گروه بررسی مسایل استراتژیک خاورمیانه برگزار می کند؛

۲۳ فروردین ۱۴۰۰

«بررسی ابعاد و نتایج دیپلماسی مشوق بخش اقتصادی در مذاکرات برجام»

قلمرو دفاعیِ سند همکاری ایران و چین و تفکر راهبردیِ نخبگان چینی

نویسنده: مسعود رضائی  |   ۲۳ فروردین ۱۴۰۰

جمهوری اسلامی ایران، پیشرفت چشمگیر چین را معادل افول نسبی سلطة جهانی آمریکا می‌داند. این نگاه در راستای تفکری است که تهران مایل است آن را توزیع جهانیِ درست قدرت، یعنی ساختار چندقطبیِ جهانی در نظر بگیرد. به‌همین جهت ظرف سه دهۀ اخیر، تهران همواره در پی شکل‌دهی به ترتیبات همکاری راهبردی با چین و نیز در تلاش برای دستیابی به سازوکارهایی با مضامین ائتلاف و اتحاد نظامی بوده است. این تمایل و چشم‌انداز از زمان تصویب سند همکاری 25 ساله با چین در هیأت دولت و متعاقباً امضای آن در اوایل فروردین 1400، نزد برخی مسئولان ایرانی جدی‌تر شده است. اما به نظر نمی‌رسد منطق ورود به مشارکت راهبردی چین با ایران (به‌رغم وجود برخی دغدغه‌های مشترک) با سطح و محدوده‌ای که تهران برای آن تعیین و روی آن مانور می‌دهد همخوانی داشته باشد و سطوح عالی ائتلاف و اتحاد را پوشش دهد.

گزارش گروه اقتصاد سیاسی تحریم با عنوان «تحریم‌های اقتصادی و حقوق بشر»

۲۱ فروردین ۱۴۰۰

سومين و آخرين نشست آنلاين گروه اقتصاد سياسي تحريم در سال 1399، روز پنج‌شنبه 21 اسفند با حضور پروفسور متیو هَپ‌اُلد (Matthew Happold)، استاد تمام حقوق بین‌الملل عمومی دانشگاه لوکزامبورگ، دكتر قدير نصري، اعضاي گروه و مهمانان علاقه‌مند به مسائل تحريم و حقوق بشر برگزار شد و نظر به حيطه تخصصي پروفسور هَپ‌اُلد، مشروعيت تحریم‌های اقتصادي از منظر حقوق بین‌الملل عمومي و با محوريت رويكرد اتحاديه اروپايي نسبت به تحريم و حقوق بشر مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت.

شایگان، هویت چهل تکه و مسئله ی تاریخ نگاری ناهمزمان ها

نویسنده: عارف مسعودی (مدیر گروه)  |   ۱۸ فروردین ۱۴۰۰

نوشتار حاضر به مناسبت سومین سالگرد درگذشت داریوش شایگان به تقریر درآمد، فیلسوفی آزاد اندیش که جایگاهی بی همتا درسپهر فلسفی ایران خواهد داشت.

بهار عربی در چنبرۀ نئولیبرالیسم: ساز‌وکارهای مهار انقلاب

نویسنده: محمدرضا صدقی رضوانی  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

رخداد پیچیده و متکثری نظیر بهار عربی را نمی‌توان تنها از یک منظر بررسی کرد؛ دشواره‌ای که منبعث از دینامیزم متفاوت تحولات در هر کدام از کشورهای درگیر در این انقلابات است. در حالی که تحولات در تونس و مصر منجر به رخدادهایی مدنی‌تر و مسمالت‌آمیزتر شد، همزمان این خیزش‌ها در کشورهایی نظیر لیبی، سوریه و یمن به جنگ‌های داخلی و دخالت‌ نظامی نیروهای خارجی منتهی شد. بر این مبنا نمی‌توان چنین پدیدۀ سیاسی و اجتماعی چند وجهی را به یک وضعیت همگن در همۀ جوامع متأثر از بهار عربی تقلیل داد. این امر لزوم توجه به وضعیت خاص هر کدام از این کشورها را برجسته می‌کند. علی‌رغم تفاوت‌هایی که به پویایی تحولات و ساخت‌ سیاسی و وضعیت نیروهای اجتماعی هر کدام از این جوامع مرتبط است، در یک نگاه کلی مشابهت‌هایی به مثابۀ زمینۀ شکل‌گیری این انقلابات در بین این کشورها قابل مشاهده است.

گزارش نشست گروه ترکیه شناسی با عنوان «کالبد شکافی قدرت نرم ترکیه در خاورمیانه، بالکان و شبه قاره هند»

نویسنده: عارف بیژن  |   ۱۷ فروردین ۱۴۰۰

گروه ترکیه شناسی پژوهشکده مطالعات استراتژيك خاورميانه، در تاريخ ٢٤ اسفند ماه ۱۳۹۹، نشست آنلايني به زبان فارسی با عنوان «کالبد شکافی قدرت نرم ترکیه در خاورمیانه، بالکان و شبه قاره هند» را با حضور و سخنرانی خانم مِروه کایا پژوهشگر و کاندیدای دکتری مطالعات منطقه­ای- خاورمیانه دانشگاه تهران و با مدیریت عارف بیژن، پژوهشگر مهمان و دانشجوی دکتری مطالعات منطقه­ای دانشگاه سن پترزبورگ روسیه و با حضور دکتر قدیر نصری، رئیس پژوهشکده ، دکتر اسدالله اطهری ناظر علمی گروه ترکیه شناسی، دکتر احسان اعجازی مدیر گروه، دکتر مهدی لکزی دبیر اجرایی گروه و همچنین برخی اساتید و پژوهشگران برگزار شد.

دلایل همسویی ترکیه اردوغان با روسیه پوتین

نویسنده: حامد عظیمی  |   ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

روابط ترکیه و روسیه از دهه 1990 که پیوندهای سیاسی و اقتصادی بین دو کشور تا حد زیادی تحت الشعاع اختلافات آنها در مورد تعدادی از مسائل منطقه ای در قفقاز قرار داشت، مسیری طولانی طی کرده است. بسیاری از تحلیلگران همسویی ژئوپلیتیکی بین ترکیه و روسیه را پاسخ عامدانه ترکیه به وخیم شدن روابط خود با غرب می دانند.

بازگشت ریچارد نفیو؛ شمشیر دولبه

نویسنده: حمید رضا اکبرپور  |   ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

به طور قطع، تحریم ‌های هسته‌ای اعمال شده بر ایران در دوره اوباما را می‌توان گسترده‌ ترین نوع اعمال تحریم علیه یک کشور دانست. ریچارد نفیو از طراحان اصلی و برجسته این تحریم ‌ها است که کارشناس امور تحریم‌ها و امنیت بین‌الملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت امور خارجه آمریکا در دوران اوباما بود

جنگ داخلی سوریه؛ پایان دهمین سال و آغاز یازدهمین سال

نویسنده: امین پرتو  |   ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

زمانی جان کری، وزیر خارجه آمریکا در دوران اوباما گفته بود که جنگ داخلی سوریه، «پیچیده‏ترین بحرانی است که در سراسر عمرش دیده و یا حتی در کتاب‏ها خوانده است.» به گفته او «هیچ عقلی نمی‏تواند دریابد که در سوریه چه خبر است؟» این گفته چندان هم پربیراه نیست.

گزارش پژوهشی فعالیت گروه روندهای فکری پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه در سال ۱۳۹۹

نویسنده: مختار نوری (مدیر گروه)  |   ۲۵ اسفند ۱۳۹۹

گروه روندهای فکری پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با قریب به یک ده فعالیت پژوهشی یکی از گروههای علمی شناخته شده در جامعه علمی کشور است. این گروه مطالعاتی علیرغم گسترش پاندمی کرونا و اخلال در برگزاری برنامه های علمی در سطح کشور، با همت، تلاش و همکاری گروهی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان برجسته علوم سیاسی و مطالعات بین الملل سال پژوهشی دیگری را پشت سر گذاشت.