گسترش اینترنت از عوامل تحولات كشورهای عربی

عبدالامیر نبوی پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در همایش هم‌اندیشی موج بیداری اسلامی که در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین برگزار شد، اظهار داشت: تحولات خاورمیانه عربی بیشتر یك پدیده سیاسی و اقتصادی است كه به لحاظ سیاسی عمده این كشورها، كشورهای سركوبگری هستند و با وجود ظواهر دموكراتیك، ماهیت قدرت در آنجا استبدادی است. 
 

وی گفت : جمع سال‌های حكومت در مصر، یمن، تونس، سوریه، سودان و لیبی در مجموع 151 سال است به طوریكه مدت زمان حكومت حسنی مبارك 30 سال، علی عبدالله صالح 32 سال، بن‌علی 23 سال، قذافی 41 سال، عمرالبشیر سودان 15 سال و بشار اسد 10 سال است. 
 

این استاد دانشگاه بیان کرد: مصر 80 میلیون جمعیت دارد و میانگین سنی آن 24 سال است و عمده این جمعیت نیازمند كار، ازدواج، مسكن و امنیت خاطر هستند، تونس نیز 10 میلیون جمعیت دارد كه میانگین سنی جمعیت این كشور 30 سال است و این جمعیت نیز نیازمند آرامش، شغل، تحصیل و كار هستند. وی افزود: اقتصاد مصر در 150 سال گذشته در لبه پرتگاه بوده است و تراز تجاری آن همواره منفی بوده و تونس نیز تراز تجاری‌اش در تمام سال‌های گذشته منفی بوده است و درآمد سرانه مصری‌ها 6 هزار و 200 دلار و درآمد سرانه تونسی‌ها 9 هزار دلار است. 

 مصر و تونس از سال 2007 ضمن اینكه از بحران اقتصادی خارج شدند و درآمدهای خارجی‌شان افزایش یافت دچار فساد اقتصادی گسترده بودند بنابراین درآمد اقتصادی افزایش می‌یافت ولی نه برای همه مردم به طوریكه هر مصری روی كاغذ 6 هزار و 200 دلار درآمد در سال است ولی 40 درصد جمعیت زیر دو دلار در روز درآمد دارند. وی یادآور شد؛ بر اساس آمار رسمی از سال 2006 تا پایان 2010 در كشور مصر 3 هزار اعتصاب و راهپیمایی اقتصادی به لحاظ مسائل معیشتی صورت گرفته و همه تجمعات نیز بعد از نماز جمعه با شعار «نان می‌خواهیم» بوده است. 
 

این كارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به افزایش دسترسی مردم به اینترنت و ماهواره توضیح داد: گسترش دسترسی عامه مردم به برنامه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی در این كشورها به ضرر حكمرانان آن تمام شد چراكه مردم از طریق این برنامه‌ها وضعیت خود را با دیگر كشورها مقایسه می‌كنند. 
 

دکتر نبوی همچنین افزود؛ كشور مصر با 80 میلیون جمعیت دارای 60 میلیون خط تلفن همراه است كه امسال این رقم به 70 میلیون می‌رسد، در تونس نیز با 10 میلیون جمعیت، كمترین میزان استفاده از فیس‌بوك در تحولات اخیر یك میلیون و 800 هزار نفر در دقیقه بوده است كه در مصر قبل از تحولات اخیر میانگین استفاده از اینترنت 800 دقیقه برای هر فرد در هر ماه بوده كه بعد از تحولات اخیر دو برابر شده و گسترش ارتباطات اجتماعی از طریق برنامه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی، فیس‌بوك و تویتر موجب خلق هویت‌‌های جدید شده است. 
 

 تمام تحولات در گذشته پیش‌بینی شده بود به طوریكه جمع‌بندی سه گزارش توسعه انسانی 2002 تا 2004 جهان عرب شامل این موارد است، كشورهای عرب به تدریج زیر بار فقر دیكتاتوری و ناآگاهی می‌شكنند، بالاترین رقم بیكاری متعلق به این كشورهاست، از نظر رشد اقتصادی این كشورها در 20 سال گذشته جزو بدترین‌ها در جهان بودند، در سال‌های 95 و 96 حدود 25 درصد دانش‌آموختگان كشورهای عربی مهاجرت كردند و از 98 تا 2000، 15 هزار پزشك از جهان عرب به سوی اروپا مهاجرت كردند. 
 

وی خاطرنشان كرد: این موارد نشان می‌دهد كه زنگ‌های خطر از سال‌های قبل به صدا درآمده است و چه وضعیت وخیمی به لحاظ اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وجود دارد و تنها چیزی كه در این بین مثبت بود گسترش ارتباطات و دسترسی به اینترنت و ماهواره بود كه به ضرر حكام تمام شد و پدیده‌ای كه در خاورمیانه عربی راه افتاد و همچنان ادامه خواهد داشت و آثار آن تا دهه‌ها بعد نقشه منطقه را حتی به لحاظ سیاسی دچار دگرگونی می‌كند یك پدیده اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است. 

منبع :خبرگزاری فارس