نشست هاي متعدد بين المللي با كمترين تاثير بر افغانستان

هفته گذشته نشستي با حضور 14 كشور و سازمان بين المللي در استانبول، تحت عنوان «افغانستان و آينده اين كشور» برگزار شد. هدف از برگزاري اين نشست كه در آن تركيه، پاكستان و افغانستان محوريت اصلي در مذاكرات را داشتند بحث درباره موضوعات مختلف از جمله مساله صلح در افغانستان، روند واگذاري مسئوليت هاي امنيتي 17 ولايت اين كشور از ناتو به نيروهاي افغان و همچنين طرحي براي ايجاد نوعي از همكاري سازنده تازه ميان افغانستان و پاكستان بود. در پايان شركت كنندگان طي بيانيه يي خواستار انتقال مسئوليت هاي تامين امنيت در اين كشور از نيروهاي ايساف به افغان شدند. در همان حال حمايت از دولت و مردم افغانستان خواستار كمك به اين كشور براي ايجاد يك دولت قوي و دموكراتيك در افغانستان شدند.
 

 در جريان اين نشست، سران سه كشور تركيه، پاكستان و افغانستان به نوبه خود جلسات مختلفي را برگزار كردند كه در آن مسائل ويژه افغانستان و پاكستان مورد بررسي قرار گرفت و رييس جمهوري پاكستان نويد تلاش براي كمك به افغانستان جهت برقراري امنيت در افغانستان را داد. وي مجددا پاكستان را آماده هر نوع همكاري با افغانستان اعلام كرد. آنچه در طول كنفرانس و همچنين مذاكرات استانبول مطرح بود، بيان حمايتي بود كه به دليل نگاه به سوابق موضوع نمي توان در مورد اجرايي شدن آنها چندان اميدوار بود. 
 

نگاهي به تاريخ 20 ساله اخير در روابط پاكستان و افغانستان نشان مي دهد كه پاكستان همواره در مورد داشتن همكاري همه جانبه با افغانستان تاكيد داشته است، اما به دليل وضعيت استراتژيك پاكستان و اجبار آن براي برخورد با مشكلات ناشي از مخاصمات مختلف با هند و همچينن مسائل داخلي دايما در عمل رودرروي خواست هاي دولت و مردم افغانستان قرار گرفته است. موقعيت پاكستان و امنيتي كه غرب براي آن قايل است همواره باعث شده است پاكستان براي حفظ موقعيت استراتژيك خود، با دست بازتري در مورد افغانستان عمل كند. حتي پس از ديدار اخير خانم كلينتون وزير امور خارجه امريكا از اسلام آباد و اشاره بر نكته تازه يي مبني بر اينكه« ما در افغانستان هم مذاكره مي كنيم و هم مبارزه»، نوع جديدي از سياست را مطرح ساخته است كه نشان مي دهد پس از اجلاس استانبول، نقش عمده يي به پاكستان داده شده است، زيرا مذاكره به معناي آن است كه كشور پاكستان متقاعد شود تا از صلح در افغانستان حمايت كند و شالوده نوعي از همكاري متقابل را پي ريزي كند كه در آن گروه هاي عمده طالبان با ادغام در حكومت افغانستان پاياني صلح آميز براي جنگ 10 ساله افغانستان پديد آورند.
 

 در عين حال افغانستان اميدوار است با بستن پيمان استراتژيك با ايالات متحده پشتوانه لازم را در شكل گرفتن اين همكاري با پاكستان و همچنين به ثمر رساندن مبارزات داخلي عليه القاعده و طالبان و در مجموع ناامني در افغانستان به دست آورد. افغانستان خواستار آن است كه با دريافت تجهيزات نظامي و كمك هاي اقتصادي زيربناي اقتصادي خود را پي ريزي كند و به دليل اين پيمان پاكستان مجبور شود به حاكميت دولت و مردم افغانستان احترام بگذارد. حتي در مواردي عنوان مي شود كه تبليغات اخير در جهت جايگزين كردن شبكه حقاني به جاي طالبان و معطوف كردن توجه مردم به آن تلاشي است از سوي غرب در جهت دور كردن توجه از طالبان تا تلاش دولت افغانستان براي وارد كردن اين گروه به ساختار سياسي را جامه عمل بپوشاند.
 

 در حال حاضر به دليل صدماتي كه طالبان به افغانستان وارد كرده است اين خواست با واكنش تند مردم و نفرت آنان از اين گروه روبرو مي شود. بي شك تشكيل نشست هاي بين المللي و اتخاذ تصميمات در آن از نظر عملي همواره در افغانستان با دشواري هايي روبرو خواهد بود، زيرا اجراي آن مستلزم وجود شرايطي است كه اولين آن توانمندي دولت در اعمال حاكميت خويش است. در حال حاضر مشكلات متعدد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و قومي و همچنين فساد موجود در ساختار سياسي مانعي عمده براي رسيدن به اين اهداف ايجاد كرده است و اين در حالي است كه غرب بويژه ايالات متحده به دليل هزينه كمرشكن جنگ تمايل چنداني به ماندن در صحنه هاي نبرد افغانستان ندارد. 
 

امريكا با نشست استانبول خواستار نوعي تفاهم منطقه يي است و همچنين قرار است با تشكيل لويي جرگه زمينه هاي لازم براي شركت در اجلاس «بن دوم» با شركت 90 كشور كه ظاهرا هدف آن براي كمك به افغانستان است فراهم آيد. اما مي توان گفت حتي تشكيل آن نيز تا زماني كه شرايط سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه در بحران قرار دارد، با وجود تصميمات قابل توجه نيز نخواهد توانست قدمي در راه كمك به حل مشكلات افغانستان تلقي شود.