خاورمیانه اسلامی و غرب

آنچه اینک در منطقه خاورمیانه رخ می دهد در واقع یک زلزله است که معادلات منطقه ای وحتی برخی معادلات بین المللی را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر دهه های 60 و70 قرن گذشته را دوره اوجگیری اندیشه قومیت عربی ودهه های 80 و90 را دوران گسترش اسلامگرایی بدانیم ، به نظر می رسد که ویژگی دوره جدید دوری از ایدئولوژی وتاکید روی مردمسالاری، آزادی، قانونمداری وعدالت اجتماعی باشد. البته این به معنی کمرنگ شدن ارزشهای دینی نیست چرا که نقش این ارزش ها در همه خیزش های مردمی در جهان عرب کاملا مشهود است. در دوره جدید ملت ها که درنیم قرن اخیر فرصتی برای سخن گفتن در اختیار نداشتند اینک وارد صحنه شده وحرف آخر را می زنند.
 

در این میان، غرب وبویژه ایالات متحده امریکا بزرگترین بازنده در منطقه اسلامی خاورمیانه محسوب می شود. نگاهی به موضعگیری های امریکا در انقلاب های تونس ومصر نشان می دهد که سیستم تصمیم گیری در این کشور کاملا غافلگیر ودچار دستپاچگی شده است. در این رخدادها مشخص شد که امریکا در چنبره سیاست های دوگانه گیر کرده است. از یک سو آنها در این نیم قرن گذشته با وجود دادن شعار گسترش دموکراسی وحقوق بشر، از رژیم های خودکامه در جهان عرب به بهانه حفظ "ثبات" حمایت کرده اند واز سوی دیگر اکنون که ملت های عرب برای رسیدن به آزادی ومردمسالاری قیام کرده اند نمی توانند به حمایت خود از رژیم ها ادامه دهند ولذا عملا شاهد از هم پاشیدگی سیستمی هستند که برای حفظ منافع خود تدارک دیده اند.

در سال های اخیر در نظام منطقه ای خاور میانه دو محور پدید آمده است: محور آمریکا ، انگستان، اسرائیل وسه کشور عربی مصر، اردن وعربستان سعودی به اضافه تشکیلات خودگردان فلسطینی وبرخی از کشورهای عرب خلیج فارس مانند امارات وبحرین. اما محور دوم که از آن به عنوان محور مقاومت یاد میشود از جمهوری اسلامی ایران، سوریه ومقاومت اسلامی در لبنان وفلسطین تشکیل شده است. ترکیه، عراق وقطر نیز به این محور نزدیک هستند. با وقوع فروپاشی در محور متحدان امریکا وغرب وناتوانی آمریکا دردست زدن به ماجراجوئی های نظامی در منطقه می توان پیش بینی کرد که منطقه اسلامی خاورمیانه در جهت استقلال واقعی از دخالت قدرت های خارجی پیش می رود ودر آینده باید قادر باشد که نقش خود را در تصمیمات بین المللی ایفا کند.