بررسی کتاب اعتیاد به نفت: تلاش بی پایان امریکا برای امنیت انرژی

روز پنج شنبه 10 اسفند ماه 1391 گروه مطالعات خلیج فارس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه نشستی را با موضوع "بررسی کتاب اعتیاد به نفت: تلاش بی پایان امریکا برای امنیت انرژی"، با حضور اعضای گروه و با مدیریت دکتر سید جواد صالحی مدیر گروه برگزار کرد. در این نشست آقای عبدالرضا غفرانی دیپلمات سابق وزارت خارجه و مترجم کتاب حاضر، در خصوص موضوع نشست نکاتی را مطرح کرد. 

در ابتدای نشست، آقای غفرانی به معرفی "یان راتلج" نویسنده آمریکائی این کتاب، پرداخت و گفت: کتاب با بررسی حوادث و پیش رویدادهای جنگ عراق در سال 2003 آغاز می شود و نویسنده در مقدمه کتاب فرضیه اصلی خود را اینگونه بیان می کند که، حمله آمریکا به عراق برای کسب و تسلط بر ذخایر نفت این کشور بوده است. آقای غفرانی با اشاره به این مطلب ادامه داد؛ تعداد بالای اتومبیل در آمریکا و رقم بالای واردات نفت این کشور، باعث شده تا تأمین این ماده یکی از مهم ترین دغدغه های بخش اقتصادی و سیاسی این کشور باشد. در واقع نفت برای آمریکا به معنای شریان حیاتی آن محسوب می شود. 

وی در ادامه با اشاره به بخش دیگری از کتاب گفت: آسیب پذیری اقتصاد آمریکا از طریق نفت، باعث اتخاذ سیاست هائی برای تعدیل این وابستگی مخصوصاً به منطقه خاورمیانه شده است. سیاست هائی چون متنوع سازی منابع انرژی و نیز متنوع سازی کشورهای فروشنده نفت. این موضوع در صدر سیاست های آمریکا قرار گرفته است. در گزارش 2020، وابستگی آمریکا به نفت خلیج فارس، 45 تا 67 درصد تخمین زده شده است. از این رو آمریکا در تلاش برای سرمایه گذاری بیشتر در این کشورها و در نتیجه تعامل بهتر با آن هاست.
یکی از مهم ترین دلایل برای نوع نگاه برخی گروه های آمریکائی به نفت در منطقه خاورمیانه این است که آن ها این ماده را متعلق به کلیه انسان های روی کره زمین می دانند، که عده ای آن را به انحصار خود در آورده اند. از این رو، حاضر به پذیرش تملک این ماده از سوی این کشورها نیستند و هرگونه تلاش برای بازپس گیری آن را مجاز می شمارند. این قسمت برخی از زوایای حمله به عراق را تحت پوشش خود قرار می دهد. 

آقای غفرانی در ادامه به مولفه هائی که یان راتلج برای تائید مدعای خود، برای اثبات اهمیتِ نفت برای امریکا بیان کرده بود، اشاره کرد و گفت: مولفه گستردگی سرزمینی، شبکه حمل و نقل و راه ها، سبک زندگی آمریکائی و سیاست شرکت های بزرگ اتومبیل سازی از مهم ترین دلایل عدم موفقیت سیاست کاهش وابستگی به نفت، در درون امریکاست. 
این نشست با پرسش و پاسخ اعضای گروه خلیج فارس به پایان رسید. 

گزارش: سمیه مروتی، پژوهشگر مهمان و دبیر گروه مطالعات خلیج فارس پژوهشکده.