لبنان گروگان از درون و بیرون
نویسنده: ابوالقاسم قاسم زاده
آنچه که امروز به صورت یک بحران فراگیر در لبنان سربرآورده است برآمده از چند واقعه بزرگ تاریخی است که قدرت‌های استعماری به خصوص فرانسه و انگلیس و در مسیر اجرایی آن رژیم صهیونیستی با آوارگی «فلسطینیان» و در نهایت بیرون راندن «جنبش فتح» و استقرار آنها در بیروت و تا اجرای فجایع ضد بشری بزرگ از جمله قتل عام در اردوگاه «صبراوشتیلا» با فرماندهی «ژنرال شارون» نخست وزیر اسبق رژیم صهیونیستی و موازی با آن بروز جنگ‌های تخریبی و ویرانگر قومی ـ طایفه‌ای در این کشور است. لبنان درنگاه به تاریخ خاورمیانه، چهار راه بروز حوادث گوناگون و بحران‌ها بوده است که نقش تعیین کننده در چگونگی حیات دولت‌ها در این کشور و دیگر کشورهای منطقه داشته است.
روز و روزگاری به خصوص در رسانه‌های عربی و اروپایی، لبنان را «عروس» خاورمیانه می‌خواندند. ویژگی بارز آن بهترین و ارزانترین کشور در ساحل مدیترانه برای «عیاشی» شیوخ ثروتمند عربی و اروپایی بخصوص فرانسوی‌ها بود. ویژگی دوم آن روزگاران، لبنان مرکزیت مبادلات بانکی و نگهداری ذخایر «طلا و ارز» در بانک‌های این کشور بود. جمله بیروت مرکز بانک‌ها در خاورمیانه در مقایسه با «سوئیس» خوانده می‌شد! اما، آمریکا، انگلیس و بخصوص فرانسه در اجرای استقرار پایدار رژیم صهیونیستی همه همسایگان عرب این رژیم را به «ذلت» سوق دادند و لبنان را گام به گام وارد گرداب‌های گوناگون کردند. جریان‌سازی‌های تخریبی قومی ـ قبیله‌ای تا تشدید تضادهای دینی و مذهبی تا تقسیم جغرافیای کشور کوچک لبنان به مناطق مجزا از هم را تحقق دادند. اکنون لبنان به جزایر و مناطق جدا از هم از شمال تا جنوب آن چنان شکل گرفته که هر ناحیه آن با هویت قومی ـ مذهبی و البته «پدرسالاری» خاص شناخته می‌شود و رسمیت دارد.
طبق قانون اساسی لبنان، رئیس جمهور باید از طایفه مسیحیان (مارونی) و نخست وزیر، رئیس اجرایی دولت از اهل سنت(مسلمان) و رئیس مجلس باید از شیعیان لبنان برگزیده شوند.
این ترکیب از همان سال‌ها تا امروز اگر چه همه طوایف و باورهای مذهبی لبنانی‌ها را در بر می‌گیرد. اما همواره لبنان را گروگان‌کنش‌ها و واکنش‌های برآمده از چنین تقسیم‌بندی قرار داده است. لبنان در این مسیر و تجربه تاریخی همواره از درون به گروگان گرفته شد. همین امروز هم در بحران کنونی لبنان همین ویژگی «گروگان‌گیری داخلی» سربرآورده است.
«میشل عون» رئیس جمهور مسیحی مارونی، نخست وزیری «سعد حریری» سنی مذهب همسو با آمریکایی‌ها و «سعودی‌ها» را بر نمی‌تابد. این هر دو (رئیس جمهور و نخست وزیر) نیز حاضر به تعدیل دیدگاه‌های خود نیستند. لاجرم دیروز و بار دیگر اعلام شد که «سعد حریری» از ادامه نامزدی نخست وزیری استعفاء می‌دهد!
مردم لبنان برای استقرار حاکمیت ملی و کارآمد در مدیریت اجرایی برای امنیت و آرامش سیاسی، اجتماعی در کشور خود، براساس استقرار طراحی حکومتی فرانسوی‌ها در تعریف دولت (طایفه‌ای ـ قومی) همواره گروگان ظهور و بروز انواع و اقسام بحران‌ها و مشکلات گوناگون داخلی بوده‌اند. هنوز هم تعریف ملی از لبنان در گروگان بحران‌های درونی است.
و اما اهرم‌های اجرایی گروگان‌های بیرونی که چند و چندین کشور در آن نقش دارند ولی به طور عمده جهت دهی آن به دست رژیم صهیونیستی است و تا این رژیم سراسر خاورمیانه را به طور کامل به دست نیاورد، نخواهد گذاشت همسایگان عرب‌اش، به خصوص لبنان در صلح و آرامش مستمر به سر ببرد!
طرحی که در این روزها برای بحران بزرگ دیگر در لبنان، آن هم تا حد شورش فراگیر اجتماعی کلید زده شده است. به نظر برخی از کارشناسان مستقل لبنان، برآمده از حمایت آمریکا، اسرائیل، فرانسه و انگلیس همچنین رژیم سعودی و تا حدودی مصر و ترکیه (اردوغان) است که لبنان امروز گروگان خارجی (بیرونی) از سوی آنها شده است. از اهداف اصلی این طرح کشیدن نیروهای نظامی حزب‌الله به صحنه‌های درگیری‌های داخلی است! که رژیم صهیونیستی به شدت از توان نظامی و قدرت موشکی حزب‌الله در هراس است و از سوی دیگر حزب‌الله را لبنانی‌ها نیروی جهادی و دفاع ملی لبنان می‌شناسند. پوتین (روسیه) نیز در این ماجرا با نگاه و تبیین رژیم صهیونیستی همسویی دارد!
اگر چه آمار دقیق و رسمی از جمعیت لبنان در دست نیست، اما روایت منابع معتبر نشان می‌دهد، حدود ۵ میلیون لبنانی در داخل کشور به اضافه حدود نیم میلیون آواره فلسطینی و حدود یک میلیون آواره سوری دارد. با کمال تعجب ۱۴ میلیون لبنانی نیز مهاجر و در خارج از کشور و اغلب در کانادا (تورنتو)، آمریکا ایالت میشگان (دسیتروید)، برزیل (سائوپائولو و ریودوژانیرو)، استرالیا (سیدنی)، آرژانتین و چند کشور در غرب آفریقا و در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و… پراکنده اند و زندگی می‌کنند!
ارزش «لیر» لبنانی در برابر دلار آمریکایی در چند روز اخیر و با اعلام «سعد حریری» برای کناره‌گیری از ۱۹۰۰۰ لیر به ۲۱۰۰۰ لیر در برابر یک دلار رسید. به هم ریختگی نظم عمومی بخصوص در مراکز دولتی و کمبود مواد غذایی، بهداشتی و…. موجب شده است تا نشانه‌های اجرای طرحی که از آمریکا، فرانسه، انگلیس، عربستان و تا حدودی ترکیه و مصر نیز از آن حمایت می‌کنند و رژیم صهیونیستی به صورت همه جانبه آن را رصد می‌کند، به اجرا در آید که از اهداف اصلی آن «خلع سلاح حزب‌الله» و البته اگر بتوانند، «سقوط میشل عون» است.
لبنان هم اکنون از درون و بیرون به گروگان گرفته شده است. دوپیش‌بینی از آینده نزدیک این کشور امکان‌پذیر است:
۱ـ پیش‌بینی نگران کننده که معتقد است بحران جدید طراحی بسیار پیچیده و فراگیری دارد و از لبنان کلید زده شده است. اگر گفتگوهای وین که اصلی‌ترین دوطرف آن آمریکا و ایرانند به شکست بینجامد و روابط ایران با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و بخصوص با سعودی‌ها ترمیم نشود و بهبود نیابد به زودی و به سرعت بحران کنونی لبنان اوج می‌گیرد و به سرعت فراگیر خواهد شد.
اما در نگاه دوم، برخی از صاحب‌نظران به آینده خوش‌بین هستند، زیرا معتقدند اساساً منطقه ما (خاورمیانه) دیگر ظرفیت پذیرش بحران جدید، آن هم به شدت تخریبی و فراگیر را ندارد. لذا اگر چه استعفای حریری از نخست وزیری لبنان موجب اعتراض و یا آشوب‌های محدودی خواهد شد، اما سران اغلب اقوام و طوایف و شخصیت‌های با نفوذ سیاسی ـ اجتماعی در لبنان در صدد حل سیاسی بحران کنونی هستند و با معرفی نخست وزیر جدید و تشکیل دولت ائتلافی، بحران لبنان فروکش و نظم عمومی ایجاد خواهد شد. واقعیت این است که از شرایط کنونی و تشدید بحران لبنان هیچ گروه، تشکل و طایفه‌ای سود نمی‌برد.
نویسنده
