ماهيت آسيب پذيري آمريكا در برابر كره شمالي

شرايط در شبه جزيره كره به گونه اي رقمخورده است كه شكل گيري تعارضات و ناهمگني ها كاملاً انتظار پذير و در شكلي وسيع ترگريز ناپذير به نظر مي رسد. ديپلماسي دو ريلي كره شمالي هر حركت و اتفاقي را امكانپذير مي سازد. رهبران اين كشور در چارچوب معادلات خود هر زمان که مقتضي بيابندبه « ديپلماسي لبخند » متوسل مي شوند. آزادي دوروزنامه نگار زن آمريكايي در آوريل 2009 و رها ساختن يك كارگر كره جنوبي در آنتاريخ بايد نمادهاي از اين سياست ذكر كرد.

از سوي ديگر اين كشور استعداد فزايندهاي را براي گل آلود  ساختن آب به نمايش گذاشته است. کره شمالی با وجود آگاهيكامل به پي آمدهاي منفي آن در ماه مي سال 2009 اقدام به آزمايش دوم بمب هستهاي كرد. چرا كه قبل از آن در اوايل سال يك موشك دور پرواز را كه قادر به حمل سلاحهسته اي بود مورد آزمايش قرار داده بود. تلاش كره شمالي بر اين قاعده بود كه بهدولت آمريكا گوشزد كند كه اين كشور از ظرفيت «رسیدن» بمب هسته اي به خاك آمريكايعني به ايالت هاوايي برخوردار است و ضرورت دارد که آمريكا در محاسبات خود در خصوصچگونگي برخورد با كره شمالي آسيب پذيري جغرافيايي خود را كاملاً در كانون توجه خودقرار دهد.

قطعنامه 1874 كه به دنبال آزمايش هسته اي به تصويب شوراي امنيت رسيدبراي كره اي ها كاملاً قابل پيش بيني بود و ليكن چون آنان به ناكارآمدي چنین اقداماتي در طول سالها آگاهي داشته اند آن را هزينه اي قابل مديريت و متناسب باسياست هاي خود يافتند. " ديپلماسي برخورد " كه كره شمالی به تناوب مورداستفاده قرار مي دهد به مانند " ديپلماسي لبخند " بازتاب مستقيم معادلات حاكم بر دستگاه سياسي اين كشور و ملاحظات شخص كيم جونگ ايل رهبر بيمار این سرزمين است.

ساختار قدرت كه كاملاً فرد محور و مبتني بر كيش شخصيت مي باشد طراح اصليسياست ها و خط مشي ها است. رهبري فردي براي تداوم حاكميت نقش كليدي و تعيين كنندهدر اختيار نهادهاي نظامي در حيات بخشيدن به تمامي سياستها اعطا كرده است. تنيدگيرهبري فردي و اقتدار مطلقه دستگاههاي نظامي، سياستگذاري در حيطه بين المللي راكاملاً ماهيت بومي بخشيده است. به عبارت ديگر ساختار قدرت در كره شمالي بقاء وتداوم را فراتر از ملاحظات و الزامات حاكم بر روابط بين المللي قرار داده است و موجوديت خود را محور اساسي و پايه اي در قلمرو سياست خارجي برگزيده است. اينبدان معناست كه مؤلفه هاي داخلي از نقش بسيار كليدي در برنامه ريزي در قلمرو خارجيبرخوردار شوند. اقدام بحران برانگيز و غير قابل انتظار كره شمالي در غرق كشتينظامي كره جنوبي به نام "چئونان " را كه در بيست و ششم مارچ 2010 حادثشد محققاً بايد برخاسته از ملاحظات داخلي محسوب كرد.

بيماري رهبر كره شمالي ضرورتتوجه به مسئله جانشيني را به صحنه آورده است. سومين پسر رهبر كره شمالی كيم جونگاون که بيست و شش ساله است تنها گزينه قابل قبول براي صعود به جايگاه رهبري در نظرگرفته شده است. رهبر كره بايد تمامي ابزارهاي در اختيار را مورد   بهرهبرداري قرار دهد تا ارتش كه ركن اساسي تداوم قدرت اوست تن به قبول جانشين او بدهد.به همين منظور اقدام سرسختانه و توسل به ديپلماسي برخورد از جذابيت فراوانی دارد.حمله به كشتي چئونان براي رهبري نظامي محرز مي سازد كه سياست عدم مصالحه وايستادگي در برابر آمريكا از اولويت بالای برای رهبري سياسي برخوردار است كه اينمي تواند تسهيل كننده چراغ سبز نظاميان به ارتقاء مقام رهبري كيم جونگ اون در صورتكناره گيري پدر باشد. 

اقدام خشن در قبال آمريكا و متحدش كره جنوبي به ضرورتاقدامات دیپلماتیک براي رهبران كره شمالي از جذابيت فراوان برخوردار است چرا كهاين كشور به شكل دو فاكتور يك قدرت هسته اي محسوب مي شود و اين قدرت مانور فراوانیرا در راستاي تحقق هدف اصلي سيستم و حفظ حاكميت كنوني بوجود مي آورد.

گزينه هاي موجود در برابر آمريكا در قبال اقدامات خصمانه و بحران برانگيز كره شمالي با توجهبه واقعیت بسيار محدود است و پاسخ نظامي به كره شمالي عملاً قابل اجرا نمي باشدچرا كه كيم جونگ ايل از دو توانمندي توامان در برابر آمريكا برخوردار است. در صورتاقدام نظامي آمريكا بر عليه كره شمالي، اين ظرفيت وجود دارد كه با سلاح هسته اي كره جنوبي را به يك بیابان تبديل كند و مناطق صنعتي و جمعيتي كره جنوبي را كاملاًنابود سازد. در عين حال كره شمالي از اين گزينه نيز بهره مند است كه خاك آمريكا رامورد آماج هسته اي هر چند با خسارات محدود قرار دهد. هيچ يك از اين توانمندی موجوددر كره شمالي براي آمريكا مطلوب   نمي باشند.

هر چند كه آمريكا از ظرفيت هسته اي غير قابل مقايسه و توان نابودي چالش ناپذير در رابطه با كره شماليبرخوردار است. اما جايگاه آمريكا تعهدات اين كشور حكم مي كند كه تحت هيچ شرايطيكره شمالي به اقدام هسته اي متوسل نشود. نابودي هسته اي كره شمالي هيچ امتيازي وبهره اي نصيب آمريكا نمي كند در حاليكه هر اقدام هسته اي كره شمالي بدون توجه بهميزان خساراتي كه وارد خواهد آورد پيامدهاي استراتژيك و پرستيژي غيرقابل محاسبه رابراي آمريكا رقم خواهد زد. آمريكا به وضوح ملاحظه می کند كه كاملاً اسيرمعادلات حاكم در داخل كره شمالي شده است.   

اين كشور هيچ گونه كنترل و يا تاثيري بهاين معادلات ندارد و اين خود سبب آسيب پذيري شديدتر اين كشور گشته است. ناتوانيآمريكا براي ايجاد هزينه در قبال حمله به كشتي چئونان و غرق آن برخاسته از همينواقعيت است. مشكل آمريكا اين نيست كه چه سياستي در قبال اقدامات خصمانه كره شمالياتخاذ كند بلكه معضل آمريكا اين است كه در برابر هيچ گزينه مناسبی را ندارد. حملههسته اي به كره شمالي امكان پذير نيست و در ضمن هيچ ظرفيتي هم براي جلوگيري ازتوسل كره شمالي به ديپلماسي برخورد وجود ندارد.

جهت ارجاع دانشگاهی:

حسین دهشیار ، "ماهيت آسيب پذيري آمريكا در برابر كره شمالي"، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 15 خرداد ماه 1389.