در شرایطی که آمریکا و اسرائیل برخلاف تمامی اصول و قواعد بین المللی سیاست تنش زایی را در اولویت قرار داده اند، تاکید بر دیپلماسی، مذاکره و همراهی کشورهای غیرمتعهد، چین و روسیه به شکلی می توان توازن دهنده نرمی در مقابله با آن ها باشد.