گزارش نشست با موضوع معادلات سیاسی عراق و امنیت ملی ج.ا. ا
در تاریخ 22 آذر 1390 نشست تخصصی با عنوان معادلات سیاسی عراق و امنیت جمهوری اسلامی ایران با حضور جمعی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار گردید. در این نشست دکتر کیهان برزگر رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و عضو هیئت علمی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، خانم سکینه ببری پژوهشگر مهمان پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، آقای آرمان سلیمی و آقای امیر حسین تیموری به ایراد سخنرانی پرداختند. گزارش سخنان اساتید مدعو به شرح زیر می باشد:
دکتر کیهان برزگر رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه سخنرانی خود را در باب جایگاه عراق در سیاست خارجی ایران به این شرح ارائه کرد.
جایگاه مهم عراق در سیاست خارجی ایران و ظرفیت سازی سیاسی- امنیتی در منطقه نکته اصلی بحث ایشان این بود که بر خلاف بعضی از دیدگاه های سنتی در داخل که امکان همکاری نزدیک و یا ائتلاف بین ایران با کشورهای منطقه به خصوص با کشورهای عربی را در سیاست خارجی ایران نفی می کنند، روابط ایران با عراق جدید یک نمونه نسبتاً موفق ائتلاف سازی می باشد که در سه سطح داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای نمود یافته است. در سطح داخلی، مهم ترین هدف سیاست خارجی ایران گسترش همکاری با گروه های سیاسی بر مبنای تقویت و تداوم ائتلاف شیعی در دولت عراق است. در اینجا، هدف اصلی ایران بر شکل گیری نوع جدیدی از ساختار سیاسی- امنیتی در سطح داخلی سیاست عراق متمرکز بوده که همانند دوران صدام، دیگر در درجه اول جنبه ای ضد ایرانی نداشته و در درجه دوم از افراط گرایی سنتی رژیم بعثی خارج شده و نگاه متعادل تری نسبت به ساخت داخلی قدرت و روابط با ایران دارد. در سطح منطقه ای، مهم ترین هدف "ائتلاف سازی" با یک کشور همسایه عربی به منظور شکستن نظم سنتی و شکل گیری نوع جدیدی از توازن قوا به خصوص در خلیج فارس است که دو کشور ایران و عراق هم در آن سهم عمده ای داشته باشند. به طور کلی ائتلاف در سطح منطقه ای بر سه محور اصلی تقویت روابط مبتنی بر" امنیت و تولید انرژی"، "تقویت نگاه مستقل ملی در سیاست خارجی" و "توسعه و ادغام اقتصادی" استوار است. در سطح فرامنطقه ای نیز مهم ترین جنبه سیاست خارجی ایران در عراق، تقویت روابط با عراق جدید برای تأثیر بر سیاست های منطقه ای آمریکا به خصوص در حوزه "تغییر رژیم" و "آینده حکومت عراق" می باشد. از نظر ایشان هر چه به خروج نیروهای آمریکایی از عراق نزدیک می شویم شرایط برای تقویت همکاری های همه جانبه بین ایران و عراق بر محور ائتلاف بیشتر فراهم می شود.همچنین همواره دو رویکرد "سیاسی-امنیتی و استراتژیک" با هدف تأمین منافع و رویکرد "ایدئولوژیک" با هدف تأمین ارزش ها در جهت گیری سیاست خارجی ایران نسبت به عراق جدید وجود داشته است. این جهت گیری سیاست خارجی همزمان در راستای تأمین نیازهای ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک ایران در این کشور معنا می یابد. از نظر ایشان، نیازهای ژئوپلیتیک عمدتاً مربوط به نوع نگاه ایران به آینده قدرت، سیاست و شکل حکومت در عراق، روابط آن با جهان عرب و وضعیت حضور و خروج نیروهای بیگانه از این کشور و نیازهای ایدئولوژیک و ارزشی نیز عمدتاً مربوط به موضوع تقویت گروه ها و نیروهای سیاسی شیعی، تقویت روابط مردم با مردم و شکل گیری نوع جدیدی از نخبگان سیاسی (اعم از شیعی، سنی یا کرد) که نگاه ضد ایرانی نداشته باشند می شوند. وی هدف اصلی سیاست خارجی ایران در عراق را، برقراری نوعی تعادل میان سیاست های دولت ائتلافی شیعی عراق و تقاضاهای مربوط به منافع و امنیت ملی ایران دانست. به طور کلی از دیدگاه ایشان سیاست خارجی ایران در عراق جدید با توجه به برقراری ثبات و امنیت نسبی در این کشور، ضد ایرانی نبودن حکومت عراق، خروج نیروهای آمریکایی از عراق و همچنین حمایت عراق از ایران در مسائل منطقه ای برای مثال عدم حمایت اخیر از تحریم های اتحادیه عرب علیه سوریه تا حد زیادی موفق بوده است.