تحولات بحرين و توازن قواي منطقه‌ای

دكتر كيهان برزگر، عضو هيات علمي واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي و معاون امور بین الملل مرکز مطالعات خاورمیانه كه در نشست دوم همايش "بحران بحرين؛ آزموني فراروي جامعه بين‌الملل" در دانشگاه علامه طباطبايي و با عنوان "تحولات بحرين و توازن قواي منطقه‌اي" سخن مي‌گفت، خاطرنشان كرد: در مقایسه با سایر نقاط جهان عرب تحولات بحرين با شدت بیشتری ادامه يافت اما از نظر جابجايي قدرت و ساختار سیاسی تغییر خاصي را در این کشور شاهد نبوديم زيرا نيروي خارجي به نام آمريكا و غرب در پس آن حضور دارند تا توازن قوای فعلی و وضع موجود در منطقه حفظ شود. 
 

وي با بيان اينكه یکی از مسائل اصلی در بحران بحرین مهار جمهوري اسلامي ايران در منطقه است، گفت: ايران نگاه متفاوتی نسبت به مسائل منطقه ای و جهاني از جمله امنيت انرژي، مبارزه با تروریسم و افراط گرایی، حضور نیروهای بیگانه و پیشبرد برنامه هسته ای دارد. این نوع نگاه با منافع آمریکا و غرب و متحدان منطقه ای اش هماهنگ نیست. آمريكايي‌ها همواره در منطقه خاورميانه اولويت خود را به حفظ منافع ملي و امنيت خود داده‌اند و سعی کرده اند تا به نوعی با نیروهای مخلف برخورد کنند تا تعامل. لدا اين تفكر استراتژيك در درون سياستگذاران آمريكا وجود دارد كه ايران بايد به هر نحو ممکن مهار شود. تفكر حفظ توازن قوا در درون ذهن استراتژيست‌هاي آمريكایی همواره وجود داشته و خواهد داشت. اکنون هم از نظر سیاستگداران آمریکایی تغییر ساختار سیاسی و قدرت در بحرین توازن فعلی قوا را به نفع ایران و به ضرر آمریکا به هم می زند. 
 

وي گفت: در ديدگاه آمريكا سه نوع توازن قوا وجود دارد، يك نوع حضور مستقيم نظامي در منطقه همانند دوران جرج دبلیو بوش که سیاستی شکست خورده است. ديگري حضور و واگذاري مسائل به بازيگران و متحدان منطقه‌اي همانند سیاست دو ستونی نیکسون در دهه 1970 که آمریکا در حال حاضر به آن اعتمادی ندارد و نوع سوم ايجاد ائتلاف‌هاي منطقه‌اي جدید با پشتيباني آمريكا است مانند حمایت از عربستان سعودي به عنوان رهبر یک ائتلاف منطقه ای با چتر حمایتی آمریکا. بحران بحرین محکی برای نوع سوم از توازن قوای جدید در منطقه است که به نوعی بعد از تحولات اخیر در جهان عرب مورد توجه آمریکا قرار می گیرد.  
 

وي با بيان اينكه با تحولات جديد دو نوع بلوک بندی در منطقه در حال شكل‌گيري است، گفت: پس از تحولات جهان عرب زمينه جديدي با توجه به تحولات ژئوپلتيك در شکل و ساخت قدرت در حال شكل‌گيري است. در يك سو عربستان، اسرائيل و آمريكا هستند که به نوعی خواهان حفظ توازن سنتی با تسلط کامل بر جریان های سیاسی-امنیتی در منطقه هستند و در سوي ديگر ايران، تركيه، مصر و تا حدي سوريه و عراق قرار دارند که الزاما هم خواهان به هم زدن وضع موجود نیستند اما با افزایش پایه های قدرت و نقش خود در پرتو تحولات منطقه ای خواهان ایفای نقش بیشتری با رویکرد منطقه ای و از زاویه حفظ منافع ملی خود هستند. 
 

دکتر برزگر در نهایت تاكيد كرد: ايران خواستار بهبود روابط با كشورهاست. ایران یک قدرت منطقه ای خواهان حفظ وضع موجود با در نظر گرفتن سهم نقش افرینی خود است. حضور ایران در مسائل منطقه ای فراتر از مسائل ارزشی برای تثبیت پایه های نقش خود در منطقه بر اساس منافع و امنیت ملی است.
 

منبع: ایسنا