انتخابات 2013 خاورمیانه و تعیین مسیر آینده تحولات عربی

با گذشت بیش از دو سال از آغاز تحولات عربی هنوز مسیر این تحولات به وضوح آشکار نشده است. انتخاباتی که قرار است در سال 2013 در منطقه خاورمیانه برگزار شود و نتایج آن، با نمایان شدن علائمی می تواند به تعیین مسیر این تحولات کمک نماید. 
 

دو کشور تونس و مصر که پیش قراول انقلاب های عربی بودند، در سال 2013 انتخابات مهمی پیش رو دارند. تونسی ها سال گذشته مجلس قانون اساسی را برای ایجاد قانون اساسی جدید تشکیل دادند و حزب اسلامی النهضت اکثریت کرسی ها را به دست آورد که نشانه ای از تحول جدید در این کشور کوچک در شمال آفریقا می باشد. امسال کشوری که آغازگر انقلاب های عربی بود این فرصت را دارد که در انتخابات، گرایشات اسلامی را تقویت کند و یا آن را مهار نماید. در ماه ژوئن 2013 تونس برای نخستین بار بعد از سقوط زین العابدین بن علی انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را برگزار می کند. نظرسنجی ها حاکی از رقابت میان گروه النهضت و صدای مردم تونس است که گروهی متشکل از لیبرال ها، سکولارها و بقایای احزاب دوران بن علی است، می باشد.
 

رقابت اصلی در انتخابات ریاست جمهوری تونس میان حمادی جبالی نخست وزیر فعلی از حزب النهضت، بژی سید السبسی از گروه صدای مردم تونس و منصف مرزوق رئیس جمهور موقت فعلی از احزاب میانه هم پیمان حزب النهضت می باشد. هرچند به اعتقاد تونسی ها منصف مرزوق در دوره بعد از انقلاب نتوانسته است زندگی تونسی ها را ارتقاء بخشد و به همین دلیل مورد انتقاد زیادی قرار گرفته است. انتخابات در تونس از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اعضای پارلمان مشخص خواهند کرد که سیستم حکومتی این کشور ریاستی و یا پارلمانی باشد. 

مصری ها نیز در چهار مرحله از 27 آوریل تا پایان ژوئن 2013 به پای صندوق های رأی می روند تا نمایندگان پارلمان را انتخاب کنند. در انتخابات گذشته که در سه مرحله از نوامبر 2010 تا ژانویه 2011 برگزار شد، اخوان المسلمین و سلفی های تندرو حدود 70 درصد کرسی ها را بدست آوردند.این پارلمان با رای دادگاه عالی قانون اساسی در جولای 2012 منحل شد، اما به دستور محمد مرسی رئیس جمهوری مصر پارلمان موظف شد که به فعالیت خود تا زمان انتخابات پارلمانی 2013 ادامه دهد. برگزاری انتخابات آتی بعد از تایید رفراندوم قانون اساسی در دسامبر 2012 است که مجادلات زیادی به همراه آورد و ناظران با دقت نشانه های نتایج آن و جایگاه اپوزیسیون غیر اسلامی را رصد می کنند.
 

جبهه رستگاری ملی ائتلافی از احزاب سکولار و لیبرال در حال شکل گرفتن است که با دادن یک لیست واحد شانس خود را برای رای آوردن افزایش داده است و در پی تضعیف و کاهش نفوذ اخوان المسلمین می باشد که اکثریت کرسی های پارلمان را در اختیار دارد. رهبران این جبهه  شامل برخی از معروفترین و مشهورترین سیاستمداران غیر اسلامی مصر مثل حمدین صباحی، عمر موسی و محمد البرادعی رئیس سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
 

در اردن که ملک عبدالله اصلاحات محدودی همچون تغییر پنج نخست وزیر در دو سال، انجام داده است، به دنبال افزایش فشارها از سوی جبهه عمل اسلامی وابسته به اخوان المسلمین اردن، رای دهندگان اردنی روز 23 ژانویه برای انتخاب پارلمان جدید به پای صندوق های رای می روند. 820 کاندیدا برای انتخاب 150 نماینده مجلس با هم به رقابت می پردازند. جبهه عمل اسلامی مثل انتخابات قبلی در سال 2010 این بار نیز انتخابات را تحریم کرده است و خواستار تحریم آن توسط سایر گروه ها و اعتراض به نحوه برگزاری آن شده است. هرچند خیلی ها معتقدند که این انتخابات و اصلاحات موردنظر ملک عبدالله کافی به نظر نمی رسد اما گروهی دیگر برگزاری انتخابات و اعمال برخی تحریم ها را سرآغاز مسیری برای رسیدن به دموکراسی می دانند.
 

در لبنان نیز که تا حدودی از تحولات عربی متاثر شده است، جنگ داخلی در سوریه و سرایت آن به لبنان و شعله ور شدن جنگ داخلی در این کشور بحران زده نگرانی ها را افزایش داده است. انتخابات پارلمانی لبنان در سال 2013 برگزار می شود اما تاریخ دقیقی برای آن مشخص نشده است. باید منتظر تاثیرات جنگ داخلی سوریه بر انتخابات لبنان و تغییر توازن در اوضاع داخلی این کشور بود.
 

اگر رژیم بشار اسد سقوط کند، گروه حزب الله یک متحد همیشگی و مستقیم خود را از دست خواهد داد و این امر منجر به افزایش قدرت ائتلاف 14 مارس می شود. ائتلاف 14 مارس یک گروه ضد سوری است که به رهبری سعد حریری نخست وزیر سابق لبنان هدایت می شود. سعد حریری ماه گذشته حسن نصرالله، رهبر حزب الله را متهم به تلاش برای برگزار نشدن انتخابات 2013 نمود و بیان کرد که نصرالله در پی ایجاد جنگ داخلی در لبنان می باشد. میشل سلیمان رئیس جمهور لبنان از همه گروه های لبنانی خواسته است که با برگزاری گفتگوهای ملی زمینه را برای برگزاری سالم و عادلانه انتخابات در موعد مقرر مهیا نمایند. هرچند گروه 14 مارس به دلیل ترور رفیق حریری و اتهاماتی که متوجه گروه حزب الله می باشد گفتگوهای ملی را تحریم کرده است.
 

بدون توجه به انقلاب های عربی، در ایران و اسرائیل نیز در سال 2013 انتخابات برگزار می شود که بر اوضاع منطقه ای تاثیرگذار است. نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران و انتخابات پارلمانی اسرائیل  در ماه ژوئن بدون تردید بر روابط این دو کشور با کشورهای عربی و صلح و ثبات منطقه ای تاثیرگذار است. 
 

 با این وجود باید منتظر برگزاری انتخابات سال 2013 در خاورمیانه ماند و تاثیرات آن را بر صلح و ثبات منطقه ای و به ویژه بر حرکتی که اعراب به آن بهار عربی نام نهاده اند، به نظاره نشست. سال 2013 می تواند سال تعیین سرنوشت برای معادلات منطقه ای در یکی از بحران خیزترین مناطق جهان باشد.