سیاست خارجی ترکیه در قبال تحولات خاورمیانه

سیاست خارجی ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه دچار تغییرات اساسی و بنیادین شد که "نوعثمانی گرایی جدید" نام گرفت و احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه مبدع آن بود. توجه به خاورمیانه جدید، فرهنگ جدید حاکم بر آن و ملاحظات بومی این منطقه، اساس سیاست خارجی ترکیه در دوران اردوغان را تشکیل می دهد. 
 

اما سیاست جدید حزب عدالت و توسعه همواره با این انتقاد روبرو بوده که در تعارض با سیاست های غربی گرایی این کشور بوده است اما واقعیت آنست که ترکیه درصدد ارتقای منزلت استراتژیک در خاورمیانه، ارتقای موقعیت خود به عنوان عضو ناتو و همچنین نزدیک شدن به دروازه های اتحادیه اروپاست.
 

حزب عدالت و توسعه طی سالهای اخیر با یک تیر چند هدف را نشانه گرفت:
 

1-با گسترش تعاملات منطقه ای و فرامنطقه ای فرصت های جدیدی را برای خود ایجاد کرد
 

2-با اهرم های منطقه ای و رویکرد غربگرایانه، خود را چند گام به الحاق اتحادیه اروپا نزدیک کرد.
 

3-ترکها با وجود انتقادات مضاعف نسبت به تعاملات این کشور با اسراییل، سیاست معتدلانه ای را در برخورد با اسراییل در پیش گرفتند.
 

رفتار ترکیه و حزب عدالت و توسعه در طی سالهای اخیر نشان داد که این کشور درصدد افزایش موقعیت و منزلت خود با استفاده از پتانسیل های منطقه ای است. بازار و تجارت فعال در منطقه، چالشها و منازعات منطقه ای می توانست برای ترکیه فضای لازم برای بهره برداری را فراهم آورد.
 

اما در مورد تحولات اخیر خاورمیانه، نگاه ترکیه دربرگیرندۀ فراز و فرودهایی بود که نوعی ابهام در نزد تحلیل گران به وجود آورد که فی الواقع ترکیه در کوران تحولات خاورمیانه به دنبال چیست؟ آیا مقامات ترکیه قصد حمایت از خیزش های مردمی و یا حمایت از حکومتهای محافظه کار در منطقه را دنبال می کند؟ در این میان مواضع دوگانه دولتمردان ترکیه در قبال لیبی بیش از همه به این ابهامات و تردیدها دامن زد.
 

اما در مجموع باید گفت که محاسبات سیاست خارجی ترکیه، مبتنی بر حمایت از جنبش های مردمی، تقویت روند دمکراتیزاسیون، حمایت از احقاق حقوقی مردمی با کمترین هزینه ممکن است.به گونه ای که ترکیه هم اکنون در لیبی به این انسجام رسیده و معتقد است حقوق ملت باید اعاده شود و برهمین اساس در تلاش است به شیوه مسالمت آمیز قذافی را کنار بگذارد و دولتی مردمی در این کشور را روی کار آورد.
 

در مورد سوریه نیز ترکها به رغم وجود روابط بسیار صمیمی در نقش توصیه گر و منتقد جدی وارد عمل شدند و هم اکنون نیز در حال ایفای نقش یک حامی هستند.هرچند اقدام ترکیه در اجازه دادن به برگزاری نشست معارضین در خاک کشورش نشان از همدلی با مردم سوریه داشته و جنبۀ مداخله گرایی ندارد، اما مواضع تند اردوغان در محکومیت اقدام نیروهای امنیتی نشان از آن دارد که فصل تازه ای در روابط ترکیه و سوریه در حال رقم خوردن است.
 

اردوغان در آخرین مصاحبه خود اعلام کرد:"ما تلاش کردیم رژیم اسد به شیوه ای انسانی با مردم برخورد کند،اما به نتیجه نرسیدیم" اظهارات اردوغان حکایت از آن دارد که ازین پس رفتار سوریه و ترکیه وارد فضای تنش خواهد شد.
 

هرچند به گفتۀ داوود اوغلو تمامی کانال های ارتباطی میان دو کشور برقرار است اما بعید به نظر می رسد که در چنین شرایطی این کانال ها کارآمد واقع شود. این احتمال وجود دارد که انتقادات اردوغان و حزبش در آینده ای نه چندان دور علیه سوریه شدت گیرد به خصوص آنکه ترکیه انتخابات پارلمانی را نیز پیش رو دارد و حزب عدالت و توسعه نیز به خاطر دفاع از اعتبار و الگوی دمکراتیک خود در مقابله با سایر احزاب بر شدت دفاع از مواضع خود خواهد افزود.

 برگرفته از سایت خبر انلاین