نقش کار آمدی اقتصادی در پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه

ورود اسلام گرایان به عرصه قدرت سیاسی ترکیه مقاوت های زیادی در دهه های اخیر برانگیخت .مداخله ارتش ،تهدید به کودتا،دستگیری نخبگان سیاسی ،انحلال احزاب و ممنوعیت فعالیت سیاسی از جمله مواردی بود که احزاب اسلام گرا تا  زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002 با آن مواجه بودند.اما مسائل داخلی و شرایط بین المللی سبب شد تا حزب عدالت و توسعه ضمن بهره گیری از میراث پیشینیان همچون حزب فضیلت و رفاه و.. علیرغم میل کمالیست ها برکجاوه قدرت سوار شود.کمتر کسی انتظار این را داشت که با سنگ اندازی نظامیان ، راستگرایان واندیشه اسلام هراسی درجهان،این حزب بتواند برای  سومین بار متوالی پارلمان ترکیه را فتح و برتفکر "سندروم "خط بطلان بکشد. بطوری که حزب آقای اردوغان توانست با کسب حدود50 درصد آرا، رقبای  اصلی خود در این انتخابات  یعنی حزب جمهوری خلق به رهبری کمال قلیچ دار اوغلو  و حزب حرکت ملی را پشت سر بگذارد.
 

 در خصوص این پیروزی تحلیل ها و نظرات متفاوتی مطرح شده است اما به نظر می رسد که  مهمترین دلیل پیروزی حزب عدالت و توسعه را بایستی در کار آمدی و دستاورد های  این حزب جستجو نمود:
 

هرچند دستآوردهای اردوغان زیاد است و در این میان به دل و جرات او در مواجهه با سکولار ها و ژنرال ها اشاره می شود اما ماندگار ترین و موثرترین عامل توفیق او و حزبش را می بایستی در مسائل اقتصادی جستجو نمود.
 

از سال 2002 که حزب عدالت و پیشرفت اردوغان قدرت را بدست گرفته است ، وضع اقتصادی ترکیه عوض شده است. بحران شدید مالی 2001 که ترکیه را تا لب پرتگاه سقوط برده بود،خاتمه یافته و برنامه اصلاحات اقتصادی حزب ، تحولی عظیم در اقتصاد ترکیه بوجود آورده است. رشد اقتصادی ترکیه تا سال 2007  سالی 6 درصد بود، تقریبا هیچ کشوری به خوبی ترکیه بحران مالی سالهای 2008 و 2009 را از سر نگذرانید.
 

رشد اقتصادی ترکیه در سال گذشته 9 در صد بود. بیکاری 11 درصد، تورم به 6 درصد کاهش یافته، مجموعه بدهی کشور 41 در صد از کل تولید ناخالص ملی است، رقمی که اغلب کشورهای اروپائی آرزوی آن را دارند. در آمد سرانه ملی در ترکیه ، از زمانی که اردوغان زمام  کار را بدست گرفته  سه برابر شده است. روزنامه اکونومیست لندن به ترکیه لقب " چین اروپا " را داده است.
 

یکی از مظاهر این رشد و توسعه اقتصادی را در شکل گیری مناطق صنعتی  نام می برند.یکی از این مناطق صنعتی معروف که مورد توجه و تحسین تحلیل گران و بازدید کنندگان از ترکیه قرارمی گیرد، غازیانتپ است که در هزار کیلومتری جنوب شرقی استانبول قرار دارد. کسی که بخواهد صعود ترکیه را به هفدهمین قدرت اقتصادی جهان مشاهده کند، باید به این مناطق سفر کند. غازیانتپ که در گذشته شهرتش را مدیون کباب بادمجان و پسته اش بود امروز تبدیل به یکی از زنده ترین مراکز اقتصاد  ترکیه  ـ ببر آناتولی  ـ شده است. تولیدات صنعتی این شهر از سال 2005 تا کنون دوبرابر شده است. صادرات این شهر در سال 2008 ـ 3،9 میلیارد دلار بوده است.
 

همانطور که نمونه غازیانتپ نشان می دهد فقط بخش های غربی ترکیه نیستند که از رونق اقتصادی سود می برند. شهرهای دنیزلی، قیصری، طرابوزان و سامسون هم هستتد. کسی که ده سال گذشته این شهر ها را دیده باشد امروز آنها را باز نمی شناسد:  با اتوبان های شهری، آسمانخراش ها و بندرگاههای جدیدی که در آنها ساخته شده است. قرار است تا پایان سال جاری یک خط قطار سریع السیر دیگر میان اسکی شهیر و قونیه بکار افتد.
 

” وال استریت ژورنال ” می نویسد با وجود این عدم توازن قدرت رونق اقتصاد ترکیه با دوام است. داستان  رشد می تواند ادامه یابد. از نظر اتاق فکر ” بروکینز اینستی توشن” در واشنگتن،استانبول پر تحرک ترین شهر اقتصادی جهان است.  
 

گذشت دورانی که فقط سیل کارگران فصلی برای چیدن برگ چای یا  فراریان و پناهجویان کرد از مناطق جنگ زده کردستان راهی استانبول می شدند. امروز اروپائی ها و آمریکائی ها هم استانبول را کشف کرده اند، شهری که هرگز خواب ندارد . مدرن ترین شهر در جهان اسلام است. آنها ها هم آمده اند، یعنی بازگشته اند، ترک های آلمانی، آنها که پدر و مادر  یا پدر بزرگ و مادر بزرگشان برای یافتن کار به آلمان آمده بودند و امروز در ترکیه آنها را به تمسخر ” آلمانچی لر” می خوانند، آنها هم در اینجا جنب و جوشی می بینند که نظیرش را در آلمان نمی بینند.
 

اردوغان، برخلاف پدران معنویش که به دنبال ” نظام اقتصادی اسلامی” بودند، سرمایه داری و اسلام را با هم در تضاد نمی دید.  نخست وزیر جدید، به تبعیت از علائق اقتصادی مسلمانان طبقه متوسط که مهمترین پشتیبان انتخاباتی حزب عدالت و پیشرفت هستند، اقتصاد کشور را باز و آزاد کرد و امروز توانسته است پایگاه اجتماعی و حمایتی خود در میان جامعه را توسعه بخشد. ترکیه پس از 8 سال حکومت اردوغان بسیار ثروتمند و مدرن تر از بیست سال پیش، زمانی که بعنوان کشوری فقیر تقاضای عضویت در اتحادیه اروپا را کرد، شده است. امروز رشد اقتصاد ترکیه سه برابر بیشتر از دیگر کشورهای اروپاست.در سایه همین توفیق است که بر خلاف نظر تحلیل گران نه تنها حزب عدالت و توسعه نتیجه انتخابات را واگذار نکرد بلکه امروز با ارتقا نقش و منزلت منطقه ای ،خود را به عنوان الگوئی جدید و بومی برای کشور های در حال تحول خاورمیانه و شمال افریقا مطرح می نمائید.